ائتلافی از شش حزب مخالف دولت ترکیه که تلاش می کنند به دوران حکومت بیست ساله رجب طیب اردوغان پایان دهند، روز دوشنبه ۱۰ بهمن وعده داد که در صورت پیروزی در انتخابات روز ۱۴ ماه مه حکومت را به نظام پارلمانی برمیگرداند.
شش حزب حاضر در این ائتلاف طی مراسمی در شهر آنکارا برنامه مشترک و ۲۴۰ صفحهای خود برای دوران پس ازانتخابات را ارائه کردند ولی برای رقابت با آقای اردوغان برای مقام ریاست جمهوری نامزد مشترکی معرفی نکردند.
فایق اوزتورک، نایب رییس حزب جمهوری خلق ترکیه، حزب اصلی مخالف دولت گفت: «ما به سمت تقویت نظام پارلمانی حرکت خواهیم کرد که بتواند یک سیستم لیبرال، دمکراتیک و عادلانه و تفکیک قوا در کشور را تضمین کند.»
او تاکید کرد که بخش مهمی از این طرح تفکیک قوا از طریق دادن اختیارات بیشتر به پارلمان و تضمین استقلال قوه قضاییه است.
آقای اردوغان که از سال ۲۰۰۳ ابتدا به مدت ۱۱ سال در مقام نخست وزیری و از سال ۲۰۱۴ نیز به عنوان رییس جمهوری ترکیه در قدرت بوده است، در سال ۲۰۱۸ با انجام اصلاحاتی در قانون اساسی مقام نخست وزیری را حذف و اختیارات را در دست رییس جمهوری متمرکز کرد. قبل از آن تاریخ و حتی در دورانی که ریاست جمهوری در اختيار حزب عدالت و توسعه آقای اردوغان بود این مقام جنبه تشریفاتی داشت.
اپوزیسیون ترکیه معضلات بزرگ این کشور از جمله تضعیف اقتصاد و حذف بسیاری از حقوق و آزادیهای سیاسی و مدنی را نتیجه نظام حکومتی «تک نفره» میداند که آقای اردوغان در سالهای اخیر به اجرا گذاشته است. طرح آقای اردوغان برای تمرکز قدرت اجرایی کشور در دست رییس جمهوری در همهپرسی سال ۲۰۱۷ با اکثریت ناچیزی به تصویب رسید و در پی انتخابات سال ۲۰۱۸ که آقای اردوغان در آن به پیروزی رسید به اجرا گذاشته شد.
بیشتر در این باره: هزاران شهروند ترکیه در اعتراض به محکومیت قضایی شهردار استانبول به خیابان آمدندشش حزب مخالف دولت که تحت عنوان «ائتلاف ملی» و یا «میز شش» شناخته میشوند از سال گذشته مذاکرات خود را برای ائتلاف و تنظیم برنامه مشترک با هدف شکست دادن آقای اردوغان آغاز کردند، ولی عدم توافق آنها در مورد یک نامزد مشترک برای رقابت در انتخابات ریاست جمهوری حامیان اپوزیسیون را ناراضی کرده است.
به رغم محبوبیت شهردارهای استانبول و آنکارا که در انتخابات محلی سال ۲۰۱۹ توانستند نامزدهای حزب آقای اردوغان را در این دو شهر مهم شکست بدهند کمال قلیچ دار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق ترکیه به احتمال نامزدی خود در انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرده است.
نظرسنجیها نشان میدهند که میزان محبوبیت آقای اردوغان به دلیل بیثباتی اقتصادی و افزایش سرسامآور نرخ تورم رو به کاهش بوده است ولی او با اقداماتی نظیر افزایش حداقل دستمزد و حقوق و بیمه بازنشستگی سعی کرده آرای بیشتری را جلب کند.
ائتلاف شش حزب مخالف دولت در عرصه سیاست خارجی وعده دادهاند که اقدامات و مذاکرات برای عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا را از سرگرفته و بر مبنای احترام به منافع متقابل مناسبات با آمریکا را بهبود ببخشند. در پی خریداری سامانههای موشکی روسی در سالهای اخیر، واشینگتن ترکیه را از طرح مشترک تولید جنگندههای اف -۳۵ کنار گذاشت. آنکارا و واشینگتن در عرصههای دیگر نظیر اجرای تحریمها عليه ایران و روسیه و بحران سوریه نیز اختلاف نظرهایی دارند.
بیشتر در این باره: دادگاه ترکیه رهبر اپوزیسیون این کشور را به ۲ سال و ۷ ماه زندان محکوم کردشش حزب حاضر در این ائتلاف عبارتند از حزب جمهوری خلق ترکیه به رهبری کمال قلیچ دار اوغلو، حزب ناسیونالیست «خوب» به رهبری مرال آکشنر، حزب محافظهکار سعادت به رهبری تمل کرام الله اوغلو، حزب دمکرات به رهبری گولتکین، حزب پیشرفت به رهبری علی باباجان و حزب آینده به رهبری احمد داوود اوغلو.
علی باباجان و احمد داوود اوغلو از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه به رهبری آقای اردوغان هستند و قبل از جدا شدن از این حزب در دولت آقای اردوغان مقامهای ارشدی نظیر وزیر اقتصاد و وزیر خارجه داشتند.
حزب دمکراتیک خلقهای ترکيه، نیروی سیاسی اصلی کردها که از نظر میزان رای و محبوبیت دومین حزب بزرگ اپوزیسیون است در این ائتلاف حضور ندارد. در پی بازداشت تعدادی از رهبران و سرکوب فعالین این حزب به اتهام ارتباط با پیکارجویان مسلح کرد، این حزب در آستانه تعطيلی و یا ممنوعیت کامل فعالیت قرار دارد.