شمار اندکی از سوریها بعد از ظهر ۱۶ تیرماه در مراسم خاکسپاری لونا الشبل، مشاور ویژۀ بشار اسد رئیسجمهور سوریه، شرکت کردند؛ تشیع جنازهای آرام که در آن، تنها شماری از نزدیکان خانم شبل حضور داشتند.
لونا شِبل که بنا بر اعلام رسمی، در اثر جراحات ناشی از سانحۀ تصادف رانندگی جان سپرد، در گورستان الدحداح در دمشق، پایتخت سوریه، به خاک سپرده شد و نه در زادگاهش، شهر سویدا.
دیدبان حقوق بشر سوریه گزارش داد بر خلاف آنچه که پس از مرگ مسئولان نظام حاکم بر سوریه بهویژه افراد نزدیک به بشار اسد روی میدهد، پس از مرگ لونا شبل مجریهای تلویزیون دولتی سوریه لباس سیاه به تن نکردند و این تلویزیون هیچ تصویری از مراسم خاکسپاری او را پخش نکرد؛ حکومت سوریه تنها در قبال مسئولانی که آنها را به «خیانت به وطن» متهم کرده است، چنین رفتاری از خود نشان میدهد.
تلویزیون اپوزیسیون «سوریا» که برنامههای خود را از خارج از کشور پخش میکند، در وبسایت و حسابهای خود در شبکه های اجتماعی، تصاویری از مراسم خاکسپاری لونا شبل منتشر کرد؛ مراسمی که در آن هیچ شخصیت رسمی حضور نداشت.
بنا بر گزارش این رسانه، سایر شبکهها و رسانههای خبری در سوریه از پوشش مراسم خاکسپاری خانم شبل منع شدند.
حادثۀ جادهای
دفتر سیاسی و رسانهای کاخ ریاستجمهوری سوریه در ۱۲ تیرماه از تصادف جادهای لونا شبل خبر داد.
به گزارش خبرگزای دولتی سوریه (سانا)، مشاور ویژۀ ریاستجمهوری سوریه در عصر روز یاد شده، «در یکی از جادههای منتهی به شهر دمشق دچار سانحۀ رانندگی شد که طی آن خودرو حامل او از جاده منحرف شد.»
این گزارش افزوده است: «این سانحه باعث شد خانم الشبل از چند ناحیه بهشدت آسیب ببیند که در اثر آن، در یکی از بیمارستانهای دمشق بستری شد. خانم الشبل دچار خونریزی مغزی شده که به دلیل آن پزشکان او را به بخش مراقبتهای ویژه منتقل کردند.»
از سوی دیگر، دیدبان حقوق بشر سوریه گزار ش داده است یک خودرو بهطور مستقیم با خودروی لونا الشبل برخورد کرد که باعث انحراف از مسیر و خروج خودرو حامل خانم الشبل از جاده شد.
بنا بر این گزارش، رانندۀ خودرو دوم، بازداشت و به یک مرکز امنیتی انتقال داده شد.
«ناخرسندی» حکومت اسد
رامی عبد الرحمن، مدیر دیدبان حقوق بشر سوریه، میگوید در ماههای اخیر، ناخرسندی نظام اسد از لونا شبل افزایش یافته و اتهاماتی علیه او مطرح شده بود، مبنیبر اینکه او اقدام به درز صورتجلسهای از مذاکرات محرمانه میان سوریه و ایران به روسیه کرده است.
بنا بر این گزارش و همچنین گزارش تلویزیون سوریا، اطلاعات دریافتی حاکی است که از ماه مه گذشته، نقش خانم شبل در کاخ ریاستجمهوری محدود شده بود و بشار اسد، او و شماری دیگر از جمله بثینه شعبان مشاور سیاسی و علی مملوک معاون امور امنیتش را، از «شورای مرکزی حزب بعث» کنار گذاشته بود.
این خبر را برخی رسانههای عربی از جمله شبکۀ العربیه نیز تأیید کردهاند.
بنا بر گزارشها، حدود یک هفته پیش از حادثۀ جادهای، عمار ساعاتی همسر لونا شبل، از سفر به روسیه منع شد. آنها یک استراحتگاه تابستانی در شهر سوچی روسیه دارند.
پیش از این عمار ساعاتی از سِمت رئیس دفتر جوانان و عضویت در «کمیته رهبری» حزب بعث حاکم در سوریه، کنار گذاشته شده بود؛ دلیل این تحولات «ناخرسندی ایرانیها از درز دادن صورت جلسههای بشار اسد و مقامهای سوری با مقامهای ایرانی به روسیه» عنوان شده است.
پیامدهای حمله به کنسولگری ایران
از دیگر مواردی که منابع اپوزیسیون سوریه مطرح کردهاند این است که پس از حملۀ هوایی منتسب به اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق، سپاه پاسداران اقداماتی برای هدف قرار دادن شبکههای جاسوسی در سوریه آغاز کرد.
در حملۀ هوایی روز ۱۳ فروردین به کنسولگری ایران در دمشق، دستکم ۱۴ تن از جمله هفت عضو نیروهای سپاه پاسداران کشته شدند. سرتیپ محمدرضا زاهدی، فرمانده ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه و لبنان، در رأس کشتهشدگان آن حمله بود.
بیشتر در این باره: انتقاد روسیه از اسرائیل و هشدار آمریکا به ایران در سازمان ملل در پی حمله به کنسولگریدیدبان حقوق بشر سوریه میگوید که سرتیپ ملهم الشبل، برادر لونا الشبل، چند روز پیش از وقوع حادثۀ جادهای برای خواهرش، «به اتهام تماس با طرفهای دشمن سوریه که شاید ایالات متحده یا اسرائیل یا هردوی آنها باشند، در ارتباط با حملۀ هوایی به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود».
لونا شبل کیست؟
لونا عادل اسعد الشِبل سپتامبر ۱۹۷۵ در خانوادهای دروزی در شهر سویدا در جنوب سوریه به دنیا آمد.
او پس از فارغ التحصیلی از رشتۀ خبرنگاری و رسانه از دانشگاه دمشق، در تلویزیون دولتی سوریه مشغول کار شد و پس از آن در سال ۲۰۰۳ به عنوان مجری و برنامهساز به شبکۀ الجزیره قطر پیوست.
خانم شبل در سال ۲۰۱۰ از تلویزیون الجزیره استعفا داد و به سوریه بازگشت. او یک سال بعد در ۲۰۱۱ به کاخ ریاستجمهوری راه یافت ومشاور امور رسانهای اسد شد و ریاست دفتر اطلاعرسانی و روابط عمومی رئیسجمهور سوریه را به عهده گرفت.
در کاخ ریاستجمهوری، لونا شبل فقط یک خبرنگار نبود، بلکه نقشهای سیاسی برجستهای به او محول شد و اختیاراتی از جمله انتخاب تعیین وزیر اطلاعرسانی و مدیران مؤسسههای رسانهای دولتی را نیز بهدست آورد.
لونا الشبل، بشار اسد را در دیدار با هیئتهای خارجی و در معدود سفرهای خارجی که از سال ۲۰۱۱ داشت، همراهی میکرد.
بیشتر در این باره: آمریکا شش نفر از جمله چند فرمانده نظامی سوریه را تحریم کرداو یکی از اعضای شرکتکننده در هیئت نمایندگی دولت سوریه در مذاکرات موسوم به ژنو-۲ در سال ۲۰۱۴ بود.
نوامبر سال ۲۰۲۰، بشار اسد در بخشنامهای، خانم شبل را به عنوان مشاور ویژۀ رئیسجمهور تعیین کرد. در همان سال وزارت خزانهداری آمریکا، شبل را به اتهام «داشتن نقش کلیدی در ترویج گفتمان جعلی دولت سوریه که مدعی کنترل اوضاع کشور و شکوفایی اوضاع مردم سوریه بود» به فهرست افراد تحریمی افزود.
لونا شبل در ژوئن ۲۰۲۲ یک رستوران لوکس و گرانقیمت روسی در محله المزه دمشق افتتاح کرد؛ اقدامی که انتقادهای بسیاری حتی از سوی هواداران نظام اسد بهویژه با توجه به اوضاع اقتصادی سوریه برانگیخت.
او پس از جدایی از سامی کلیب، خبرنگار شبکه المیادین، در سال ۲۰۱۶ با عمار ساعاتی رئیس پیشین اتحادیه دانشجویان در حزب بعث سوریه و عضو پارلمان این کشور، ازدواج کرد.