انقلاب با «جمهوریت» چه کرد؟

از «نصب و عزل» عالی ترین مقامات قضایی، نظامی، نظارتی تا «فرماندهى کل نیروهاى مسلح» و «اعلام جنگ و صلح»؛ از «تعیین سیاست هاى کلى نظام»، تا نظارت بر «حسن اجراى» آن... تصویری که قانون اساسی از مقام «رهبر» در نظام جمهوری اسلامی ایران به دست می‌دهد، شمایل یک فصل‌الخطاب است. همزمان، همین قانون نظام کشور را «جمهوری» می‌نامد که پسوند «اسلامی» را نیز یدک می‌کشد.

این همان عنوانی است که در مطالبات انقلابیون بهمن‌ماه نقش محوری داشت و در قالب شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» چارچوب اصلی اعتراضات را تعریف می‌کرد؛ هرچند، منتقدان می‌گویند این مفاهیم برای توده معترضان و تظاهرکنندگان معنا و مفهوم چندان دقیقی نداشت.

اکنون چهل سال بعد از آن روزها، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این همان جمهوریت است که در روزهای سرد ۵۷ در خیابان‌ها مطالبه می‌شد؟ آیا سیستم کشورداری ایران با حضور جایگاهی تحت عنوان ولایت فقیه می تواند یک «جمهوری» باشد؟ آیا جمهوریت امری مطلق است، یا مفهومی نسبی که بتوان ادعا کرد یک نظام «تا حدودی» جمهوری است؟

ساعت ششم - انقلاب با «جمهوریت» چه کرد؟

برنامه ساعت ششم همزمان با چهلمین سالگرد انقلاب، طی رشته برنامه‌هایی قصد دارد به شعارهای اصلی آن دوران بپردازد. در این برنامه در آستانه چهلمین سالگرد انقلاب، ایران از مطالبات جمهور-محور انقلابیون می‌گوییم. آیا ایران بعد از انقلاب به «جمهوری» رسید؟