بحران در صنعت دارو قریب‌الوقوع است. این هشدار را اخیراً محمد عبده‌زاده، رئیس هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران در نامه‌ای که خطاب به بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت و درمان نوشته، اعلام کرده است.
هرچند او پیشتر هم درباره بروز بحران در صنعت داروی کشور اعلام خطر کرده بود، اما این موضوع حالا با بحران بی‌برقی گره خورده است.
دولت دو روز پایانی آخر هفته گذشته را به دلیل آنچه «گرمای بی‌سابقه هوا» اعلام کرده بود، تعطیل کرد. در تصمیم دولت اشاره‌ای به دلیل این تعطیلی به دلیل کمبود برق نشد، با این حال تولیدکنندگان برق و برخی نمایندگان مجلس اعلام می‌کنند که آنچه کشور را در شرایط بحران قرارداده، ناترازی برق است.
کمبود برق بیش از دو سال است که به بحران تراز اول مدیریتی در ایران تبدیل شده است. ناترازی تولید و مصرف در زمان پیک مصرف بنا به گزارش تولیدکنندگان برق به ۱۷ هزار مگاوات رسیده، این در حالی است که مقامات دولت جمهوری‌اسلامی می‌گویند، ناترازی رقمی در حدود ۱۲ هزار مگاوات در زمان پیک مصرف است.
در هفته‌های اخیر رکورد مصرف برق با عبور از پیک ۷۷ هزار مگاوات در روز شکسته شد؛ عددی که فشار زیادی را به بنگاه‌های صنعتی که ناچار به تحمل قطع برق هستند، وارد کرده است.
از دوسال گذشته که کمبود برق شدت گرفته، دولت برای مدیریت توزیع برق تصمیم به قطع برق صنایع در فصل تابستان گرفته است. در نتیجه این تصمیم، بیشترین فشار ناشی از قطع برق به شرکت‌های فعال در شهرک‌های صنعتی وارد شده، تا جایی که بسیاری از صنایع کوچک و نوپا در این شهرک ها ناگزیر به اخراج کارگران خود، آنهم در فصل کار شده‌اند.
علاوه بر این، قطع برق به خصوص برای واحدهای کوچک و نوپا زیان‌های بسیاری برجای گذاشته است.هرچند رقم دقیقی از میزان خسارت و ضرر زیان این صنایع در دسترس نیست، اما بنا به گفته اعضای هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارویی انسانی، اوضاع در این صنایع به مرز بحران رسیده است.
از مصیبت بی‌برقی تا شکایت از دولت
رئیس هیات‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران اواخر هفته گذشته و همزمان با تعطیلی کشور، نامه‌ای خطاب به بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت و درمان نوشت و در آن نسبت به بروز بحران ناشی از مشکلاتی که صنایع دارویی با آن روبه‌رو هستند، هشدار داد.
محمد عبده‌زاده در این نامه تأکید کرد که: « وضعیت نقدینگی کارخانجات تولیدی به‌حدی بحرانی است که حتی کارخانه‌های قدیمی با قدمت چند‌ده‌ساله توان پرداخت به‌موقع حقوق و دستمزد خود را نداشته یا به‌سختی انجام می‌دهند.»
بیشتر در این باره: گرما ده‌ها نفر را در ایران به بیمارستان فرستاد؛ ادامه قطع برق و آبهمزمان نایب‌رئیس این سندیکا هم در گفت‌وگویی با خبرآنلاین گفت که «قطعی برق موجب می‌شود شرکت‌ها نتوانند داروی خود را به‌موقع تولید کنند و این مسئله سبب کمبود دارویی می‌شود.»
اشاره رئیس هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران به مطالباتی است که صنایع دارویی از دولت دارند. اوایل امسال شرکت‌هایی دارویی از دولت خواستند با اجرای طرح دارویار قیمت داروها همگام با تورم عمومی در کشور افزایش یابد، زیرا به گفته آنان هزینه تمام شده تولید برای تولیدکنندگان دارو بالا رفته است. با این حال، ستاد تنظیم تنها با درخواست افزایش قیمت داروها تا ۸۷ درصد موافقت کرد.
این موضوع باعث اعتراض شرکت‌های تولیدکننده دارو شده است. تولیدکنندگان دارو در نامه‌ای به حیدرمحمدی، رئیس سازمان غذا و دارو، نوشتند که میانگین افزایش قیمت داروهای طرح دارویار ۸۷ درصد بوده، این در حالی است که قرار بوده با حذف ارز ترجیحی میانگین قیمت ۱۸۰ درصد افزایش قیمت یابد.
اعضای سندیکا البته در این نامه از تصمیم اعضا برای شکایت از وزارت بهداشت به دادسری عمومی و انقلاب خبردادند تا آنچه به گفته آنان «ضرر و زیان وارده به صنعت داروسازی ناشی از سیاست های غلط وزارت بهداشت اتفاق افتاده، مطالبه شود.»
هر روز بدهکارتر از دیروز
به دنبال تصمیم دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومان از کالاهای اساسی که نرخ تورم عمومی کشور را تا آستانه ۷۰ درصد هم بالا برد، ارز ترجیحی دارو و نان در مرحله آخر باقی ماند. آخرین مرحله از حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی امسال اتفاق افتاد.
تصمیم این بود که همزمان با حذف این ارز، برای واردات مواد اولیه صنایع دارویی، ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی اختصاص داده شود، اما تولیدکنندگان دارو می‌گویند، نه تنها این ارز به دست تولیدکنندگان دارو نرسیده، بلکه پرداخت‌نشدن به‌موقع یارانه دارو هم باعث کمبود داروهای استراتژیک در ایران شده است.
بنا به گفته اعضای سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، بدهی دولت به شرکت‌های پخش دارویی به بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان رسیده است و طلب داروخانه‌های بخش‌خصوصی هم از بیمه‌ها رقمی در حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان گزارش می‌شود.
در کنار این بدهی‌ها، باید بدهی دولت به پیمانکاران برق را هم اضافه کرد که براساس گزارش‌های رسمی این رقم امسال به ۶۹ هزار میلیارد تومان رسیده است.
هر دو سندیکا، یعنی سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی و سندیکای تولیدکنندگان برق از بروز بحران قریب الوقوع در صنایع خود خبر می‌دهند. آنها ریشه این بحران را کمبود نقدینگی، بدهی انباشته دولت، قیمت‌گذاری دستوری و سیاست‌های فسادزا از سوی دولت عنوان می‌کنند.
تولیدکنندگان برق می‌گویند راندمان تولید در برخی از نیروگاه‌ها به کمتر از ۴۰ درصد رسیده و آنها توان جلوگیری از هدررفت منابع کشور را ندارند، چه آنکه در صورت اقدام به تعطیلی نیروگاه‌ها از سوی نهادهای امنیتی تهدید می‌شوند.
اوضاع در شرکت‌های دارویی هم شبیه به تولیدکنندگان برق است. در نامه اخیر سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران آمده است: «وضعیت استهلاک صنایع دارویی به حدی حاد شده که اغلب کارخانجات موجود توان خرید دستگاه‌های جدید نداشته و به خرید قطعات و ماشین‌آلات دست دوم اقدام می‌کنند که این خود تهدیدی جدی را متوجه کیفیت دارو و سلامت بیماران می‌کند.»
تعطیلی‌های سریالی
با تشدید دمای هوا، رکوردزنی مصرف برق هم ادامه دارد. پدرام پاک آیین، سخنگوی وزارت بهداشت و درمان، از امکان تعطیلی مجدد ادارات به دلیل گرما خبر داده و گفته است که اگر دمای هوا از دامنه مشخصی بالاتر برود، باز هم پیشنهاد تعطیلی مطرح خواهد بود. این بدان معناست که اوضاع برق بحرانی‌تر خواهد شد.
در شرایطی که تولید برق با تنگنا روبه‌روست، صادرات برق ادامه دارد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در سفر اخیر به پاکستان بخشی از پروژه انتقال برق پُلان به جیوانی را افتتاح کرد و وعده داد که صادرات برق به پاکستان کماکان ادامه خواهد داشت.
ایران سالانه حدود هزار مگاوات برق به پاکستان و عراق صادر می‌کند که این رقم در سال گذشته ۵۰۰ مگاوات گزارش شده است.