آموزش و پرورش و نیروی انتظامی از یک طرف برای خریداران و فروشندگان سؤالات کنکور و امتحانات نهایی خط‌ونشان می‌کشند و از آن طرف مدعی سلامت برگزاری هر دو آزمون هستند.
مقابل آن‌ها فروشندگان سؤالات ایستاده‌اند که می‌گویند پاسخ‌نامۀ آزمون کنکور را به‌صورت تضمینی از ۲۱۰ تا ۲۴۰ میلیون تومان می‌فروشند و قیمت سؤالات نهایی هم بین یک تا سه میلیون تومان است.
هر سال پیش از کنکور و امتحانات نهایی، پلیس، آموزش و پرورش و سازمان سنجش هم برای خریداران و هم فروشندگان پاسخنامهها خط‌ونشان می‌کشند و حتی تعدادی را بازداشت می‌کنند و پس از برگزاری آزمون‌ها هم در مورد سلامت برگزاری آن اطمینان می‌دهند، اما کانال‌های خریدوفروش همچنان فعال‌اند و برای اثبات ادعای خود، هم‌زمان با شروع آزمون، سؤالات پاسخنامه را منتشر می‌کنند.
تنها تفاوت معاملات کنکور امسال تأکید بر استفاده نکردن از هرگونه هندزفری (هدفون‌های کوچک بدون سیم) است.
معاملۀ پاسخنامهها در سایۀ ادعای سلامت کنکور
کانال‌های فروش سؤالات کنکور در حال پیش‌فروش هستند، اما امین رضوی‌نژاد، رئیس مرکز حراست وزارت آموزش و پرورش، چنین ادعا کرده است:
«نظارت کامل بر آزمون‌ها از هنگام طرح سؤال تا توزیع در حوزه به‌طور کامل انجام می‌شود و امکان انتشار سؤالات قبل از شروع فرایند آزمون وجود ندارد و همکاران ما در مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش، دقایقی بعد از شروع آزمون، اصل سؤالات را در سایت این مجموعه منتشر می‌کنند.»
در بازار خرید و فروش آزمون‌ها و سؤالات اما ماجرا چیز دیگری است.
آقای سام نام مستعار یکی از فروشندگان سؤالات کنکور و نهایی است که به رادیوفردا می‌گوید ارزان‌ترین قیمت پاسخنامه مربوط به رشته ریاضی با ۲۱۰ میلیون تومان است. بعد از آن کلید سؤالات کنکور رشته انسانی را ۲۲۰ میلیون تومان و رشته تجربی را ۲۴۰ میلیون تومان می‌فروشد.
هزینۀ کل به‌صورت رمزارز (ارز دیجیتال) یا نقدی به‌صورت کارت‌به‌کارت دریافت می‌شود. همین پاسخنامهها سال گذشته از ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان معامله می‌شد.
سام گزینۀ اقساطی را هم روی میز می‌گذارد: «نصف مبلغ در زمان معامله و مابقی بعد از اعلام نتایج دریافت می‌شود، اما در این روش شما باید احراز هویت شوید.»
همۀ فروشندگان همین شرط را دارند. موضوع احراز هویت به این معنا است که خریدار موظف است عکس برگۀ ثبت‌نام کنکور، شناسنامه، برگه‌ای با نوشتۀ «برای… بابت کلید کنکور ۱۴۰۳» را برای فروشنده ارسال کند. همچنین نیاز است در یک فیلم چند ثانیه‌ای خود را معرفی و اعلام کند که این فیلم را برای احراز هویت برای سام و برای احراز هویت بابت کلید کنکور ۱۴۰۳ ضبط می‌کند.
این سندسازی برای این است که اگر خریدار پس از کنکور خیال نپرداختن مابقی پول به سرش زد، اطلاعاتش منتشر شود و رسوایی به بار بیاید. آن وقت پای سازمان سنجش هم به میان می‌آید و محرومیت پیدا خواهد کرد.
فروشندگان سؤالات و پاسخنامهها برای کسانی که به هر دلیلی قصد خرید کلیۀ سؤالات کنکور را ندارند، گزینۀ تک‌درس را نیز در نظر گرفته‌اند. قیمت تک‌درس برای رشتۀ تجربی ۶۰ میلیون، ریاضی ۵۰ میلیون و رشتۀ انسانی ۴۰ میلیون تومان است.
به‌گفتۀ آقای سام، کار به‌صورت تیمی انجام می‌شود و پس از دریافت سؤالات، تیم‌های مختلف درسی پاسخنامهها را تکمیل و برای خریداران ارسال می‌کنند.
آقای سام شش سال است که کانال خریدوفروش سؤالات کنکور و امتحان نهایی دارد و هر سال هم برای تعداد محدودی سؤالات کنکور را پیش‌فروش می‌کند. می‌گوید در زمان کوتاهی باید جواب‌ها را به همه برساند، پس بهتر است تعداد محدودی فروش داشته باشد.
برخلاف سال‌های گذشته که برای استفاده از پاسخنامه نیاز به هندزفری‌های خیلی ظریف و به‌نوعی نامرئی بود، امسال اما نیازی به آن‌ها نیست. سام می‌گوید: «پاسخنامه ساعاتی قبل از شروع آزمون، حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل، به دست خریدار می‌رسد و تنها چاره حفظ کردن پاسخ‌ها است.»
بیشتر در این باره: بازار مدارک جعلی برای مهاجرت از ایران چگونه کار می‌کند؟کلاهبرداری در حاشیۀ بازار غیرقانونی فروش پاسخنامهها
فروشندگان پاسخنامه‌های کنکور و نهایی مدعی‌اند که هرچند انجام کار برایشان اندکی سخت شده، اما روند کار در حال انجام است. از آن طرف رئیس کارگروه امنیت آزمون‌های نهایی اعلام کرده به‌زودی با کسانی که ادعای فروش سؤالات امتحانی دارند، برخوردهای قانونی صورت خواهد گرفت.
به هر حال کنکور و امتحانات نهایی از مهم‌ترین آزمون‌ها محسوب می‌شوند و هرسال برای صیانت از سؤالات تلاش زیادی می‌شود، اما سؤالات هر سال هم لو می‌رود که نشان می‌دهد منشأ آن داخل سازمان سنجش یا از جانب مراقبان باشد.
اردیبهشت امسال سردار وحید مجید، رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فراجا یا همان فتا، چنین گزارش داد:
«مبارزه با تقلب‌های کنکور در فضای مجازی به شکل جدی انجام می‌گیرد. طبق رصدهای انجام شده، حدود ۲۰ نفر به دلیل فروش سؤال‌های جعلی آزمون سراسری ۱۴۰۳ در پلت‌فرم‌های خارجی از جمله تلگرام، اینستاگرام و واتس‌اپ دستگیر شده‌اند. از سال ۹۹ تاکنون بیش از پنج هزار نشانک شامل کانال، گروه و لینک فعالیت مجرمانه داشته‌اند. با اقدامات پلیس فتا این تعداد به دو هزار مورد رسید که ۸۰۰ مورد شناسایی و در نهایت حدود ۴۰۰ نفر از مجرمان سایبری که فعالیت اصلی داشته‌اند، دستگیر شدند».
سرهنگ داوود معظمی، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ، هم به داوطلبان شرکت در کنکور و امتحانات نهایی هشدار داده که فریب افراد «سودجو» و «فرصت‌طلب» را نخورند، آن‌ها در پوشش تبلیغاتی نظیر فروش سؤالات کنکور، فروش منابع اصلی کنکور، آزمون‌ها و… اقدام به کلاهبرداری از داوطلبان می‌کنند. در نهایت داوطلبان – خریداران- را به صفحات فیشینگ هدایت و حساب بانکی‌شان را خالی می‌کنند یا این‌که سؤالات جعلی را به فروش می‌رسانند و در نهایت سبب می‌شوند که داوطلبان به این امید واهی که سؤالات را در اختیار دارند، هم کنکور را از دست بدهند و هم مبلغ زیادی پرداخت کنند.
در هشدارهای اغلب مقامات مسئول هرگونه خریدوفروش سؤالات و انجام تقلب مستقیم یا غیرمستقیم انکار می‌شود، این در حالی است که کمتر از یک ماه قبل روزنامه شرق چاپ تهران در گزارشی از وضعیت خریدوفروش سؤالات امتحانات نهایی خبر داده بود. در آن گزارش، درحالی‌که مدعیان مدارک قابل اثبات داشتند و برای حضور در هر محکمه‌ای هم اعلام آمادگی کرده بودند، آموزش و پرورش آن را دروغ و کذب دانست.
در همان حال فردی که به‌عنوان مراقب امتحان در جلسه حاضر شده بود، گفته بود سؤال و جواب را دستم داده بودند. در آن گزارش گردش مالی خریدوفروش پاسخ امتحان نهایی در مدارس را حدود ۵۰۰ میلیون تومان برآورد شده بود.
البته در همان گزارش هم یکی از کارمندان یکی از مناطق آموزش و پرورش موضوع را خیلی عادی توصیف کرده و گفته بود خریدوفروش سؤالات و پاسخنامهها «یک کار سازمان‌یافته» است.
برخی کانال‌ها برای اثبات صداقت‌شان در فروش سؤالات، هم‌زمان با برگزاری امتحانات، سؤالات و جواب‌ها را به‌طور عمومی منتشر می‌کنند.
بیتا، نام مستعار یک فروشندۀ دیگر است که به‌صورت تخصصی فقط در حوزه فروش سؤالات امتحان نهایی و سال‌های دهم و یازدهم کار می‌کند. او به رادیوفردا می‌گوید: «سؤالات و پاسخنامهها ساعت دو تا چهار بامداد ارسال شده و قیمت سؤالات نهایی سه میلیون تومان به ازای هر درس و پایه دهم و یازدهم یک و نیم میلیون تومان است.»
به‌گفتۀ خانم بیتا، خریداران برای پرداخت پول هم می‌توانند مبلغ را کارت‌به‌کارت کنند و هم از طریق ارز دیجیتال آن را منتقل کنند. ساعات فروش نیز محدود است و ساعت ۹ هر شب فایل فروش بسته می‌شود.
بیشتر در این باره: آزمون کتبی «آیِلتس» در ایران به دلیل «لو رفتن سوال‌ها» لغو شدوجود تقلب و لو رفتن سؤالات در آزمون‌های مختلف از امتحان نهایی گرفته تا کنکور و آیلتس در ایران موضوع تازه‌ای نیست و تا جایی پیش رفته که امتحان آیلتس مدتی هم تعلیق شد. افرادی در ارتباط با خریدوفروش سؤالات کنکور بازداشت می‌شوند و پس از برگزاری کنکور تعدادی از ابزارهای تقلب از جمله هندزفری‌های خیلی ظریف که در گوش و به‌وسیلۀ موچین جاساز می‌شود یا در دستۀ عینک قرار می‌گیرد، کشف می‌شود.
مجموع شواهد نشان می‌دهد که تقلب در هر حال جریان دارد، اما پلیس و سازمان سنجش و آموزش و پرورش زیر بار آن نمی‌روند و همچنان آن را انکار می‌کنند.