در پی تلاطم شدید در بازار خودرو ایران و افزایش شدید قیمت‌ها، در جدیدترین پیش‌فروش شرکت ایران‌خودرو نزدیک پنج میلیون نفر صرفاً برای خرید چهار هزار خودرو درخواست داده‌اند.
در این پیش‌فروش، بیش از چهار میلیون نفر در ایران برای فقط سه هزار دستگاه پژو پارس درخواست خرید داده‌اند؛ خودرویی با فناوری ۳۵ سال قبل که باید سال‌ها پیش تولید آن متوقف می‌شد، اما حالا به گل سرسبد بازار خودرو در ایران تبدیل شده است.
چنین تقاضایی حتی برای بزرگ‌ترین خودروسازان جهان هم آرزوست، اما به دلیل دولتی و انحصاری بودن بازار خودرو در ایران و شرایط نابسامانی که دارد، اتفاقی است که در ایران رخ داده است.
افزایش شدید قیمت خودرو پراید در مرز ۲۰۰ میلیون تومانپژو پارس خودرویی است که روی پلت‌فرم پژو ۴۰۵ توسعه پیدا کرده و از نظر ایمنی وضعیت نامساعدی دارد.
بیش از نیم میلیون نفر نیز برای خرید تنها هزار دستگاه خودرو رانا که روی پلت‌فرم خودرو قدیمی پژو ۲۰۶ توسعه پیدا کرده متقاضی شده‌اند.
این‌ها همه در حالی است که گزارش‌های متعدد حکایت از افزایش قیمت خودرو در بازار ایران دارد.
سایت تابناک گزارش داده است که در جدیدترین قیمت‌های بازار خودرو تهران، قیمت پژو ۲۰۷ اتوماتیک با ۹ میلیون تومان افزایش به ۵۵۹ میلیون تومان رسیده و سمند دوگانه‌سوز هم با ۱۰ میلیون تومان افزایش اکنون ۳۵۵ میلیون تومان قیمت دارد.
بر اساس این گزارش، سمند سورن ELX پرچمدار افزایش قیمت محصولات ایران خودرو بوده و با ۲۵ میلیون تومان افزایش ۳۰۰ میلیون تومان معامله شد و تندر ۹۰ هم با ۱۰ میلیون تومان افزایش قیمت ۴۶۵ میلیون تومان به فروش رسید.
از سوی دیگر، آن‌گونه که اقتصادنیوز خبر داده، رکورددار افزایش قیمت خودروهای داخلی تیبا ۲ معمولی است که قیمت آن طی فقط یک ماه فروردین ۲۶ میلیون تومان گران شد و مرز ۲۰۰ میلیون تومان را هم رد کرد.
بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو، گفته است: «بازار انتظار واردات و تزریق خودرو به کشور را دارد. با طولانی شدن مذاکرات وین انتظار واردات خودرو نیز کمرنگ‌تر می‌شود. تا زمانی که این شرایط تغییری نکند، بازار به روند نوسانی خود ادامه می‌دهد.»
هم‌اکنون بسیاری از مردم برای خرید خودرو در ایران دچار سرگردانی هستند و وضعیت به‌گونه‌ای است که به‌نوشته شهرآرانیوز، «قیمت خودرو دارد به نحوی افزایش پیدا می‌کند که اگر دنبال خرید خودرو باشید، از یک نمایشگاه که خارج شوید تا رسیدن به نمایشگاه دیگر امکان خرید را کامل از دست خواهید داد.»
صنعت خودرو ایران سال ۱۴۰۰؛ به نام تحریم، به کام فسادبرخی نیز دلیل این شرایط را کاهش عرضه خودروسازان در این وضعیت می‌دانند.
اسد کرمی، نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران، گفته است: «به دلیل افزایش قیمت کارخانه‌ها، قیمت‌ها در بازار نیز در حال افزایش است. برای مثال خودرو سمند ۴۰ تا ۶۰ میلیون تومان افزایش قیمت پیدا کرده است.»
با توجه به شرایط کنونی، احتمال کاهش قیمت کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد.
فیروز نادری، کارشناس خودرو، گفته است: «طولانی شدن بحث واردات نیز یکی دیگر از عوامل افزایش قیمت در بازار خودرو بود. به نظر نمی‌رسد کاهش قیمتی در راه باشد. تا دولت به دنبال چاره‌ای برای حل این مشکل نباشد، قیمت‌ها افزایشی خواهد بود. هیچ اقدامی نیز در این مورد از طرف دولت صورت نگرفته است.»
چندین دلیل برای افزایش قیمت خودرو عنوان می‌شود. در انتهای سال گذشته و ابتدای سال جاری امیدهایی برای آغاز واردات خودرو وجود داشت که با مخالفت‌هایی در بدنه حکومت ایران، این طرح فعلاً در تعلیق است.
واردات خودرو می‌توانست سبب کاهش قیمت پلکانی خودرو در ایران شود. واردات خودرو در بخش بالادستی بازار خودرو ایران تإثیر مستقیم و در بخش پایین‌دستی بازار خودرو تإثیر غیرمستقیم و روانی دارد.
موضوع مهم دیگر طولانی شدن مذاکرات ایران با آمریکا برای بازگشت به برجام است. بازار منتظر بود تا در اردیبهشت ماه گشایشی جهانی برای ایران ایجاد شود و با این اتفاق شرکت‌های بزرگ خودروسازی به ایران بازگردند و دورنمای تولید خودروهای جدید ایجاد شود و قیمت ارز کاهش یابد.
اما حالا بازار ناامید شده است و به همین دلیل مردم در مقیاس میلیونی برای پیش‌خرید خودرو اقدام می‌کنند.
در کنار همه عوامل مؤثر بر آشفتگی بازار خودرور در ایران، حمله روسیه به اوکراین نیز یکی از عوامل تلاطم در بازار خودرو ایران بوده و تأثیر غیرمستقیم در افزایش قیمت مواد اولیه، بر این بازار هم اثرگذار بوده است.
بیشتر در این باره: ریشه فساد گسترده در صنعت خودرو ایران کجاست؟