جهان

تونی مندز، جاسوس منجی دیپلمات‌های آمریکایی در ایران، درگذشت

تصویری از دیپلمات‌های آمریکایی که دانشجویان پیرو آیت‌الله خمینی در آبان ۱۳۵۸ آنها را به گروگان گرفتند

تونی مندز، جاسوس آمریکایی که حدود چهار دهه قبل در پی هجوم گروهی از دانشجویان پیرو آیت‌الله خمینی به سفارت ایالات متحده در تهران به نجات شش دیپلمات آمریکایی شتافت، در سن ۷۸ سالگی درگذشت.

بر اساس اطلاعیه‌ای که موزه بین‌المللی جاسوسی منتشر کرده، مرگ آقای مندز که از بیماری پارکینسون رنج می‌برد، شامگاه شنبه ۲۹ دی در آسایشگاهی واقع در ایالت مریلند، رخ داده است. وی یکی از بنیان‌گذران این موزه بوده است.

تونی مندز با طراحی و اجرای عملیات نجات شش دیپلمات آمریکایی از ایران که طوفان انقلاب آن را زیر و رو کرده بود به یک قهرمان در سازمان سی‌آی‌ای تبدیل شده بود.

بیشتر در این باره: «آرگو»، عمليات «سيا» در تهران بر پرده سينما

این شش دیپلمات توانسته بودند از دست دانشجویانی که آبان ۱۳۵۸ به سفارت آمریکا در تهران هجوم بردند و عوامل سفارت را به گروگان گرفتند، بگریزند و مخفیانه به خانه سفیر کانادا در ایران پناه ببرند.

طرح و اجرای عملیات نجات این دیپلمات‌ها برای دو دهه جزو اسناد محرمانه در آمریکا به شمار می‌رفت و تا آن زمان نام تونی مندز در عموم مطرح نبود.

با این حال آقای مندز زمانی به اوج شهرت رسید که بن افلک، بازیگر و کارگردان هالیوود، فیلم «آرگو» را در سال ۲۰۱۲ بر اساس این رخداد ساخت، اثری که برنده جایزه بهترین فیلم هشتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار شد.

کریس کاستا، مدیرعامل موزه بین‌المللی جاسوسی، که خبر درگذشت تونی مندز را اعلام کرد، وی را یک «افسر امنیتی افسانه‌ای» نامید. بسیاری از همکاران سابق وی در سازمان سی‌آی‌ای نیز به ستایش از او پرداختند از جمله مایک مورل، معاون سابق رئیس سازمان سی‌آی‌ای که او را «یکی از بهترین افسران در تاریخ این سازمان» توصیف کرد.

تونی مندز متخصص فراری دادن آدم‌ها از کشورهایی محسوب می‌شد که در آنجا به دام می‌افتند. بیشتر ماموریت‌های وی در آسیا بوده است و از این رو ماموریت نجات دیپلمات‌های آمریکایی در ایران نیز به وی محول شد.

منبع: ان‌پی‌آر؛ س.ن