کاخ باکینگهام عصر پنجشنبه ۱۷ شهریور اعلام کرد که الیزابت دوم، ملکه بریتانیا، درگذشت.
در بیانیه کاخ سلطنتی بریتانیا آمده است: «ملکه، امروز عصر در قلعه بالمورال در کمال آرامش درگذشت».
این بیانیه با اشاره به شاهزاده چارلز و همسرش کامیلا می‌افزاید: «پادشاه و همسر ایشان شامگاه در بالمورال خواهند ماند و فردا به لندن باز می‌گردند».
پسر ارشد ملکه، چارلز ۷۳ ساله، به طور خودکار پادشاه بریتانیا و رهبر ۱۴ قلمرو دیگر از جمله استرالیا، کانادا و نیوزیلند می‌شود. همسر او کامیلا، ملکه پادشاه خواهد بود. با این حال، ممکن است مراسم تاجگذاری چارلز برای چند ماه به تعویق بیفتد.
بریتانیا تاکنون دو پادشاه به نام چارلز داشته است؛ چارلز اول که در قرن هفدهم به پادشاهی رسید و چارلز دوم، فرزند وی، و اکنون چارلز با رسیدن به پادشاهی نام چارلز سوم را برای خود برگزیده است.
ملکه الیزابت دوم ۹۶ ساله، قدیمی‌ترین مقام سلطنتی در جهان بود که به مدت ۷۰ سال بر این کشور و قلمروهای دیگر سلطنت کرد. او در حالی که ۲۵ ساله بود پس از فوت پدرش، جرج پنجم، به مقام سلطنت رسید.
او در ماه ژوئن همان سال تاجگذاری کرد. ملکه الیزابت دوم در سخنرانی تاجگذاری خود گفت: «من با صداقت متعهد می‌شوم که در خدمت شما باشم، همان‌طور که بسیاری از شما به من متعهد هستید. در طول زندگی و با تمام وجودم تلاش خواهم کرد تا لایق اعتماد شما باشم».
ملکه الیزابت؛ برگ‌هایی از یک سفر تاریخی به ایران
الیزابت دوم در دوره‌ای به سلطنت رسید که بریتانیا هنوز بسیاری از مستعمره‌های خود را در اختیار داشت. این کشور از ویرانه‌های جنگ جهانی دوم سر بر آورده بود، در حالی که مواد غذایی هنوز جیره‌بندی بود و طبقه و امتیازات اشرافی همچنان در جامعه حاکم بود.
در زمان آغاز سلطنت ملکه الیزابت دوم، وینستون چرچیل نخست‌وزیر بریتانیا بود، ژوزف استالین بر اتحاد جماهیر شوروی حکمرانی می‌کرد، محمد مصدق در ایران زمام نخست‌وزیری را در دست داشت و جنگ کره در حال شعله‌ور شدن بود.
در دهه‌های بعد، ملکه الیزابت شاهد تغییرات سیاسی و دگرگونی‌های اجتماعی در بریتانیا و دنیای خارج بود. تلاطم‌های خانواده سلطنتی که مهمترین آن طلاق چارلز و دایانا بود، به‌طور کامل در معرض افکار عمومی قرار گرفت.
ملکه الیزابت دوم با هفت دهه سلطنت که شاهد به قدرت رسیدن ۱۵ نخست‌وزیر در بریتانیا بود، نامش با عصری پیونده خورده است که بسیاری آن را دوران مدرن «الیزابت» می‌نامند؛ مقایسه‌ای با دوران طلایی الیزابت اول در قرن شانزدهم، که عصر رنسانس در بریتانیا شکوفا شد.
تاثیر فقدان وی هم برای شهروندان بریتانیا و هم کاخ سلطنتی سنگین خواهد بود؛ کسی که طی دهه‌ها هم به ثبات و تغییرات اجتماعی گسترده کمک کرد و هم به حل‌وفصل جنجال‌های خانواده سلطنتی.
زندگی الیزابت دوم با جنگ جهانی دوم نیز پیوند دارد؛ زمانی که اولین نطق دلگرم‌کننده رادیویی خود را در سال ۱۹۴۰، در ۱۴ سالگی، خطاب به کودکان تخلیه شده از بریتانیا به خارج از کشور ادا کرد: «ما کودکان در داخل کشور پر از شور و رشادتیم. تلاش می‌کنیم که با تمام وجود به سربازان، ملوانان و هوانوردان شجاع کمک کنیم. و همچنین در تلاش هستیم که سهم خود را از خطر و اندوه تحمل کنیم. هر کدام از ما می‌دانیم که پایان، همه خوبی خواهد بود».
الیزابت دوم از ششم فوریه ۱۹۵۲ تا هشتم سپتامبر ۲۰۲۲ سلطنت کرد؛ دورانی که فروپاشی امپراتوری و عصر بازسازی بریتانیا بود، دوران گذر از عصر صنعتی به قرن ۲۱، همچنین ورود بریتانیا به اتحادیه اروپا و خروج از آن.
او پس از لوئی چهاردهم فرانسه که در چهار سالگی به تخت پادشاهی نشست، طولانی‌ترین مقام سلطنت را در تاریخ دارد.
او در ۲۱ سالگی، زمانی که هنوز پنج سال تا دستیابی به تاج سلطنت فاصله داشت به مردم قول داده بود که «همه زندگی من، چه کوتاه و چه بلند باشد، وقف خدمت خواهد شد».
مروری بر ۷۰ سال سلطنت ملکه الیزابت دوم
پیام‌های تسلیت رهبران جهان
به‌دنبال انتشار خبر درگذشت ملکه بریتانیا، رهبران و شخصیت‌های جهانی نسبت به او ادای احترام کردند و درگذشت وی را تسلیت گفتند.
رئیس‌جمهوری آمریکا در پیامی با ادای احترام به ملکه الیزابت دوم، از او به عنوان «دولتمردی با وقارِ بی‌بدیل» یاد کرد و گفت که آماده است با فرزند وی، پادشاه چارلز که از قبل هم با «دوستی نزدیکی» داشتند کار کند.
جو بایدن در پیام مشترکی با همسرش، جیل، اظهار داشت: «ملکه الیزابت دوم دولتمردی با وقار و پایداری بی‌بدیل بود که باعث تعمیق اتحاد بین ایالات متحده و بریتانیا شد».
او افزود که ملکه الیزابت دوم «کمک کرد تا مناسبات ما ویژه باشد».
آقای بایدن گفت نخستین بار در سال ۱۹۸۲، زمانی که سناتور بود، و آخرین بار در ژوئن ۲۰۲۱ در جریان نخستین سفر خارجی‌اش در مقام ریاست‌جمهوری، با وی ملاقات کرد- چهاردهمین رئیس‌جمهوری آمریکا که ملکه در طول عمر خود ملاقات کرده بود.
رئیس‌جمهوری آمریکا تصریح کرد: «او نخستین مقام سلطنتی بریتانیا بود که مردم سرتاسر جهان می‌توانستند ارتباط شخصی و فوری با او پیدا کنند».
آقای بایدن افزود: «او [ملکه الیزابت دوم] نیز به نوبه خود تمام زندگی‌اش را وقف خدمت به آن‌ها کرد».
وی با اشاره به چارلز، فرزند ملکه درگذشته، گفت: «در سال‌های پیش‌رو، ما به دوستی نزدیک خود با پادشاه و ملکه ایشان ادامه می‌دهیم».
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، نیز روز پنجشنبه در توئیتی نوشت: ملکه «تجسم تداوم و اتحاد ملت بریتانیا ظرف ۷۰ سال گذشته بود. من خاطره یک دوست فرانسه را گرامی می‌دارم، ملکه قلب‌هایی که نام خود را به شکلی بی‌سابقه بر کشور و قرن خود حک کرد».
دونالد ترامپ، باراک اوباما، جورج دبلیو بوش، بیل کلینتون و جیمی کارتر، پنج رئیس جمهور پیشین آمریکا که در قید حیات هستند، با انتشار پیام‌های جداگانه‌ای نسبت به ملکه الیزابت دوم ادای احترام کردند.
در همین زمینه، نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا نیز در پیامی درگذشت ملکه بریتانیا را تسلیت گفته است.
خانم پلوسی در پیام خود از شخصیت الیزابت دوم در طول دوران زمامداریش تقدیر کرده است.
در همین زمینه، نانسی پلوسی دستور داد پرچم‌ها در ساختمان کنگره آمریکا به احترام ملکه الیزابت دوم نیمه افراشته شوند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در پیامی درگذشت ملکه الیزابت دوم را به خانواده سلطنتی، مردم بریتانیا و مردم کشورهای مشترک المنافع تسلیت گفته است.
آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان، نیز از شنیدن خبر درگذشت ملکه بریتانیا ابراز تاسف کرد و در توئیتی نوشت: «آلمان همیشه قدردان ایشان خواهد بود که پس از وحشت جنگ جهانی دوم دست خویش را برای آشتی به سوی ما دراز کردند».
صدراعظم آلمان نیز ملکه الیزابت دوم را «نماد آشتی» پس از جنگ جهانی دوم خواند.
اولاف شولتس گفت: «تعهد ایشان به آشتی بین بریتانیا و آلمان پس از وحشت جنگ جهانی دوم غیرقابل فراموش است».
فرانک والتر اشتانمایر، رئیس‌جمهوری آلمان، نیز گفت که دیدار رسمی ملکه از آلمانِ پس از جنگ در سال ۱۹۶۵، «یک علامت بسیار مهم آشتی پس از دو جنگ جهانی ویرانگر بود».
ماریو دراگی، نخست‌وزیر موقت ایتالیا، نیز با فرستادن پیام تسلیتی، از ملکه به عنوان «شخصیت برجسته تاریخ جهان در۷۰ سال گذشته» یاد کرد و گفت: ملکه، بریتانیا و کشورهای مشترک‌المنافع را با «میانه‌روی، خرد و احترام برای نهادها و دمکراسی» نمایندگی کرد.
جاستین ترودیو، نخست‌وزیر کانادا، نیز با ادای احترام به ملکه الیزابت دوم، گفت که او «برای همیشه بخش مهمی» از تاریخ کانادا خواهد بود.
وی افزود: «ایشان حضور دائمی در زندگی ما داشت- و خدمات او به کانادایی‌ها همیشه بخش مهمی از تاریخ کشور ما خواهد بود».
آقای ترودیو از ملکه بریتانیا به عنوان شخصیتی «خردمند، غمخوار و خونگرم» یاد کرد.
لیز تراس، نخست‌وزیر جدید بریتانیا، نیز روز پنجشنبه از ملکه الیزابت دوم به عنوان شخصیتی «دوست‌داشتنی و مورد ستایش در سرتاسر جهان» نام برد.
او گفت: «درگذشت ملکه شوک عظیمی به کشور و جهان وارد کرد».
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده، نیز از ملکه الیزابت دوم به عنوان «بانویی بزرگ» یاد کرد که به گفته او، هرگز مرتکب هیچ اشتباهی نشد.
او گفت: «چه کسی می‌تواند بزرگ‌تر از آنچه که او انجام داده است، انجام دهد؟ و او برای مدت طولانی، این کار را خیلی خوب انجام داد و هرگز مرتکب اشتباهی نشد».
پادشاه اسپانیا نیز در پیام تسلیتی به خانواده سلطنتی بریتانیا گفت که ما خیلی دلتنگ او خواهیم شد.
پادشاه فلیپه با اشاره به ملکه الیزابت دوم گفت: «شما در قلوب و افکار ما جا دارید. ما خیلی دلتنگ شما خواهیم شد».
ملکه الیزابت دوم (چپ) سال ۱۹۴۰ در ۱۴ سالگی
تحولات پیشین
پیشتر در پی لغو جلسه مجازی «شورای سلطنتی» بریتانیا توسط ملکه الیزابت دوم برای ادای سوگند نخست‌وزیر جدید این کشور، پزشکان از وضعیت سلامتی او ابراز نگرانی کرده بودند.
اعضای خانواده ملکه ۹۶ ساله بریتانیا در پی نگرانی از وضعیت جسمی او، به سرعت خود را به قلعه بالمورال، استراحتگاه تابستانی او در اسکاتلند، رسانده بودند.
ملکه الیزابت از اواخر سال گذشته دچار مشکل «حرکتی نامنظم» شده و پزشکان به او توصیه کرده بودند که تحت مراقبت‌های پزشکی باقی بماند و برای یک روز کامل بستری باشد.
ملکه الیزابت اکتبر پارسال یک شب در بیمارستان بستری شد و از آن به بعد بسیاری از وظایف خود را به نزدیکانش، خصوصا شاهزاده چارلز سپرده بود.
او روز گذشته نیز به توصیه پزشکان، اجلاس مجازی شورای سلطنتی، متشکل از مشاوران و مقامات ارشد کشور، را برای ادای سوگند لیز تراس نخست‌وزیر جدید بریتانیا لغو کرده بود.
یک روز قبل از آن، خانم تراس با ملکه بریتانیا در قلعه بالمورال دیدار کرده بود که تصاویر آن منتشر شد.