کشورهای غربی در جلسه بررسی عملکرد چین در شورای حقوق بشر سازمان ملل این کشور را تحت فشار قرار دادند.
این کشورها در جلسه روز سهشنبه سوم بهمن شورای حقوق بشر سازمان ملل از پکن خواستند که به حق آزادی بیان احترام بگذارد، حقوق اقلیتها را محترم شمرده و قوانین امنیتی هنگکنگ را که از سوی فعالان مدنی و سیاسی این ناحیه محکوم شده است، لغو کند.
اما برخی دیگر کشورها از جمله ایران دیدگاههای دیگری در ارزیابی از عملکرد دولت چین مطرح کردند.
بیشتر در این باره: از ایران تا نیکاراگوئه؛ حکومتهای خودکامه چگونه مخالفان تبعیدی را سرکوب میکنند؟نماینده کانادا در شورای حقوق بشر سازمان ملل از چین خواست به «تمامی اشکال سرکوب و ناپدید شدن اجباری فعالان حقوق بشر، اقلیتهای قومی و مذهبی از جمله پیروان فرقه فالون گونگ پایان دهد» و قانون امنیتی هنگ کنگ را لغو کند.
نماینده جمهوری چک نیز در سخنانش از دولت چین خواست به «مجرمانه کردن مذاهب و فعالیت مدنی اقلیتهای قومی و مذهبی، از جمله مسلمانان اویغور، تبتیها، مغولها و بوداییها پایان داده و ربودن و ارعاب شهروندان چینی ساکن کشورهای دیگر را متوقف کند.»
نماینده اسلوونی به چین توصیه کرد: «اجرای مجازات اعدام را متوقف و به مرور آن را غيرقانونی کند.»
نماینده آمریکا نیز پس از برشمردن فهرستی از انتقادهای این کشور از وضعیت حقوق بشر در چین در نتیجهگیری خود گفت: «ما نسلکشی و جنایات علیه بشریت در ناحیه سین کیانگ و اعمال فشار با هدف ساکت کردن شهروندان چینی در کشورهای دیگر را محکوم میکنیم.»
دولت آمریکا و چند پژوهشکده و نهاد مدافع حقوق بشر دولت چین را به نسلکشی مسلمانان اویغور در ناحیه سین کیانگ متهم کردهاند ولی سازمان ملل و هیچیک از نهادهای آن تاکنون چنین اتهامی را تایید نکردهاند.
نماینده ژاپن نیز خواستار حفاظت بهتر از حقوق اقلیتها در تبت و سین کیانگ شد.
بیشتر در این باره: بریتانیا رفتار «بربروار» چین با مسلمانان اویغور را محکوم کرددر مقابل، چن ژو، نماینده چین در نهادهای سازمان ملل در ژنو در راس هیئتی متشکل از کارمندان ارشد ۲۰ وزارتخانه این کشور در جلسه یاد شده حضور داشت.
او در سخنان خود با برجسته کردن پیشرفت چین در روند ریشه کن کردن فقر گفت شهروندان این کشور در «انتخابات دمکراتیک» مشارکت میکنند و آزادی مذهب در چین تضمین شده است.
او افزود: «احترام و حفاظت از حقوق بشر یکی از وظایف و مسئولیتهای مهم نظام حکومتی چین است. ما در مسیر تحکیم موازین حقوق بشر به پیش میرویم که با پیشرفت زمانه و مختصات ملی چین انطباق دارد. ما به فلسفه مردممداری معتقدیم و تلاش میکنیم برای تمامی مردم زندگی بهتری بسازیم.»
دولت چین گزارش مسئول حقوق بشر سازمان ملل در سال ۲۰۲۲ را که در آن به احتمال وقوع جنایت علیه بشریت در سین کیانگ اشاره شده بود به شدت محکوم کرده است.
نماینده بولیوی اقدامات دولت چین در مقابله با جنگلزدایی را ستود.
نماینده بوروندی، کشوری در مرکز قاره آفریقا، خواستار بهبود خدمات درمانی در نواحی مرکزی چین و بهبود وضعیت مسکن در هنگ کنگ و ماکائو شد.
نماینده جمهوری اسلامی ایران نیز طرح موسوم به «برنامه اقدامات ملی برای حقوق بشر» در چین را ستود.
نماینده آفریقای جنوبی از چین خواست قوانین مبارزه با خشونت خانگی را که هشت سال پیش تصویب شده است تقویت کند و نماینده روسیه نیز به چین توصیه کرد «تسلط ساکنان ناحیه سینکیانگ به زبان چینی استاندارد را بهبود دهد.»
بیشتر در این باره: سازمان ملل: اقدامات چین در سینکیانگ میتواند به مثابه جنایت علیه بشریت باشدتعداد بیسابقهای از نمايندگان کشورهای جهان، بیش از ۱۶۰ کشور که برخی منتقد و برخی دیگر متحد چین هستند، برای سخنرانی در این اجلاس درخواست دادند. بنابراین هر یک از سخنرانان فقط ۴۵ ثانیه فرصت داشتند و ناگزیر بودند به سرعت جملات کوتاه خود را بیان کنند.
هیئت نمایندگی چین برای پاسخ در مجموع ۷۰ دقیقه فرصت داشت.
جلسه «بررسی دورهای و کامل» عملکرد هر یک از کشورهای عضو سازمان ملل تقریبا هر پنج سال یک بار در شورای حقوق بشر برگزار میشود.
هدف این جلسات که سه ساعت و نیم طول میکشد ارائه انتقادهای سازنده ازعملکرد کشور مورد بحث است و در پایان کار توصیهها و نه انتقادات در چارچوب یک گزارش تنظیم میشود.
چند گروه کوچک از مدافعان حقوق ایغورها و پیروان فرقه فالون گونگ خارج از ساختمان نهادهای سازمان ملل در شهر ژنو تجمع کرده بودند و به گفته مقامات شورای حقوق بشر حدود ۱۰۰ نفر از فعالان گروههای مدنی و غیردولتی نیز در جلسه حضور داشتند و یا مباحث را روی صفحاتی که در سالنهای دیگر نصب شده بود دنبال میکردند.
در جلسه قبلی «بررسی دورهای و کامل» عملکرد چین در شورای حقوق بشر سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ نیز آمریکا و چند کشور دیگر نگرانی و انتقاد خود از رفتار حکومت چین با مسلمانان اویغور را ابراز کردند.