دولت عربستان سعودی با کمک یک شرکت هلندیگ ژاپنی قصد دارد بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان با ظرفیت ۲۰۰ گیگاوات را بسازد.
این نیروگاه خورشیدی طی یک قرارداد ۲۰۰ میلیارد دلاری بین عربستان سعودی و «سافت‌بانک» ساخته خواهد شد. ظرفیت نهایی این نیروگاه که در سال ۲۰۳۰ به بهره‌برداری خواهد رسید، بیش از ۲۰۰ گیگاوات اعلام شده است.
سافت‌بانک، یک شرکت هلدینگ ژاپنی‌ست که مرکز آن در توکیو است و در عرصه فناوری‌های مخابراتی، اینترنت، بازرگانی الکترنیک و نظایر این‌ها فعالیت می‌کند.
بلومبرگ گزارش داده نیروگاهی که عربستان قصد ساخت آن را دارد، از نزدیک ترین رقیبش ۱۰۰ برابر بزرگتر است. نیروگاه رقیب نیروگاه عربستان سعودی، با دو گیگاوات ظرفیت در استرالیا قرار دارد که تا سال ۲۰۲۳ تکمیل خواهد شد.
وزارت نیروی ایران نیز اعلام کرده است که ایران تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید خواهد کرد. این میزان بیش از هفت برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر است.
اگر به برنامه ها نگاه کنیم، عربستان قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ تنها در یک نیروگاه حدود ۲۶ برابر ظرفیت برنامه‌ریزی شده ایران، نیروگاه خورشیدی راه‌اندازی کند.
در حالیکه عربستان قصد استفاده از روش‌های کاربردی در ساخت نیروگاه‌های خورشیدی حرارتی را دارد، ایران همچنان به نیروگاه هایی با ظرفیت پایین که از پنل‌های تولید کننده الکتریسته استفاده می‌کنند، متکی‌ست.
سافت‌بانک اعلام کرده است این نیروگاه در عربستان «بیش از ۱۰۰ هزار فرصت شغلی جدید» ایجاد خواهد کرد. با راه‌اندازی این نیروگاه خورشیدی، ظرفیت تولید برق در عربستان سه برابر خواهد شد. و این کشور از این راه می تواند تا ۴۰ میلیارد دلار صرفه‌جویی کند.
عربستان و ایران؛ در صدر مناطق جهان برای تولید برق خورشیدی
در بررسی‌های انجام شده عربستان و ایران از بهترین مناطق جهان برای تولید برق از انرژی خورشیدی هستند.
برای نمونه انجمن انرژی خورشیدی آلمان برآورد کرده است که پروژه‌های خورشیدی ایران می‌توانند با نرخ بازگشت ۳۰ و ۳۶ درصد ارائه شوند. هم اکنون جنوب ایران در هر متر مربع توان دریافت ۶ کیلو وات انرژی خورشیدی در هر ساعت را دارد و در باقی نقاط ایران این میزان ۵ کیلو وات است. بیشترین میزان قدرت جذب انرژی خورشید هم متعلق به جنوب عربستان سعودی با عدد ۷ کیلو وات ساعت در هر متر مربع است.
در حال حاضر با سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد دلاری، یکی از پیشرفته‌ترین نیروگاه های برق خورشیدی منطقه، در مراکش با توان تولید ۱۶۰ مگاوات برق خورشیدی ساخته شده است. این نیروگاه تا سال ۲۰۲۰ به بیشترین توان خود خواهد رسید و مساحتی در حدود ۳۰ کیلومتر مربع را اشغال می‌کند.
برخلاف تصور رایج که بهترین روش را در زمینه تولید برق خورشیدی پنل‌های تولید کننده الکتریسته می‌داند، موثر‌ترین راه که در مراکش اجرا شده استفاده از آینه است. مشابه روش مراکش، در ابعادی وسیع‌تر و با تکنولوژی به‌روزتر، در عربستان اجرا خواهد شد.
بیشتر نیروگاه های خورشیدی ساخته شده در ایران از پنل‌های تولید کننده الکتریسته استفاده می کنند که بسیار توان پایینی دارند. به عنوان نمونه نیروگاه برق خورشیدی خلیج فارس در همدان تنها هفت مگاوات ظرفیت دارد. یعنی حدود ۲۸ هزار برابر کوچک تر از نیروگاهی که عربستان قصد ساخت آن را دارد.
آینه‌های مقعر
استفاده از آینه‌های مقعر در نیروگاهی مانند نیروگاه مراکش، به تمرکز نور می‌انجامد که این عامل سبب تولید درجه حرارت بالا می‌شود.
در یکی از موثر‌ترین روش‌ها که در مراکش هم از آن استفاده شده است، از میان آینه‌های مقعر( آینه‌های سهموی شکل) لوله‌هایی رد شده که در آن نمک مذاب جریان دارد. تمرکز نور خورشید توسط آینه‌های مقعر روی این لوله‌ها، دمای نمک مذاب را تا ۵۵۰ درجه سانتی گراد بالا می‌برد. این نمک مذاب پس از جذب انرژی و رسیدن به این دما در مجاورت لوله‌های آب قرار می‌گیرد. آب توسط حرارت نمک مذاب بخار می‌شود و بخار آب هم توربین‌های بخار را می چرخاند که در نهایت انرژی این توربین‌ها، ژنراتور‌های برق را برای تولید الکتریسته به حرکت در می‌آورد.
البته بخشی از این نمک مذاب با دمای بالا در مخازن بزرگی ذخیره می شود تا در هنگام شب و نبود نور خورشید، لوله‌های آب را گرم و تولید بخار کند. یکی از بزرگترین نیروگاه‌های برق در جهان که با این روش برق تولید می کند در کالیفرنیای آمریکا قرار دارد. این نیروگاه ۳۵۰ مگاوات برق تولید می کند.
به غیر از این روش، چندین مکانیزم دیگر هم برای نیروگاه‌های حرارتی خورشیدی وجود دارد. در یکی از موفق‌ترین آن‌ها که هم اکنون در آمریکا در حال توسعه است، تعداد زیادی آینه در زمین‌هایی به وسعت چندین زمین فوتبال، نور خورشید را روی یک برج متمرکز می‌کنند. حرارت ایجاد شده در این برج توسط نمک مذاب جذب شده و حرارت بالای تولید شده، آب را بخار کرده و توربین‌ها را به چرخش در می‌آورد.
در ایران در دو شهر شیراز و یزد دو نیروگاه کوچک خورشیدی ساخته شده یا در حال ساخت است، که از چنین روش‌هایی استفاده می‌کنند.