نامش را «همدم» گذاشته‌اند؛ به خیال اینکه برنامه‌های شکست‌خورده جمهوری اسلامی ایران برای افزایش جمعیت را جبران کرده باشد. گویا قرار است این نرم‌افزار، راهکاری جانبی برای بالا بردن نرخ ازدواج، و در نتیجه افزایش جمعیتی باشد که آیت‌الله خامنه‌ای سال‌هاست بر آن تأکید دارد. پروژه‌ای که حتی در ظاهر امر نیز با شکست مواجه شده است.
چندی پیش، از «همدم» به‌عنوان نخستین نرم‌افزار رسمی و دارای مجوز برای همسریابی و مشاوره ازدواج در مؤسسه فرهنگی رسانه‌ای تبیان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی شد. به نظر می‌رسد از جمله دلایلی که ایده‌پردازان این طرح را به انجام آن ترغیب کرده بود، تأکیدهای پرتکرار آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر افزایش ازدواج و هراس آنها از کاهش نرخ جمعیت ایران بوده است.
البته ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ چراکه به نظر می‌رسد رونمایی از این اپلیکیشن بیش از هر چیز جنبه‌ای رقابتی دارد تا در برابر شبکه‌های اجتماعی برون‌مرزی عرض اندام کرده باشد.
در ظاهر، این پلتفرم قرار است پاسخگوی نیاز جوانان و خانواده‌ها در امر ازدواج باشد و در راستای تحکیم ازدواج و خانواده به عنوان دستیار عمل کند. ۱۳ میلیون مجرد در سن ازدواج، رشد زیاد طلاق و کاهش ازدواج و افزایش تجرد قطعی که از جمله مشکلات کشور است.
پیش از این صدها سایت به صورت غیرقانونی در زمینه همسریابی فعالیت داشتند. فعالیت این سایت‌ها با سواستفاده‌هایی همراه بود. که به گفته مسئولان این سایت‌ها فیلتر شده‌اند. این در حالی است که برخی از تارنماهای نزدیک به حاکمیت تلاش‌هایی در این راه انجام داده بودند.
بیشتر در این باره: رئیس مجلس ایران از اپلیکیشن همسریابی رونمایی کردهمزمان با مراسم رونمایی این اپلیکیشن، «علیرضا دهفولی»، معاون نوآوری تبیان، درباره راه‌های پیشگیری از بروز این اتفاق در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌های ایران گفته بود: «سوءاستفاده در زمینه‌های مختلفی مانند رسانه و امنیت اطلاعات رخ می‌دهد. اما در برنامه همدم تمام احراز هویت‌ها به صورت یکپارچه از سسیتم‌های سامانه ثبت استعلام گرفته می‌شود. پس احراز هویت‌ها به صورت ولید رخ می‌دهد و کسی نمی‌تواند با اکانت تقلبی وارد سامانه شود. در نتیجه هر گونه عملکردی تحت نظارت و بررسی است».
بنابر گفته‌های وی، «سبک و روش استفاده از این پلتفرم اینگونه است که افراد متقاضی با روش‌های جدید، احراز هویت می‌شوند. سپس تست‌های متفاوت از آنها گرفته می‌شود و با نظارت اساتید روانشناسی نسبت به یکدیگر آگاهی لازم را کسب می‌کنند».
موفقیت این طرح اما با بدبینی‌های فراوانی از جانب برخی از کارشناسان داخلی روبه‌رو است. یکی از رسانه‌های ایران در واکنش به این موضوع گزارشی منتشر کرد، تحت این عنوان: «همدم» اپلیکیشنی که نیامده دچار مشکل شد!
ساده‌انگارانه‌ترین ایده‌ها برای ترویج ازدواج، یا به گفته مسؤولان فرهنگی رژیم جمهوری اسلامی «اصلاح سبک زندگی» در بستر فضای مجازی است. به نظر می‌رسد «همدم» نیز ممکن است از جمله تلاش‌های ناموفقی باشد که حاکمیت برای خودکامگی‌های خود اعمال کرده است.
بیشتر در این باره: اهداف جمهوری اسلامی از راه‌اندازی اپلیکیشن همسریابیاز جمله دلایلی که برای این مدعا می‌توان برشمرد این است که با وجود شرایط احراز هویت این اپلیکیشن، برخی‌ها برای پیدا کردن شریک جنسی در آن اقدام خواهند کرد. این فرضیه در شرایطی مطرح است که در سالیان گذشته بحث «ازدواج سفید» بسیار داغ بوده است.
یکی از کسانی که یک روز پس از روزنمایی این اپلیکیشن، در سامانه این نرم‌افزار نام‌نویسی کرده بود و از ما درخواست کرد تا برای حفظ هویتش نامی از او در این گزارش برده نشود، معتقد است: «به طور کلی کسانی که خواهان ازدواج هستند در اغلب موارد شریک زندگی زناشویی خود را به شیوه سنتی می‌یابند؛ در نتیجه کسی که نمی‌تواند حتی با ملاقات‌های حضوری خود کسی را پیدا کند که برای زندگی مشترک به او اعتماد کند، چگونه می‌تواند در فضای مجازی همسر آینده خود را ارزیابی کند.»
او معتقد است که راه‌اندازی و اجرای چنین طرح‌هایی بیش از هر چیز «جنبه نمایشی دارد تا چهره‌ای انعطاف‌پذیر از حاکمیت در برابر رشد روزافزون فناوری نشان دهد».
واقعیت این است که شبکه‌های اجتماعی، در هر جای دنیا سبک‌های زندگی و حتی خرده‌فرهنگ‌ها را دستخوش تغییر کرده است. در این میان نظام‌های تمامیت‌خواه و توتالیتری همچون ایران با تنگ‌نظری در مقابل این تغییرات می‌ایستند و آن را تحدیدی علیه ارزش‌های نهادینه‌شده خود می‌پندارند.
اپلیکیشن «همدم» اگر همدم مناسبی برای تبلیغات جمهوری اسلامی ایران باشد، نمی‌تواند همدمی برای جوانانی باشد که زیر بار فشارهای اقتصادی کمر خم کرده‌اند.
بیشتر بخوانید
کودک‌همسری یا کودک‌مرگی؟جمعیت ایران در سال ۲۱۰۰؛ رو به افزایش یا زوال؟افزایش قدرت شبکه تبلیغاتی «چندهمسری» در ایرانوقتی آمار سکس و بچه‌دار شدن پایین آمد، دولت‌ها چه کردند؟