تحت تأثیر تحریمهای آمریکا تولیدکنندگان فرش در ایران به شدت نگران از دست دادن بازارهای خود در سطح جهان هستند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی از کاشان مینویسد قبل از سرگیری تحریمهای ایران در سال جاری، حجم صنعت فرش ایران سالانه حدود ۴۲۵ میلیون دلار بود که علاوه بر حفظ یک سنت و تجارت قدیمی درآمد تعداد زیادی از تجار و تولید کنندگان ایرانی و تعداد زیادی کارگران افغان را که در این رشته کار میکنند، تأمین میکرد.
حجم تولید فرش ایران سالانه حدود ۴۰۰ تن است که ۸۰ درصد آن به خارج صادر میشود و با وجود قریب به چهار دهه دشمنی بین ایران و آمریکا حداقل یک چهارم فرش ایران به آمریکا صادر میشود.
ولی تحت تأثیر از سرگیری تحریمها که آمریکا میگوید شدیدترین مورد در تاریخ است، این وضعیت تغییر خواهد کرد و از هم اکنون میتوان آن را در بازار بزرگ کاشان که یکی از شهرهای اصلی تولید فرش است مشاهده کرد.
یکی از عوارض تحریمها این است که گردشگران خارجی اندکی که به ایران سفر می کنند به دلیل محدودیتهای بانکی نمیتوانند از کارتهای اعتباری خود استفاده کنند.
فابین سیمون یک توریست فرانسوی میگوید: «اگر می توانستم با کارت اعتباری خود پرداخت کنم حتماً بیشتر خرید میکردم. من با خودم مقداری پول نقد آوردم و وقتی که تمام شود دیگر راهی برای خرید ندارم.»
محمود مرشدی یک تاجر فرش با بیش از چهار دهه سابقه کار در این تجارت میگوید صنعت فرش دستباف به خاطر گسترش تولید فرشهای ماشینی از سالها پیش آسیب دیده است. تعداد فرش هایی که شرکت او سالانه تولید میکند اکنون به ۲۰ تخته کاهش یافته در صورتی که در دهه هفتاد خورشیدی به خاطر تقاضای بالا برای بازار محلی و صادرات خارجی حداقل ۱۰۰ تخته بود.
ایران نمیتواند هیچ کالایی را مستقیماً به آمریکا صادر کند و تجار در صورتی که بتوانند منشأ اصلی کالاها را پنهان کنند قادرند از طریق کشورهای ثالث فرش را به بازار آمریکا برسانند.
جواد اصفهانیان که خانوادهاش صاحب یکی از قدیمیترین کارگاههای تولید فرش ایران است میگوید تنها دلیل بقای این صنعت بهرهگیری از کار ارزان پناهجویان افغان است که اکثر آنها زن هستند و روزانه مبلغی حدود ۱.۵ دلار دستمزد میگیرند.
او تخمین میزند که حدود دو میلیون نفر در صنعت فرش مشغول کار هستند و در مجموع حدود هشت میلیون نفر به اين درآمد وابسته هستند.
اما تحت تأثیر بدتر شدن اوضاع اقتصادی ایران بسیاری از پناهجویان و مهاجران افغان به کشور خود بازمیگردند. طبق آمارهای سازمان ملل متحد طی شش ماه گذشته حدود ۳۵۰ هزار نفر از آنها به افغانستان بازگشتهاند.
جواد اصفهانیان میگوید: «من مطمئنم اگر بافندگان افغان ایران را ترک کنند صنعت فرش دستباف ایران نابود خواهد شد.»
محمد اصفهانیان عموزاده ۸۶ ساله جواد و رئیس انجمن تولیدکنندگان فرش کاشان رهبران حکومت ایران را مسئول این وضعیت میداند. او میگوید: «وقتی کشورهای دیگر را لعنت کنید آنها دشمن شما خواهند شد.»
او می افزاید: «سیاست و اقتصاد از هم جدا نیستند. به عنوان مثال اگر ۱۰ مغازه یک محصول را بفروشند شما از کدامیک خرید خواهید کرد؟ مسلماً از مغازهای که شما با آن مناسبات بهتری دارید و رفتار آن از بقیه بهتر است.»
با وجود گزارشهای مکرر آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تأیید وفاداری ایران به تعهدات خود در قبال برجام و تأکید سایر قدرتهای جهانی امضاکننده این توافق بر حفظ آن دولت دونالد ترامپ معتقد است که برجام توافق بدی بوده چون نتوانسته است دخالتهای ایران در کشورهای منطقه و برنامههای موشکی آن کشور را متوقف کند.