با وجود آن که وزیر خارجه ایران اینس‌تکس را دارای «ارزشی استراتژیک و راهبردی» خوانده بود، حسن روحانی می‌گوید، این سازوکار مالی در شرایط فعلی «توخالی است» و به درد جمهوری اسلامی نمی‌خورد.
به گزارش خبرگزاری رسمی ایرنا، حسن روحانی روز چهارشنبه، ۱۲ تیر، در جلسه هیئت دولت گفت: «اینس‌تکس توخالی به درد ما نمی‌خورد. اینس‌تکس الان به قول علما اجوف است و توخالی است و چیزی در آن نیست.»
آقای روحانی اینس‌تکس را «یک اقدام نمایشی» خواند و افزود: «شما سازوکاری بدون پول دارید؛ این چه خاصیتی دارد؟ مثل این که بانکی است اما پولی در آن نیست و فقط اسمش بانک است.»
وی اضافه کرد: «حالا این را که اسمش را هم شما بانک نگذاشتید و گفتید که یک صندوق است. همین را هم اگر پول نفت را در آن بگذارید و نفت ما را بخرید و فعال شود، هرچند باز هم آن چه تاکنون اقدام کردید ایراد دارد ولی می‌شود از آن صرف نظر کرد.»
دو روز پیش از سخنان آقای روحانی نیز بیژن زنگنه، وزیر نفت، گفته بود که باید پول فروش نفت ایران به اینس‌تکس وازیر شود.
در همان روز محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، اعلام کرده بود که اگرچه اینس‌تکس «پاسخی به خواسته‌های جمهوری اسلامی و تعهدات اروپا نیست ولی ارزشی استراتژیک و راهبردی دارد».
در همین حال، تعدادی از چهره‌های اصول‌گرا در ایران اینس‌تکس را با سیاست «نفت در برابر غذا» در دوره حکومت صدام حسین در عراق مقایسه کرده‌اند.
از سوی دیگر، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز یک‌شنبه، ۹ تیر، اعلام کرد که هفت کشور دیگر در اروپا به جمع بریتانیا، فرانسه و آلمان، در بهره‌برداری از سازوکار مالی تجارت با ایران می‌پیوندند. او نامی از این کشورها نبرد.
در این ارتباط، اتریش، بلژیک، هلند، اسلوونی، اسپانیا و سوئد در بیانیه مشترکی در روز هفتم تیرماه از حفظ توافق هسته‌ای با ایران و راه‌اندازی اینس‌تکس حمایت کردند.
در همان روز عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران و هلگا اشمیت، معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از پایان نشست سه ساعته کمیسیون مشترک برجام اعلام کردند که اینس‌تکس عملیاتی شده است.
پیش از این ایران، اروپا را به بی‌عملی و ناتوانی در تحقق وعده‌هایش برای حفظ برجام متهم کرده و در این ارتباط، اقدام به کاهش تعهدات برجامی خود کرده بود.
در مقابل، فرانسه، بریتانیا و آلمان درباره تهدید ایران به کاهش دوباره تعهدات برجامی‌اش، به تهران کشورهشدار دیپلماتیک رسمی دادند.