نیروگاه خورشیدی رفسنجان با ظرفیت ۱.۲ مگاوات تولید انرژی و سرمایه گذاری ۵۰ درصدی بخش خصوصی ایرانی و ۵۰ درصد شرکت کی پی وی اتریش در زمینی به مساحت ۱.۸ هکتار به بهره برداری رسیده است اما این نیروگاه چه خصوصیاتی دارد و آیا می توان احداث چنین نیروگاه هایی را قدمی رو به جلو دانست؟
به گزارش ایرنا گذشته از این نیروگاه عملیانت احداث ۶ واحد نیروگاهی در رفسنجان در زمینی به مساحت ۹۶ هکتار و هزینه بالغ بر ۳۰۰ میلیارد تومان در منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان آغاز شده است .این ۶ پروژه انرژی خورشیدی هر کدام به ظرفیت ۱۰ مگاوات ظرفیت دارد.
رضا زندی خبرنگار انرژی در این باره در صفحه اینستاگرام خود گفته است:«شرکت اتریشی ۱.۲ میلیون یورو سرمایه گذاری مستقیم برای ساخت این نیروگاه انجام داده است . این نیروگاه در زمانی راه اندازی شده است که مزارع رفسنجان به برق اضافی احتیاج دارند و این نیروگاه میتواند در این زمینه کمک کننده باشد از طرفی بخشی از باغ‌های پسته رفسنجان طی سال‌های اخیر خشک شده که از این نظر زمین مناسب برای ساخت چنین نیروگاه هایی در این منطقه فراهم شده است . در استان کرمان ۳۳۰ روز آسمان آفتابی است و از این نظر پناسیل مناسبی برای نیروگاه خورشیدی وجود دارد.»
جعفر محمد نژاد معاون برنامه ریزی سازمان انرژی‌های تجدید پذیر در این باره گفته است:«این ششمین نیروگاه خورشیدی ایران است و هم اکنون ۶۰ مگاوات برق خورشیدی در ایران تولید می شود و ایران سعی دارد با جذب سرمایه بخش خصوصی و سرمایه گذار خارجی با دادن تسهیلات تشویقی این بخش را در ایران تقویت کند.»
به گزارش ایسنا مسلم موسوی، مدیرعامل انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر می گوید :«سیاست‌های دولت بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است بر همین اساس قیمت خرید برق تولیدی به ۸۰۰ تومان افزایش یافت که باعث سیل سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه شده است.»
وزارت نیروی ایران اعلام کرده است که ایران تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید خواهد کرد. این میزان بیش از هفت برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر است.
پیش از نیروگاه خورشیدی در رفسنجان، دو نیروگاه خورشیدی هم در همدان راه اندازی شده بود.
در گذشته بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی ایران یک مگاوات ظرفیت داشت اما در بهمن ماه سال ۹۵ دو نیروگاه ۷ مگاواتی در همدان وارد مدار شد و قرار است بزودی نیروگاه ۱۰ مگاواتی استان اصفهان هم وارد مدار شود.
هر دو نیروگاه تولید برق خورشیدی در همدان از پنل‌های تولید کننده الکتریسته استفاده می‌کنند. نیروگاه رفسنجان هم از نظر فنی مشابه نیروگاه همدان است.
در هر دو نیروگاه هم از سرمایه گذار خارجی استفاده شده.در همدان از سرمایه گذاریی شرکت‌های آلمانی و در رفسنجان از سرمایه گذاری شرکت‌های اتریشی بهره گرفته شده است.
انجمن انرژی خورشیدی آلمان برآورد کرده است که پروژه‌های خورشیدی ایران می‌توانند با نرخ بازگشت ۳۰ و ۳۶ درصد ارائه شوند. هم اکنون جنوب ایران در هر متر مربع توان دریافت ۶ کیلو وات انرژی خورشیدی را در هر ساعت دارد و در باقی نقاط ایران این میزان ۵ کیلو وات است. بیشتری میزان قدرت جذب انرژی خورشید هم متعلق به جنوب عربستان سعودی با عدد ۷ کیلو وات ساعت در هر متر مربع است.
ایران هم اکنون در یکی از بهترین مناطق دنیا از نظر میزان جذب انرژی خورشید برای تامین برق قرار دارد. از طرفی به گزارش بلومبرگ، عربستان که رقیب ایران در زمینه تولید انرژی محسوب می‌شود قصد دارد سرمایه گذاری ۲۱۰ میلیارد دلاری را برای تولید ۱۲۹ گیگاوات برق از انرژی خورشید تا سال ۲۰۳۲ انجام دهد.
فعلا، با سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد دلاری، پیشرفته‌ترین نیروگاه برق خورشیدی منطقه در مراکش با توان تولید ۱۶۰ مگاوات برق خورشیدی ساخته شده است. این نیروگاه تا سال ۲۰۲۰ به بیشترین توان خود خواهد رسید و مساحتی در حدود ۳۰ کیلومتر مربع را اشغال می‌کند.
برخلاف تصور رایج که بهترین روش را در زمینه تولید برق خورشیدی پنل‌های تولید کننده الکتریسته می‌داند، موثر‌ترین راه که در مراکش اجرا شده استفاده از آینه است.
آینه مقعر میتواند نور را در نقطه‌ای متمرکز کند که این عامل سبب تولید درجه حرارت بالا می‌شود. هم اکنون چندین روش برای بکارگیری از این روش قدیمی‌برای تولید حرارت از نور خورشید در حال استفاده است.
در یکی از موثر‌ترین روش‌ها که در مراکش هم از آن استفاده شده از میان آینه‌های مقعر(آینه‌های سهموی شکل ) لوله‌هایی رد شده که در آن نمک مذاب جریان دارد. تمرکز نور خورشید توسط آینه‌های مقعر بر روی این لوله‌ها، دمای نمک مذاب را تا ۵۵۰ درجه سانتی گراد بالا می‌برد. این نمک مذاب پس از جذب انرژی و رسیدن به این دما در مجاورت لوله‌های آب قرار می‌گیرد. آب توسط حرارت نمک مذاب بخار می‌شود و بخار آب هم توربین‌های بخار را می‌چرخاند که در نهایت انرژی این توربین‌ها، ژنراتور‌های برق را برای تولید الکتریسته به حرکت در می‌آورد.
البته بخشی از این نمک مذاب با دمای بالا در مخازن بزرگی ذخیره می‌شود تا در هنگام شب و نبود نور خورشید لوله‌های آب را گرم و تولید بخار کند.
هم اکنون در ایران در دو شهر شیراز و یزد دو نیروگاه کوچک خورشیدی ساخته شده یا در حال ساخت است. که از چنین روش‌هایی استفاده می‌کنند.
با اینکه هم اکنون توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران در دستور کار قرار گرفته اما برنامه گسترده‌ای برای موثر ترین روش تولید برق از خورشید یعنی روش مشابه همان طرحی که در مراکش انجام شده وجود ندارد و بیشتر نیروگاه‌های به استفاده از پنل‌های تولید کننده الکتریسته محدود می شوند.