هفته گذشته فیلم «هزارپا» ساخته ابوالحسن داودی با عبور از فروش ۳۰ میلیارد تومانی تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران شد و جای فیلم «نهنگ عنبر ۲: سلکشن رویا» دارنده قبلی این عنوان را گرفت.
در سال‌های اخیر با افزایش قابل توجه قیمت بلیت سینماها، رکوردهای فروش سینمای ایران به تناوب شکسته شده است. هرچند این رکوردشکنی‌های شامل ثبت ارقام تازه در تعداد تماشاگران نبوده است و با درنظر گرفتن نرخ تورم و میزان جمعیت و تعداد سالن‌ها همچنان فیلم‌های پربیننده سال‌های دور چون «گنج قارون»، «قیصر»، «در امتداد شب»، «عقاب‌ها» و «کلاه قرمزی و پسرخاله» از نظر تعداد تماشاگرانی که نسبت به جمعیت زمان اکرانشان به سینماها کشاندند، فاصله زیادی با فیلم‌های پرفروش سال‌های اخیر دارند.
Your browser doesn’t support HTML5
رکوردشکنی فروش سینماها در شرایط بد اقتصادی ایران
با این همه فیلم هزارپا از پرتماشاگرترین فیلم‌های دو دهه اخیر سینمای ایران بوده است. این فیلم با درنظر گرفتن فیمت متوسط ۱۲ هزار تومان برای بلیت سینماها، تا همین جا نزدیک به ۳ میلیون نفر را به سینماها کشانده است که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود. هزارپا با این میزان فروش پس از فیلم «اخراجی‌ها ۲» پرتماشاگرترین فیلم دو دهه اخیر سینمای ایران است.
هزارپا با بازی رضا عطاران و جواد عزتی داستان طنزآمیزدو نفر کیف قاپ است که یکی از آنها پایش را از دست داده است. آنها وقتی متوجه می‌شوند دختر فردی پولدار نذر کرده‌است تا با یک جانباز ازدواج کند تلاش می‌کنند به او نزدیک شوند.
کمدی‌های محبوب
هزارپا تازه‌ترین نماینده در میان فیلم‌های کمدی پرفروش سال‌های اخیر است. در این سال‌ها فیلم‌هایی چون «نهنگ عنبر»، «آینه بغل»، «گشت ارشاد»، «۵۰ کیلو آلبالو» و «من سالوادور نیستم» که همگی آثاری در ژانر کمدی محسوب می‌شوند، پرفروش‌ترین فیلم‌ها بوده‌اند. درباره دلایل اقبال تماشاگران به فیلم‌های کمدی نظرات مختلفی مطرح می‌شود.
برخی ناظران تحولات سینمایی سخت‌گیری‌های نظارتی را دلیل توجه سینماگران به فیلم های کمدی می‌دانند اما گروهی دیگر علاقه تماشاگران به تماشای این گونه فیلم‌ها را واکنشی به شرایط اقتصادی جامعه ارزیابی می‌کنند و می‌گویند تماشاگر امروز این فیلم‌ها را برای فراموشی شرایط زندگی‌اش می‌بیند.پرفروش شدن و رکوردشکنی فیلم هزارپا هم در روزهای تشدید مشکلات اقتصادی در ایران روی می دهد.
استقبال منتقدان از فیلم های کمدی سال‌های اخیر البته به اندازه تماشاگران نبوده است و بسیاری از این فیلم‌ها را به دلیل ساختار متکی بر شوخی‌های کلامی و تا حدی جنسی مورد انتقاد قرار داده‌اند.
در جدول فیلم‌های پرفروش امسال سینمای ایران سهم فیلم‌های کمدی در میان ۵ فیلم صدرجدول، ۳ فیلم است و این نشان می‌دهد فعلاً اقبال تماشاگران به اثار طنزآمیز ادامه دار است.
شوخی با دهه ۶۰
داستان فیلم هزارپا به شیوه چند فیلم پرفروش سال‌های اخیر از جمله دو قسمت فیلم نهنگ عنبر در دهه ۶۰ روایت می‌شود و از این منظر نمونه تازه‌ای از روایت طنزآمیز اتفاقات آن مقطع زمانی خاص ایران است.
اتفاقات دهه ۶۰ چند سالی است که مورد توجه سینماگران ایرانی است. مقطعی که به دلیل فشارها و شرایط خاص زندگی و نیز وقوع جنگ ایران و عراق در آن قابلیت‌های نمایشی زیادی دارد. در این میان کم شدن حساسیت‌های نظارتی نسبت به روایت اتفاقات آن مقطع و شوخی‌های محدود با آن، همزمان شده با ساخت طیفی از فیلم‌های سیاسی-اجتماعی که روایتی دلخواه حاکمیت از اتفاقات آن مقطع ارائه می‌دهند.
«ماجرای نیمروز» و «امکان مینا» از شاخص‌ترین فیلم های این طیف است که توسط سینماگران نزدیک به حاکمیت ساخته شده‌اند.
پرفروش‌های کم‌تماشاگر
با وجود ثبت رکوردهای تازه در فروش فیلم‌ها طی سال‌های اخیر، همچنان آمار تماشاگران با در نظر گرفتن میزان جمعیت رقم‌های بالایی را نشان نمی‌دهد. وضعیت استقبال از فیلم‌های در دهه‌های ۷۰ و ۶۰ اصلاً قابل مقایسه با سال‌های اخیر نیست. مثلاً کم‌بیننده‌ترین فیلم پرفروش این دو دهه «شوکران» در سال ۷۹ بود با ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر که درصد جذب تماشاگرانش با در نظر گرفتن جمعیت ۷۰ میلیونی ایران در آن سال از «هزارپا» بیشتر است.
در نیمه اول دهه ۷۰ «کلاه قرمزی و پسرخاله» نزدیک به ۶ و نیم میلیون نفر را به سینماها کشاند.
در دهه ۶۰ نیز فیلم «عقاب‌ها» از سال ۱۳۶۴ و نخستین اکرانش تا یک دهه بعد که به عنوان اکران دوم هرساله به پرده سینماها می‌رفت حدود ۹ و نیم میلیون نفر را به سینماها کشاند. با درنظر گرفتن جمعیت حدود ۵۰ میلیون نفری ایران در آن زمان، عقاب‌ها را حدود ۲۰ درصد از جمعیت ایران در سینماها دیده بودند.
در دهه ۶۰ «کانی‌مانگا» هم عملکردی مشابه عقاب‌ها داشت. این فیلم هم گزینه محبوب سینمادارها برای اکران دوم بود و در یک مقطع ۷ ساله از ۱۳۶۷ بیش از ۶ میلیون نفر بیینده داشت.