در حالی که میانگین کیفیت هوای پایتخت در روز شنبه به عدد ۱۷۷ و شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها رسید، منطقه ۱۹ شهرداری تهران با ثبت شاخص ۵۰۰ به عنوان «آلوده‌ترین» نقطه پایتخت معرفی شد.
خبرگزاری ایسنا با اشاره به این که کیفیت هوا در ۹ ایستگاه در تهران «در شرایط خطرناک» قرار دارد نوشت: «امروز [شنبه] شهرداری منطقه ۱۹ با شاخص ۵۰۰ آلوده‌ترین ایستگاه سنجش کیفیت هوای تهران بوده است.»
بر اساس تقسیم‌بندی اِی‌کیو آی، شاخص کیفیت هوا، از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا قابل قبول (سالم) یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک توصیف می‌شود.
در همین حال رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس ایران روز شنبه، ۲۰ فروردین، از عدم تخصیص بودجه توسط دولت ابراهیم رئیسی برای مقابله با ریزگردها و اطلاع‌رسانی دیرهنگام به مردم درباره ورود سامانه ریزگردها انتقاد کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، سمیه رفیعی روز شنبه یعنی دو روز پس از ورود سامانه ریزگردها از مرزهای غربی کشور گفت که پس از پیش‌بینی سازمان هواشناسی، جلسه مدیریت آلودگی هوای استان تهران باید یک تا دو روز قبل تشکیل و این موضوع به مردم اطلاع‌رسانی می‌شد، اما «تا چند ساعت بعد از ورود این سامانه هم اطلاع‌رسانی عمومی انجام نشد».
خانم رفیعی در ادامه ضمن انتقاد از عدم تخصیص اعتبار در بودجه سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ برای مقابله با ریزگردها گفت: «دقیقاً معلوم نیست که چرا مرکز ملی مقابله با ریزگردها در سازمان محیط زیست هم درخواست برای تأمین اعتبارات لازم در خصوص این معضل در شرایط بحرانی را نداشته و پیگیر نبوده است.»
همزمان سازمان هواشناسی کشور روز شنبه ضمن هشدار در مورد افزایش آلودگی ناشی از گرد و خاک در ۱۸ استان از بارش باران و احتمال تگرگ طی روزهای شنبه و یک‌شنبه در ۱۳ استان خبر داد.
بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوا در روز شنبه، ۲۰ فروردین، شاخص آلودگی هوای پایتخت روی عدد ۱۷۷ یعنی بازه «ناسالم» قرار دارد. این شاخص در روز جمعه همزمان با ورود سامانه ریزگردها، ۴۱۶ یعنی «خطرناک» اعلام و آلاینده شاخص نیز «ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون» گزارش شد که تنفس آن برای کودکان و بیماران عواقب ناگوار بسیار به دنبال دارد.
موسسه «آی کیو ایر» مستقر در سوئیس که شاخص آلودگی هوای شهرها را گزارش می‌کند، روز جمعه برآورد کرده بود که تهران آلوده‌ترین هوا را در میان همه شهرهای جهان دارد.
این موسسه شاخص آلودگی هوای تهران را ۲۱۷ ارزیابی کرده بود که در رده «بنفش» (بسیار ناسالم) قرار می‌گیرد. در همین حال پکن و هانوی، پایتخت‌های چین و ویتنام، با اختلاف چشمگیری از ایران، با شاخص‌های ۱۸۱ و ۱۶۷ در رده‌های دوم و سوم آلوده‌ترین شهرهای جهان در روز جمعه قرار داشتند.
بیشتر در این باره: گسترش گرد و غبار در ایران؛ تهران «آلوده‌ترین هوا» را در میان شهرهای جهان داشتدر همین حال رئیس مرکز اورژانس تهران با اشاره به افزایش آلودگی هوا در پایتخت از مردم خواست از «سفرهای غیرضرور درون‌شهری» پرهیز کنند.
این در حالی است که با وجود درخواست وزارت بهداشت برای تعطیلی مدارس و ادارات پایتخت در روز شنبه، استاندار تهران شامگاه جمعه اعلام کرد که «با توجه به وزش باد و بهبود کیفیت هوا» مدارس و ادارات استان در روز شنبه باز خواهد بود.
با وجود تاکید استاندار تهران بر بهبود وضعیت هوای تهران، علی نصیری، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران، درباره احتمال تشدید وضعیت گرد و غبار در عصر روز شنبه به دلیل پیش‌بینی «وزش باد تند» هشدار داده است.
کارشناسان سازمان هواشناسی مبداء سامانه ریزگردها را عراق عنوان کرده و گفته‌اند که این توده از روز پنج‌شنبه وارد کشور شده و تاکنون علاوه بر تهران، استان‌های کرمانشاه، همدان، قزوین و قم را تحت تاثیر قرار داده و در روزهای آینده در مناطق بیشتری از غرب و مرکز کشور گسترده‌تر خواهد شد.
تغییر شرایط اقلیمی، بروز خشکسالی‌های متعدد و مدیریت نادرست منابع آب و خاک، کاهش پوشش گیاهی و بهره‌برداری غیرعلمی از اراضی زراعی و مرتعی مهم‌ترین عوامل فرسایش خاک و بروز طوفان‌های گرد و غبار و ریزگرد اعلام می‌شوند.
به‌گفته کارشناسان، مهم‌ترین کانون‌های خارجی گرد و غبار نفوذی به ایران در سوریه، عراق، دشت‌های شرقی و جنوب شرقی عربستان قرار دارند که در سال‌های اخیر تعداد این کانون‌ها تقریباً چهار برابر شدە است.
در حال حاضر و به‌گفته دبیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار، در زمینه کانون‌های داخلی نیز ۲۳ استان ایران با مساحت ۳۵ میلیون هکتار منطقه غبارخیز دارند و با پدیده گرد و غبار روبه‌رو هستند.