روحانی خروج آمریکا از برجام را با اعتراضات دی‌ماه ۹۶ مرتبط دانست

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، می‌گوید اعتراضات مردم در دی‌ماه سال ۹۶ موجب شد آمریکا دچار «برداشت غلط و تصور ناروا» از جمهوری اسلامی شده و از توافق برجام خارج شود.

آقای روحانی این اظهارات را حین تقدیم بودجه سال ۹۸ به مجلس شورای اسلامی بیان کرد و پیش‌بینی کرد که دی‌ماه سال جاری برخلاف سال گذشته، «ماه پربرکتی برای مردم ما خواهد بود».

دی‌ماه سال ۹۶ اعتراضات سراسری در ایران که ابتدا از شهرهای مشهد و نیشابور و در واکنش به گرانی شروع شده بود، به سرعت رنگ و بوی سیاسی گرفت و کلیت ساختار جمهوری اسلامی را زیر سوال برد.

در این اعتراضات که شعارهایی در حمایت از حکومت پهلوی و پشیمانی از انقلاب سال ۵۷ در بسیاری از شهرهای ایران از جمله شهر مذهبی قم نیز سر داده شد، دست‌کم ۲۵ تن در خیابان‌ها کشته شدند.

رئیس جمهور ایران بدون اشاره به جزئیات گفت: «اول و آخر دی‌ماه پارسال با مشکلاتی مواجه شدیم» و «حوادث اوایل د‌ی‌ماه باعث شد آمریکایی‌ها با برداشت غلط و تصور ناروا اواخر دی‌ماه موضع‌گیری جدیدی را علیه جمهوری اسلامی ایران و توافق هسته‌ای اعلام کنند.»

به گفته وی، مقام‌های آمریکا «بعد هم در هر مقطعی و در هر قدمی فریاد، صحبت و تحریکی کردند تا به خیال خام خودشان به اهداف مورد نظرشان دست پیدا کنند.»

اشاره وی به اعلام خروج آمریکا از توافق‌نامه برجام در اردیبهشت‌ماه سال جاری است، به دلیل فعالیت‌های موشکی ایران و رفتار «بی‌ثبات‌کننده»اش در منطقه. در پی خروج آمریکا تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی بار دیگر بازگشت و بازار ارز و سایر کالاها در ایران به شدت دچار نوسان شد.

مقام‌های آمریکا از جمله برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، پنهان نکرده‌اند که به طور کلی اعتراضات در ایران و از جمله اعتراض‌های دی‌ماه سال ۹۶ را دنبال می‌کرده‌اند.

اما بحث خروج از برجام توسط ایالات متحده دست‌کم از یک سال و نیم پیشتر یعنی زمان آغاز کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ به میان آمد که از همان ابتدا برجام را «بدترین توافق» تاریخ می‌نامید.

در گزارش شهریورماه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل دربارهٔ وضعیت حقوق بشر در ایران نیز به اعتراض‌های دی‌ماه ۹۶ اشاره شده و آمده که عبدالرضا رحمانی، وزیر کشور ایران گفته‌ ۴۲ مورد از تظاهرات‌ در صد شهر کشور با خشونت روبه‌رو شد و بین ۴۰ هزار تا ۴۵ هزار نفر درگیر اعتراضات بوده‌اند.

روحانی با این حال روز سه‌شنبه در ادامه، «هدف اصلی» آمریکا از به گفته خود «توطئه‌ها، تحریم‌ها و فشارهای مستقیم بر ملت بزرگ ایران و مردم منطقه و شرکت‌های تجاری و اقتصادی جهان» را «به زانو درآوردن نظام جمهوری اسلامی» عنوان کرد.

رئیس جمهور ایران مدعی شد که «دستاوردهای» ایران برای «دشمنان ما و به ویژه آمریکا قابل تحمل نبود» و آنها در اوایل سال جاری خورشیدی، «التهاباتی ابتدا در بازار ارز و سپس در بازار کالا و علی‌القاعده در سایر بازارها» ایجاد کردند.

وی «مدنظر» آمریکا را نیز «ناامیدی ملت ایران نسبت به آینده نظام و کشور و القاء ناکارآمدی نظام و مسلط نبودن دولت بر اوضاع» عنوان کرد.

روحانی البته در بخش دیگری از اظهارات خود اذعان کرد که التهابات اوایل سال جاری به این دلیل بود که «تحریم‌ها توانست بر بازار ارز، هم روانی و هم در عمل تأثیر بگذارد».

افزایش قیمت دلار در ایران که از فروردین‌ماه سال جاری آغاز شد، علاوه بر فشار بر اقتصاد ایران، از نظر سیاسی نیز کشور را دچار التهاب کرد و فشارهای مخالفان به دولت حسن روحانی را افزایش داد که منجر به تغییر رئیس بانک مرکزی شد.

به دنبال نوسانات ارز، تعداد زیادی از فعالان حوزه ارز و سکه در ایران نز بازداشت شدند و چندین نفر از آنها با احکام قضایی و با اتهاماتی چون «سوء‌استفاده از شرایط موجود» اعدام شدند.

شماری از این پرونده‌ها کماکان باز است و قوه قضائیه ایران به طور مرتب اخباری درباره متهمان آنها و روند رسیدگی به این پرونده‌ها منتشر می‌کند.

منابع: خبرگزاری‌های ایرنا، ایلنا و رادیوفردا/ ب. ب./ ف. دو.