رئیس‌جمهوری روسیه روز چهارشنبه ۱۶ شهریور گفت قصد دارد در مورد توافق مورد حمایت سازمان ملل برای صادرات غله اوکراین دوباره مذاکره کند و تهدید کرد اگر بروکسل برای بهای گاز روسیه سقف مشخصی تعیین کند صادرات انرژی به اتحادیه اروپا را متوقف خواهد کرد.
ولادیمیر پوتین در سخنرانی ستیزه جویانه‌ای در یک مجمع اقتصادی در خاور دور روسیه به تهاجم نظامی به اوکراین نپرداخت ولی در پاسخ به سئوالی گفت روسیه در جنگ شکست نخواهد خورد و با این اقدام امنیت و نفود خود را تقویت کرده است.
توافقی که با میانجی‌گری سازمان ملل و دولت ترکیه صورت گرفت یک مسیر امن برای از سرگیری صادرات غله اوکراین از طریق بنادر دریای سیاه ایجاد کرده است که در پی تهاجم نظامی روسیه در پنجم اسفند متوقف شده بود.
هدف اصلی این توافق مقابله با کمبود شدید مواد غذایی در کشورهای کم درآمد به خصوص در شمال آفریقا و خاورمیانه بود که بخش اعظم غلات خود را از اوکراین و روسیه وارد می‌کنند.
اما آقای پوتین ادعا کرد که بخش اعظم غلات، کودشیمیایی و مواد غذایی که از اوکراین خارج شده به جای این کشورها به اتحادیه اروپا و ترکیه صادر شده است.
آقای پوتین گفت روسیه به این توافق وفادار خواهد ماند و امیدوار است که در راستای اهداف اصلی آن اجرا شود ولی تجدیدنظر در حجم صادرات از طریق این مسیر ممکن است ضروری باشد.
او افزود: «قطعا این موضوع را با آقای اردوغان (رئیس‌جمهوری ترکیه) در میان خواهم گذاشت چون ابتدا من و او شیوه‌ای برای صادرات غله اوکراین تنظیم کردیم و تاکید می‌کنم که هدف اصلی این توافق کمک به کشورهای فقیر بود».
بیشتر در این باره: جنگ اوکراین؛ نیمی از صادرات ۱۵۸ میلیارد دلاری انرژی روسیه به اتحادیه اروپا بوده استسخنان آقای پوتین این احتمال را افزایش داده که در صورت اختلاف در بازبینی این توافق اجرای آن ممکن است دچار مشکل شود و یا در ماه نوامبر که تاریخ تجدید قرارداد فرا می‌رسد روسیه از تمدید آن امتناع کند.
اوکراین می‌گوید این توافق که روز ۲۲ ژوئیه و به مدت چهار ماه امضا شد با دقت اجرا می‌شود و هیچ توجیهی برای تجدیدنظر در آن وجود ندارد. یکی از مشاوران رئیس‌جمهوری اوکراین گفت: «به اعتقاد من هدف یک چنین اظهارنظر عجیب و بی‌اساسی اتخاذ یک موضع تعرضی‌تر، تاثیرگذاری روی افکار عمومی بین‌المللی و اعمال فشار بر سازمان ملل است».
این توافق برای اوکراین که اقتصاد آن به شدت از جنگ لطمه خورده درآمد بسیار مهمی است. در این توافق هیچ مقصد مشخصی برای صادرات غله اوکراین تعیین نشده و سازمان ملل نیز از ابتدا اعلام کرد که يک توافق تجاری است و نه بشردوستانه و براساس مکانیزم‌های بازار بین‌المللی اجرا خواهد شد.
براساس آمارهای مرکز نظارت بر این توافق در ترکیه، حدود ۳۰ درصد از تمامی محموله‌ها از جمله آن‌هایی که از مسیر ترکیه به سایر نقاط جهان منتقل می‌شوند به کشورهای فقیر و یا با درآمد متوسط صادر شده است.
هنگام امضای این قرارداد، دولت اوکراین ابراز امیدواری کرد که طی هشت تا ۹ ماه بتواند حدود ۶۰ میلیون تن غله صادر کند ولی در همان زمان هشدار داد که اگر بنادر به خوبی فعالیت نکنند این روند ممکن است حدود دو سال طول بکشد.
آقای پوتین گفت بخش دیگری از این توافق که رفع محدودیت‌ها در مورد صادرات غلات و مواد غذایی از روسیه بود اجرا نشده است.
سرگئی لاورف، وزیر خارجه روسیه، نیز روز سه‌شنبه کشورهای غربی و سازمان ملل را به عدم اجرای تعهدات خود در مورد صادرات روسیه متهم کرد. یک موسسه مشاوره اقتصادی در روسیه تخمین می‌زند که حجم صادرات غله این کشور در ماه اوت ۲۸ درصد کمتر از همین ماه در سال گذشته خواهد بود.
هشدار درباره تعیین سقف برای بهای گاز
رئیس‌جمهوری روسیه در بخش دیگری سخنرانی روز چهارشنبه هشدار داد که اگر بروکسل برای بهای گاز صادراتی روسیه سقف مشخصی تعیین کند مسکو انتقال گاز به اتحادیه اروپا را کاملا متوقف خواهد کرد.
او افزود: «چنین تصمیمی با واکنش سیاسی ما روبرو خواهد شد و ما تعهدات تجاری خود را اجرا نخواهیم کرد. اگر تصمیم‌های آن‌ها برخلاف منافع ما باشد ما صادرات، گاز، نفت، ذغال سنگ و سایر فرآورده‌های نفتی را کاملا قطع خواهیم کرد».
اروپا در حالت عادی حدود ۴۰ درصد از گاز و حدود ۳۰ درصد از نفت مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کند. از زمان شروع تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، انرژی صادراتی روسیه به اروپا به ابزاری در جنگ اقتصادی دو طرف بدل شده است.
اتحادیه اروپا با هدف کاهش وابستگی خود به روسیه و جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت انرژی در آستانه فصل زمستان موضوع تعیین سقف برای بهای انرژی وارداتی از روسیه را در دستور کار قرار داده است.
آقای پوتین در پاسخ به سئوالی در مورد جنگ اوکراین که در تبلیغات دولت روسیه «عملیات نظامی ویژه» نامیده می‌شود گفت: «ما هیچ چیزی از دست نداده‌ایم و هیچ چیزی از دست نخواهیم داد. ولی در مورد آنچه که به دست آورده‌ایم می‌توانم بگویم بزرگترین پیروزی ما تقویت استقلال، امنیت و نفوذ روسیه است».