پیشنهاد قطعنامه سازمان ملل برای محکومیت خشونت علیه خبرنگاران

پیش‌نویس یک قطعنامه پیشنهادی برای تصویب در سازمان ملل، هر گونه خشونت و انتقام علیه خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای را «بصورت صریحی» محکوم می‌کند و از دولت‌ها می‌خواهد اقدامات لازم برای پایان دادن به مصونیت قضائی برای عاملان و مجازات این جرائم را به کار گیرند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس روز شنبه ۱۵ آبان از قول دیپلمات‌ها گزارش داد، پیش‌نویس قطعنامه‌ای که توسط یونان، فرانسه، اتریش، تونس و کاستاریکا تهیه شده روز جمعه برای تصویب ارائه شد و از طرف ۳۴ کشور از جمله بریتانیا و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین، همچنین لبنان مورد حمایت قرار گرفته است.

این قطعنامه پیشنهادی از دولت‌ها می‌خواهد «فورا و بدون قید و شرط خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای را که خودسرانه بازداشت و زندانی یا ربوده شده یا قربانی ناپدیدشدن‌های اجباری شده است، آزاد کنند».

آمریکا در لیست تهیه‌کنندگان این قطعنامه پیشنهادی نیست، اما یک مقام رسمی در دفتر ایالات متحده در سازمان ملل به آسوشیتدپرس گفته است که دولت جو بایدن در لیست امضاکنندگان حامی این قطعنامه است.

پیش‌نویس قطعنامه باید ابتدا در کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل مورد تایید قرار بگیرد و سپس توسط ۱۹۳ عضو این سازمان تصویب شود. بر خلاف قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، قطعنامه‌های مجمع عمومی این سازمان الزام‌آور نیستند، اما منعکس‌کننده افکار عمومی بین‌المللی هستند.

قطعنامه پیشنهادی همچنین می‌گوید حق آزادی بیان و عقیده در اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر نیز تضمین شده است و این اعلامیه بر اهمیت تنوع و تعدد، آزادی و استقلال رسانه و دسترسی به اطلاعات آنلاین و غیرآنلاین در راستای دمواکرسی و آگاهی جمعی فراگیر و صلح‌آمیز تاکید دارد.

این اعلامیه نقش روزنامه‌نگاری در شکل دادن به بحث‌های عمومی را تایید می‌کند. قطعنامه یاد شده همچنین از دولت‌ها می‌خواهد تدابیر قانونی برای حفاظت از روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای را اتخاذ کنند و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از خشونت، تهدید و حمله به آنها به کار گیرند.

این قطعنامه همچنین بر اهمیت مسئولیت‌پذیری دولت‌ها در رسیدگی و بررسی موارد تهدید و حمله به خبرنگاران، همچنین خشونت‌های جنسی علیه اصحاب رسانه، چه در شرایط جنگی و چه غیرجنگی، بصورت «بی‌طرفانه، سریع، کامل، مستقل و موثر» تاکید دارد و می‌گوید: «دولت‌ها، رهبران سیاسی و مقامات باید از تحقیر، ترساندن و تهدید رسانه‌ها، از جمله خبرنگاران و فعالان این حوزه، همچنین استفاده از بیاناتی زن‌ستیزانه و تبعیض‌آمیز علیه زنان روزنامه‌نگار اجتناب کنند.»

این قطعنامه «به صورت صریح» اقدامات دولت‌ها در راستای اخلال در دسترسی مردم به اطلاعات و انتشار آنها را محکوم کرده و می‌گوید اقداماتی نظیر تضعیف نقش رسانه در آگاهی رساندن به جامعه از طریق راه‌هایی مانند قطع اینترنت یا محدودیت‌های بی‌جهت یا مسدود کردن سایتها محکوم است.

سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش سالانه‌ای که ۳۱ فروردین، منتشر کرد، گفته بود در سال گذشته در سه چهارم از ۱۸۰ کشور مورد بررسی این سازمان، کار روزنامه‌نگاری با محدودیت مواجه است.

در فهرست «شاخص جهانی آزادی مطبوعاتِ» این سازمان آمده است که کار مطبوعاتی روزنامه‌نگاران در ۷۳ کشور «کاملاً مسدود شده یا با مانع جدی روبه‌روست» و در ۵۹ کشور دیگر نیز «محدود» است.

در این فهرست، جمهوری اسلامی ایران از نظر آزادی خبرنگاری، در میان ۱۸۰ کشور مورد بررسی در قعر جدول و در رتبه ۱۷۴ قرار دارد که نسبت به گزارش سال گذشته سازمان گزارشگران بدون مرز یک رتبه تنزل داشته است.

در این جدول، پس از ایران تنها ۶ کشور وضعیت بدتری از نظر آزادی خبرنگاری دارند که به ترتیب عبارتند از ویتنام، جیبوتی، چین، ترکمنستان، کره شمالی و اریتره.

با استفاده از گزارش‌های آسوشیتدپرس و رادیو فردا؛ د.خ/س.ن