کشته شدن فرمانده پ‌کاکا در عملیات سازمان اطلاعات ترکیه در سوریه

نیروهای ترکیه در شمال سوریه. عکس از آرشیو

سازمان اطلاعات ملی ترکیه روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور یاشار چکیک، از فرماندهان حزب کارگران کردستان ترکیه را در «عملیاتی سازمان‌یافته» در منطقه تل‌رفعت در سوریه کشته است.

بیانیه سازمان اطلاعات ملی ترکیه در روز دوشنبه ۱۲ آذر، یاشار حکاری، ملقب به چکیک را، یکی از فرماندهان پ‌کاکا و پ.ی‌.د معرفی کرد که به دلیل «ارتکاب اقدامات تروریستی علیه نیروهای امنیتی در ترکیه، عراق و سوریه» در «فهرست قرمز تروریستی ترکیه» قرار داشته و حدود دو دهه تحت تعقیب این کشور بوده است

پ‌کاکا، حزب کارگران کرد ترکیه با پ.ی.د، حزب اتحاد موکراتیک کردستان سوریه هم‌سویی دارد.

سازمان اطلاعات ملی ترکیه جزئیات بیشتری در مورد مرگ یاشار چکیک در تل‌رفعت نداده اما او را «مغز متفکر» در طراحی عملیات علیه نیروهای نظامی و انتظامی ترکیه و از جمله مجری دو مورد حملات مرگبار در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ در شهرستان چوکورجا در استان حکاری نامیده است.

در حمله نخست شش سرباز و در حمله سال بعد ۲۵ سرباز ارتش ترکیه کشته شده بودند.

حزب کارگران کردستان ترکیه در مورد مرگ یاشار چکیک سکوت کرده است. معلوم نیست ارتش یا نیروهای سازمان اطلاعات ملی ترکیه مستقیم در حمله منجر به مرگ چکیک نقش داشته‌اند یا شبه‌نظامیان مورد حمایت ترکیه در سوریه او را کشته‌اند.

این عملیات هم‌زمان با گسترش تحرکات نظامی شبه‌نظامیان مورد حمایت ترکیه در سوریه رخ داده است.

خبرگزاری فرانسه روز یک‌شنبه به نقل از دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش داده بود که نیروهای مسلح زیر چتر ترکیه شهر تل‌رفعت و شماری از روستاهای اطراف آن را به کنترل خود درآوردند.

تل‌رفعت در فاصله ۲۰ کیلومتری از مرز جنوبی ترکیه در نزدیکی نواره مرزی در شمال سوریه قرار دارد که ارتش ترکیه این سرزمین‌ها را جداره حائل امنیتی برای خود در برابر عملیات گروه‌های مسلح کرد مخالف آنکارا می‌نامد.

این مناطق در حدود هشت سال اخیر به‌طور مرتب محل وقوع درگیری میان نیروهای مورد حمایت ترکیه با جنگجویان کرد بوده‌اند. آنکارا شبه‌نظامیان کرد مخالف خود را به عنوان «جدایی‌طلب» در فهرست تروریستی طبقه‌بندی کرده است.

بیشتر در این باره: دولت ترکیه سه شهردار مناطق کردنشین را به اتهام «ارتباط با تروریسم» برکنار کرد

ارتش و نهادهای اطلاعاتی ترکیه بیش از ۴۵ سال است که با حزب کارگران کردستان ترکیه می‌جنگند و در سال‌های جنگ داخلی سوریه در ۱۳ سال گذشته عملیات خود علیه این گروه و متحدین کرد سوری آن‌ها را به خاک سوریه نیز گسترش دادند.

به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، که از بریتانیا تحولات سوریه را رصد و گزارش می‌کند، حدود ۲۰۰ هزار تن از کردهای سوری در بخش شمالی استان حلب در محاصره گروه‌های مختلف کرد طرفدار ترکیه قرار دارند.

ساکنین تل‌رفعت تا اوایل دهه گذشته اکثراً عرب و ترکمن‌های سوری بودند اما پس از حملات گسترده ارتش ترکیه به شهر کردنشین عفرین در استان حلب سوریه، موجی از خانواده‌های کرد سوری آواره ساکن تل‌رفعت شدند.

تل‌رفعت در شرایطی در کنترل نیروهای مورد حمایت ترکیه قرار گرفته که شبه‌نظامیان جهادگرای مخالف حکومت بشار اسد در سوریه در دور تازه حملات خود از چهارشنبه هفتم آذر توانستند بسیار سریع کنترل مناطق راهبردی در استان‌های ادلب و حلب را به دست بگیرند و به سوی پیشروی در استان حماه باشند. اما ارتش سوریه از روز یکشنبه ۱۱ آذر ضد حمله را برای توقف این پیشروی مخالفان خود آغاز کرده و ایران و شبه‌نظامیان متحد تهران نیز برای کمک به ارتش سوریه به تکاپو افتاده‌اند.

با این حال، گروه‌های مورد حمایت آنکارا در روزهای گذشته کنترل شهرهای سفیره و خناضر در جنوب شرق حلب را به دست گرفته و فرودگاه نظامی کویرس در این منطقه را نیز تسخیر کردند.

ترکیه روز یک‌شنبه به گروه‌های مسلح کرد در سوریه هشدار داده بود وضعیت جاری در این کشور را فرصتی برای انجام عملیات علیه ترکیه تلقی نکنند.

ترکیه شاخه‌ای از جنگجویان کرد نیروهای دموکراتیک سوریه را که مورد حمایت آمریکا هستند، با نام «یگان‌های مدافع خلق» (ی.پ.گ) مانند شبه‌نظامیان حزب کارگران کردستان تروریست می‌خواند و نگران تقویت آن‌ها و همکاری‌شان با شبه‌نظامیان کرد ترکیه‌ای در رهگذر وضعیت بحرانی جاری سوریه است.

جنگجویان کُرد ی.پ.گ، که بخشی از نیروهای دموکراتیک سوریه و مورد حمایت آمریکا هستند، روز دوشنبه اعلام کردند که در چارچوب توافقی با شورشی‌های جهادی، از بخشی از شمال شرق حلب عقب‌نشینی کرده‌اند. این عقب‌نشینی در پی درخواست ارتش سوریه از کردها برای یاری به علت فشارهای «هیئت تحریر شام» اتفاق افتاده است.

هم‌زمان با این تحولات، رسانه‌ها گزارش داده‌اند که شمار زیادی از غیرنظامیان کرد در هنگام خروج از شمال حلب کشته شده‌اند. مظلوم عبدی، فرمانده ی.پ.گ، نیروهای مورد حمایت ترکیه را متهم به مانع‌تراشی برای خروج امن کردها کرده است. همچنین، «ارتش آزاد سوریه» که از گروه‌های مورد حمایت ترکیه است، از درگیری‌های شدید با ی.پ.گ و ارتش سوریه در عملیاتی با نام «طلوع آزادی» در شمال حلب خبر داده است.

برخی رسانه‌های جهانی در تحلیل‌های روزهای اخیر خود به نقش ترکیه در شورش جاری در سوریه اشاره کرده‌اند. وزیر خارجه ترکیه در خصوص وضعیت سوریه با همتایان خود از آمریکا، ایران و سایر کشورهای منطقه گفت‌وگو کرده است. ترکیه در آغاز جنگ داخلی سوریه خواهان سقوط حکومت بشار اسد بود و روابط با دمشق را قطع کرد.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه اما روز دوشنبه گفت امنیت در سوریه باید تقویت شود.

روزنامه حریت چاپ آنکارا دوشنبه نوشت در شرایط کنونی ممکن است بشار اسد پیشنهاد رجب طیب اردوغان برای عادی‌سازی روابط بپذیرد.