وزیر خارجه روسیه می‌گوید درک رویدادهای منجر به سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین در ایران اهمیت دارد، از جمله این که در آن ساعات «دست‌کم شش جنگنده اف ۳۵ آمریکا» در حوالی مرزهای ایران بودند.
خبرگزاری رویترز در گزارش خود به نقل از سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، که روز جمعه، ۲۷ دی‌ماه، منتشر شد نوشت که حضور این جنگنده‌ها در مرز ایرانی‌ها را «ترسانده بود».
به گفته آقای لاروروف، این سانحه ساعاتی پس از آن رخ داد که پس از حمله موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی در عراق، نیروهای ایران در انتظار نوعی تلافی نظامی از سوی آمریکا بودند.
به گزارش رویترز، سرگی لاوروف روز جمعه در همایش سالانه خود در وزارت خارجه روسیه در مسکو افزود اطلاعاتی وجود دارد که ایرانی‌ها بعد از حمله خود به پایگاه‌های آمریکایی منتظر حمله متقابل آمریکا بودند، «اما نمی‌دانستند که این حمله به چه شکل خواهد بود».
اف ۳۵ ب
آقای لاوروف در ادامه اقدام نیروهای نظامی ایران در ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی را همچون مقام‌های جمهوری اسلامی ناشی از «خطای انسانی» نامید، ولی گفت هدفش این نیست که «برای آن، عذر و بهانه بیاورد».
«خطای انسانی» دلیلی است که فرماندهان ارشد سپاه پاسداران برای سرنگون کردن هواپیمای خطوط اوکراینی در پرواز شماره ۷۵۲ در مسیر تهران- کی‌یف در روز چهارشنبه، ۱۸ دی‌ماه، ارائه کرده‌اند، «خطایی» که به قیمت جان ۱۷۶ نفر تمام شد.
سپاه پاسداران بامداد روز ۱۸ دی، بلافاصله بعد از پایان خاکسپاری قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه و حدود چهار ساعت پیش از سرنگون کردن هواپیمای مسافربری، ۱۶ فروند موشک قیام و فاتح ۳۱۳ به سوی پایگاه‌های عین‌الاسد و اربیل در عراق شلیک کرد تا انتقام مرگ این فرمانده ارشد خود در فرودگاه بغداد را بگیرد.
بیشتر در این باره: حاجی‌زاده: وقتی مطلع شدم، آرزوی مرگ کردم؛ تمام مسئولیت را می‌پذیرم
امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، روز ۲۱ دی‌ماه و سپس حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، روز ۲۲ دی گفتند که «خطای انسانی» در زمانی روی داد که وقوع حملاتی از سوی آمریکا را محتمل می‌دانستند.
سرگی لاوروف در سخنان روز جمعه خود، ده روز بعد از سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی، همچنین گفت که در زمان آن رویداد، دست‌کم شش فروند جنگنده اف ۳۵ در حوالی مرزهای ایران پرواز می‌کردند.
وی در همین حال افزود که این اطلاعات نیاز به راستی‌آزمایی دارد.
این نخستین بار است که یک دیپلمات ارشد بین‌المللی از حضور جنگنده‌های اف ۳۵ در حوزه مرزهای ایران در یکی از بحرانی‌ترین روزهای منطقه در دوران اخیر خبر می‌دهد.
هر چند آقای لاوروف تاکید کرده که درستی این اطلاعات باید بررسی شود، ممکن است که او بر اساس گزارش سازمان‌های اطلاعاتی کشورش این ادعا را عنوان می‌کند.
به گزارش خبرگزاری روسی اسپوتنیک، آقای لاوروف گفت: «اطلاعات مبنی بر حضور جنگنده‌های اف ۳۵ در نزدیکی مرزهای ایران در زمان سقوط بوئینگ اوکراینی، از سطح بالای تنش حکایت دارد.»
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، تاکید کرد که ایران باید «رسما» قصور و کوتاهی خود را پذیرفته و عذرخواهی کند و همه غرامات و خسارات را بپردازد.
مقامات ایران گفته‌اند که بروز اختلالات راداری را به عنوان یکی از عوامل منتهی به «خطای انسانی» بررسی خواهند کرد، هرچند که علی عبداللهی، معاون هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح ایران، نیز روز ۲۴ دی‌ماه گفت: «اختلال سایبری آمریکایی در سرنگونی هواپیما ضعیف، و بیان قطعی دخالت آمریکا در این ماجرا کمی سخت است.»
بیشتر در این باره: «نمی‌پذیریم که ایران حق دارد از تعهدات خود بکاهد»
آقای لاوروف در نشست مسکو در جمع‌بندی رویدادهای سال ۲۰۱۹، همچنین در واکنش به تصمیم مشترک بریتانیا، فرانسه و آلمان در روز ۲۴ دی برای فعال کردن «مکانیسم ماشه» در مورد برجام، توافق هسته‌ای با ایران، گفت مسائل مرتبط با برجام به وضعیت «خطرناکی» رسیده و «غیرقابل قبول» است.
فعال شدن دومین اسکادران اف ۳۵ در ارتش اسرائیل
همزمان با تشدید بحران در منطقه، اسرائیل از فعال کردن دومین اسکادران نوع جنگنده‌های اف ۳۵ ساخت آمریکا در نیروی هوایی خود خبر داد.
به نوشته تایمز اسرائیل در روز جمعه ۲۷ دی، دومین اسکادران جنگنده‌های فوق پیشرفته از نسل پنجم اف ۳۵ این کشور از آمریکا، برای مقابله با «دشمنان» در بخش‌های جنوبی اسرائیل راه‌اندازی شد.
عامیکام نورکین، فرمانده نیروی هوایی اسرائیل در مراسمی به این مناسبت گفت این نیرو «مسئولیت روزانه سنگینی بر دوش خود دارد و از این لحظه، این یکصد و شانزدهمین اسکادران نیروی هوایی، بخش مهمی از بازوی راهبردی ما در حفظ برتری بر دشمنان است».
اسرائیل به عنوان هم‌پیمان مهم آمریکا در خاورمیانه، اولین کشوری بود که آمریکا با فروش جنگنده‌های اف ۳۵ به آن موافقت کرد.
اسکادران نخست ارتش اسرائیل با این جنگنده‌ها شامل حدود ۲۰ فروند بود. به نوشته تایمز اسرائیل، اسکادران دوم با نام «شیرهای جنوب» از پایگاه «نواتیم» در صحرای نقب فعال شده که «تغییردهنده قواعد بازی» است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، چند ماه پیش که وزیر دفاع بود، در این پایگاه روبه‌روی یک جنگنده اف ۳۵ به ایران «هشدار» داد که اسرائیل را تهدید نکند، و گفت این جنگنده‌ها می‌تواند «به هر جای خاورمیانه برسد».
پیش از تشدید بحران منطقه در ارتباط با ایران، برخی از مقامات نظامی ایرانی گزارش‌های ادعایی در خصوص پرواز جنگنده‌های اف ۳۵ ارتش اسرائیل بر فراز ایران را «تکذیب» کرده بودند.