«بزرگترین بلای طبیعی تاریخ معاصر اسپانیا» چگونه رقم خورد؟

عوامل با منشاء انسانی در وقوع سیل مرگبار اسپانیا نقش داشته‌اند

پدرو سانچز، نخست وزیر اسپانیا، چهار روز پس از سیلی که دست‌کم ۲۱۱ کشته در شرق این کشور بر جای گذاشت، گفت که این سیل، بزرگترین بلای طبیعی تاریخ معاصر اسپانیا را رقم زد.

سانچر روز شنبه در بیانیه‌ای از اعزام ۱۰ هزار سرباز و افسر پلیس دیگر به جنوب شرقی اسپانیا برای کمک به قربانیان و جستجوی مفقودان سیل خبر داد.

همزمان با جست‌وجو برای مفقودان این سیل، رسانه‌های اروپایی گزارش‌های مختلفی از دلایل این سیل منتشر کرده‌اند و کارشناسان و اقلیم شناسان نیز چگونه به وقوع پیوستن آن را تحلیل کرده‌اند.

این سیل که از روز سه‌شنبه گذشته شرق اسپانیا و منطقه والنسیا را تحت تاثیر شدید قرار داده و میزان زیاد تلفاتش موجب شده که دولت سه روز عزای عمومی اعلام کند، بیش از هر چیز توجه‌ها را به ماهیت خشونت آمیز تغییرات اقلیمی جلب کرده است.

پیشتر بارها کارشناسان هشدار داده بودند که قاره سبز اروپا در میان قاره‌های جهان بیشترین تاثیرات تغییرات اقلیمی بر اثر گرمایش زمین را متحمل می‌شود.

به عقیده کارشناسان آب و هوا، هوای گرمی که از آفریقا آمده بود، رطوبت مدیترانه را به خود جذب کرد و با برخورد به آن چه «سقف سرد» در ارتفاع بالا گفته می‌شود، موجب باران‌های سیل‌آسا در اسپانیا شد.

این سیل دقیقا همزمان با برگزاری کنفرانس سازمان ملل متحد درباره تنوع‌زیستی روی داد که اکنون در کلمبیا در حال برگزاری است.

فلوریکا فینک هویجر کمیسر اتحادیه اروپا که در این کنفرانس شرکت کرد، گفت: «ممکن است سیل‌های ویرانگری را که در اسپانیا و اروپا رخ داده، در تلویزیون دیده باشید و این واقعاً فاجعه‌ای است که دارای ابعاد غیرقابل پیش‌بینی بود. فاجعه‌ای مانند این سیل، فقط مختص اسپانیا نیست، بلکه واقعاً همه ما را در اروپا تحت تأثیر قرار می‌دهد.»

او افزود: «مهم است که در نظر بگیریم چنین وقایع مخربی - این نوع سیل‌های ناگهانی - با تغییرات آب و هوایی و افزایش دما و خشکسالی تشدید می‌شود. همه اینها به دلیل خشکسالی است و این که تنوع زیستی از بین رفته است. ما در این کنفرانس فرصت داریم که واقعاً اقداماتی را در زمینه تنوع زیستی شروع کنیم و اگر در این مورد اقدام کنیم، حداقل می توانیم برخی از اثرات تغییرات اقلیمی را مهار کنیم.»

اما سیل اسپانیا صرفا یک فاجعه معمولی در چارچوب گرمایش زمین تفسیر نمی‌شود و عوامل دیگر با منشاء انسانی در ایجاد چنین فاجعه‌ای نقش داشته‌اند.

برخی کارشناسان می‌گویند که از دهه ۱۹۶۰ ساخت و سازهای بی‌رویه در بسترهای نامناسب موجب شده‌اند که مسیر جذب آب باران در بسیاری از مناطق اروپا به ویژه مناطق سیل خیز و نزدیک به دریا مسدود شود.

اسپانیا کشوری مهاجرپذیر و همچنین مسافرپذیر است و در دهه‌های گذشته این کشور به ویژه برای جذب گردشگر، هتل‌ها و آپارتمان‌ها و ساختمان‌های زیادی را در سواحل خود ساخته و مناطق روستایی تبدیل به شهرک‌های جدید شده‌اند.

بر اساس برخی گزارش‌ها در پنجاه و پنج سال اخیر، ۹ هزار هکتار از باغات منطقه شهری والنسیا تخریب شده است.

سلیا فونتن از مدیران یک موسسه غیردولتی در زمینه تغییرات اقلیمی در این زمینه به یک روزنامه فرانسه گفته است: «با تغییرات آب و هوایی، این رویدادها بیشتر و با خشونت بیشتر اتفاق می‌افتد، این تنها آغاز است.»

او افزود: «دهکده‌های کوچکی هستند که در میان کوه‌ها قرار گرفته‌اند. این دهکده‌ها توسط رودخانه‌های کوچک زیادی احاطه شده‌اند و ساختمان‌سازی در آنجا گسترش یافته است. مجموع سازه‌های بتنی، خشکی و خاک‌های رس، به همراه کاهش فزاینده پوشش گیاهی، موجب می‌شوند که این بستر نفوذناپذیر، قادر به جذب چند ساعت باران شدید، اما به اندازه حجم یک سال باران نباشند. در سیل اخیر، جویبارهای کوچک سرریز شدند و باران گل و لای را به همراه خود آورد.»

آن چه اکنون بیش از هر چیز موجب نگرانی است این است که سیاستمداران و دولتمردان به ویژه در اروپا درس‌های لازم را از این سیل نگیرند.

روزنامه لوموند چاپ پاریس در مقاله ای هشدار داد که ممکن است حیرت کنونی از سیل اسپانیا تا چند ماه دیگر جای خود را به فراموشی واگذار کند.

این روزنامه خواستار آن شده که دولت‌ها به ویژه دولت‌های اروپایی به تعهدات خود در زمینه محیط زیست عمل کنند و سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه موسوم به «بودجه سبز» را کاهش ندهند.

بر اساس گزارش‌های خبرگزاری فرانسه، رویترز و رادیو فردا؛ م.ت/ ع.م