انقلاب با «آزادی» چه کرد؟

  • نیوشا بقراطی

تهران، ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، حضور آیت‌الله خمینی در میان هواداران

۴۰ سال پیش در کشاکش روزهایی که «آزادی‌خواهی» ترجیع‌بند مطالبات هر روزه انقلابیون بود، پرواز ۴۷۲۱ پاریس - تهران، میزبان مرد سالخورده‌ای بود که اگرچه وعده «آزادی» می‌داد، اما همزمان آن را مشروط به یک «ولی» می‌کرد.

آیت‌الله روح‌الله خمینی پیش از بازگشت به ایران، آزادی را در حکومت آینده این‌گونه تعریف می‌کرد: «ملتی که زن و مردش آزاد نبود، و در خفقان بود از زیر این بار بیرون آمد و از این به بعد زن‌ها و مردها آزاد [خواهند بود] "ولی" چنانچه بخواهند کارهای خلاف عفت بکنند یا خلاف مصلحت مملکت بکنند البته آن‌ها جلوگیری خواهد شد»

این «ولی» البته به گواه تاریخ، طنین چندان هشدارآمیزی در گوش انقلابیون و مشتاقان «آزادی» نداشت. اما دیرزمانی نپایید که این هشدار، در کلام خشمگین رهبر انقلاب ۵۷ بدون هیچ تعارفی نقش بست؛ هنگامی که شش ماه پس از انقلاب از نشکستن قلم‌ها و برپا نکردن دارها و ممنوع نکردن حزب‌ها ابراز پشیمانی کرد. او همان‌جا توبه کرد و وعده داد که از این پس، «یک حزب و آن حزب‌الله».

این همه در شرایطی رخ می‌داد که «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» یکی از ماهوی‌ترین شعارهای زمستان پر التهاب ۵۷ بود و «آزادی» یکی از ارکان اصلی شعارهای انقلابیون در بهمن‌ماه آن سال.

Your browser doesn’t support HTML5

ساعت ششم - انقلاب با «آزادی» چه کرد؟

ساعت ششم در رادیو فردا همزمان با چهلمین سالگرد انقلاب، طی رشته برنامه‌هایی قصد دارد با حضور شما به شعارهای اصلی آن دوران بپردازد.

در این برنامه همزمان با چهلمین سالگرد ورود روح‌الله خمینی به ایران از مطالبات آزادی‌خواهانه انقلابیون می‌گوییم. آیا ایران بعد از انقلاب به «آزادی» رسید؟ قیاس میزان آزادی در حوزه‌های مختلف پیش و پس از انقلاب چه تصویری به دست می‌دهد؟