دو ماه پس از خروج روسیه از توافق صدور غلات از دریای سیاه که با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل متحد بهدست آمده بود، ولادیمیر پوتین گفته است پس از تحقق تمامی تعهدات مربوط به آن توافق، روسیه آماده بازگشت به آن است.
رئیسجمهور روسیه که روز دوشنبه ۱۳ شهریور در نشستی خبری در شهر سوچی و پس از دیدار سه ساعته با رجب طیب اردوغان سخن میگفت، تأکید کرد تا زمانی که غرب خواستههای روسیه را مورد توجه قرار ندهد، توافق تازهای برای صدور غلات وجود نخواهد داشت.
آقای پوتین خواهان لغو تمامی تحریمهای مرتبط با محصولات کشاورزی روسیه شد. به گفتۀ او، اگر خواستههای مسکو تأمین شود، روسیه میتواند «در همین روزهای آینده» به توافق بازگردد.
رئیس جمهور روسیه همچنین انتقادهای پیشین خود از اوکراین و غرب در مورد توافقی را که دولت او حاضر به تمدید آن نشد، تکرار کرد و افزود که خروج کشورش از توافق، «تأثیری بر بازار جهانی غلات نداشته»، زیرا «قیمت غلات در حال کاهش است و کمبود مواد غذایی در دنیا احساس نمیشود».
بیشتر در این باره: پوتین در اجلاس سران گروه بریکس به تحریمهای غرب علیه روسیه اعتراض کردپوتین در عین حال کییف را متهم کرد توافقی را که با وساطت ترکیه بهدست آمده بود، «راهی زبالهدان کرد». او مدعی شد درحالی که «روسیه امنیت را در امتداد دالان صدور غلات تأمین میکرد، طرف مقابل [اوکراین] از این کریدورهای بشردوستانه برای حملات تروریستی استفاده میکرد».
این در حالی است که روسیه پس از خروج از توافق انتقال غلات، حملات پهپادی و موشکی خود را علیه بنادری را که صادرات غلات اوکراین از آنجا صورت میگرفت، افزایش داده است.
این اقدام پوتین به افزایش قیمت غلات در جهان منجر شده و در عین حال او پیشتر در یک اجلاس با برخی رهبران کشورهای آفریقایی تلاش کرد که به آنها وعده عرضه غلات مجانی و ارزان بدهد؛ اظهاراتی که با انتقاد اتحادیه اروپا روبهرو شد.
بهعلاوه، کییف، پایتخت اوکراین و شهرهای مختلف این کشور ماههاست آماج شدیدترین حملات هوایی روسیه قرار دارد. تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین که کرملین از آن با عنوان «عملیات ویژه نظامی» نام میبرد، روز دوشنبه وارد پانصد و پنجاهوهشتمین روز خود شد.
ابراز خوشبینی اردوغان در مورد احیای توافق غلات
در همین حال، رجب طیب اردوغان در پی مذاکرات با ولادیمیر پوتین به خبرنگاران گفت او باور دارد که «بهزودی» بر سر راهکاری جهت احیای توافق غلات، تفاهم بهدست خواهد آمد.
آقای اردوغان گفت ترکیه آماده کمک به فرآوری غلات روسیه برای ارسال بیشتر آن به کشورهای نیازمند است.
او با اشاره به نام قطر به عنوان کشور سومی که شریک اقدامات ترکیه و روسیه در طرح صدور غلات است، افزود: «امیدواریم غلات را به صورت آرد، به کشورهای آفریقایی بفرستیم و ترکیه آماده پذیرش مسئولیت در این زمینه است.»
به گفته رئیسجمهور ترکیه، «روابط نزدیک مسکو و آنکارا به حل مسائل منطقهای کمک میکند».
آقای اردوغان پیش از آغاز مذاکرات با همتای روس خود نیز پیامی را که ماحصل این دیدار باشد، برای «تمامی جهان، بهویژه کشورهای آفریقایی» حائز اهمیت خواند.
بیشتر در این باره: حرکت اولین کشتی باریِ غیرنظامی از اوکراین با وجود تهدیدهای روسیهدر حالی که روسیه با انگیزه مقابله با گسترش ناتو، تهاجم نظامی علیه اوکراین را ۱۸ ماه قبل آغاز کرد، ترکیه که عضو ناتو و حامی تقویت نظامی اوکراین در نبرد در برابر روسیه است، از زمان شروع این تهاجم در تلاش برای ایجاد توازن در رابطه خود با مسکو و کییف بوده است.
وزیران خارجه روسیه و ترکیه روز نهم شهریور دیدار کرده بودند که در پی آن، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد گفت سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، «مجموعهای از پیشنهادات ملموس» را برای احیای توافق صدور غلات به آگاهی سازمان ملل و ترکیه رسانده است.
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، نیز در روز ملاقات با همتای روس خود گفته بود که آنکارا در تلاش برای درک بهتر خواستههای روسیه است.
به گزارش رویترز، یکی از مطالبات مسکو، امکان دادن به بانک کشاورزی روسیه برای اتصال دوباره به سوئیفت، سیستم پرداخت بینالمللی است. اتحادیه اروپا سه ماه پس از یورش روسیه به اوکراین در یکی از گامهای تنبیهی علیه مسکو، روسیه را از اتصال به سوئیفت محروم کرد.
روسیه از دو ماه پیش که توافق صدور غلات را تمدید نکرد، حملات پهپادی و موشکی به بنادر اوکراینی را که از آن غلات این کشور صادر میشود، تشدید کرده که آخرین موارد از آن، آخر هفته گذشته و تشدید حمله به تأسیسات بندری اودسا و رود دانوب بود.
اوکراین تأکید کرده که بخش بزرگی از این حملات با پهپادهای شاهد ایرانی در دست ارتش روسیه انجام شده است.
اوکراین در روزهای گذشته اعلام کرد که برای مقابله با حملات روسیه به مسیر حرکت کشتیها، یک دالان «بشردوستانه» در آبهای دریای سیاه در نزدیکی رومانی و بلغارستان ایجاد کرده است.
روسیه و اوکراین دو تولیدکننده کلیدی غلات و محصولات کشاورزی و مهرههای اصلی در بازارهای جهانی گندم، جو، ذرت، روغن آفتابگردان و سایر تخمههای روغنی هستند.
به گفتۀ بسیاری از ناظران بینالمللی، در صورت بازگشت روسیه به توافق صادرات غلات، ترکیه که در انتظار پیوستن به اتحادیه اروپا است، به یک دستاورد سیاسی و تثبیت نقش خود در معاملات منطقهای و بینالمللی رسیده است.