فدراسیون بینالمللی شطرنج، فیدِه، روز پنجشنبه، ۲۶ مردادماه، زنان تراجنسی، ترنس، را تا اطلاع ثانوی از شرکت در مسابقات رسمی زنان منع کرد.
خبرگزاری رویترز به نقل از سخنگوی این فدراسیون اعلام کرد که این ممنوعیت دستکم تا زمان پایان «بررسی و تجزیه و تحلیل» این امر ادامه خواهد داشت. بررسی این موضوع میتواند تا دو سال به طول بینجامد.
بر اساس مقررات جدید فیده که از دوشنبه هفته آینده، ۲۱ اوت، اجرایی خواهد شد، «در صورتی که جنسیت شطرنجباز از مرد به زن تغییر کرده باشد، او حق شرکت در مسابقات رسمی فیده برای زنان تا زمان اتخاذ تصمیم نهایی را نخواهد داشت».
به گفته سخنگوی فدراسیون بینالمللی شطرنج، این تصمیم با هدف «تعریف بهتر فرایندهایی» اتخاذ شده که در پی تغییر جنسیت ورزشکاران رخ میدهد.
رویترز در عین حال به نقل از همین سخنگو اضافه کرده است که شطرنجبازان تراجنسیتی همچنان میتوانند در مسابقات آزاد شطرنج در سراسر جهان شرکت کنند. شرکت در «اغلب» مسابقات شطرنج در سراسر جهان برای همگان آزاد است.
فدراسیون بینالمللی ورزشهای آبی هم ماه گذشته میلادی از راهاندازی یک بخش «آزاد» خبر داد که تمام ورزشکاران تراجنسیتی میتوانند در آن شرکت کنند.
فیده نخستین فدراسیونی نیست که مقررات شرکت ورزشکاران تراجنسیتی در مسابقات را سختتر کرده یا کلاً آنها را از حضور در مسابقات زنان منع کردهاند.
پیشتر در ورزشهایی چون شنا، دو و میدانی، دوچرخهسواری، سهگانه (تریاتلون) و راگبی هم چنین مقرراتی با این توجیه که تراجنسیتیها قدرت بدنی مردانه را به مسابقات زنان میآورند و نتیجهای بهتر میگیرند اعمال شده است؛ موضوعی که به انتقادهای فراوانی از طرف جامعه الجیبیتیکیو دامن زده است.
همین امر از هم اکنون باعث انتقادهایی از فدراسیون شطرنج در شبکههای اجتماعی شده است.
از جمله آنجلا ایگِل، نماینده حزب کارگر بریتانیا، در توئیتی که روز پنجشنبه منتشر کرد بر همین توجیه انگشت گذاشته و با انتقاد از مقررات جدید شطرنج تأکید کرد که در این ورزش «هیچ امتیاز و برتری فیزیکی وجود ندارد».
کاربرانی هم در توئیتر اشاره کردهاند که در مقایسه با «۱۷۰۰ مرد که به مقام استاد بزرگ شطرنج رسیدهاند، تنها ۴۱ زن» در جهان این مقام را دارند، و به همین دلیل باید از شطرنج زنان «حمایت کرد، نه آن که آن را محدودتر کرد».
منتقدان این گونه ممنوعیتها همچنین انتقاد میکنند که مقررات جدید تاکنون فقط شامل زنان تراجنسیتی شده و هرگز در مورد مردان اعمال نشده است.