دبیرکل سازمان ملل ضمن دفاع از نقش سازمان جهانی بهداشت در روند مقابله با ویروس کرونا، خواستار اتحاد و حمایت بینالمللی از اقدامات آن شدهاست. همزمان مدیرکل سازمان جهانی بهداشت گفته دامن زدن به اختلافات سیاسی «بازی با آتش است».
مقامهای ارشد نهادهای بینالمللی، چه دبیرکل ملل متحد و مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، مستقیما از کسی نام نبردهاند. اما این اظهارات در پی انتقاد دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، از «همسویی سازمان جهانی بهداشت با چین»، مطرح شدهاست.
دونالد ترامپ روز ۱۹ فروردین در کنفرانس خبری خود از احتمال تعلیق کمک مالی به سازمان جهانی بهداشت سخن گفته بود و در حساب کاربری خود در توئیتر نوشته بود «سازمان جهانی بهداشت واقعا خرابکاری کرده است. به دلایلی، در حالیکه عمدتا بودجهاش را آمریکا تامین میکند، ولی خیلی با چین همسو است».
تدروس آدانوم گبریسوس، مدیرکل این نهاد، در گفتوگویی با «ساینس»، نشریه جامع علمی در آمریکا، بدون آنکه از دونالد ترامپ نامی ببرد، خواستار خودداری از سیاسی کردن رخداد شده است.
او گفته رفتار نادرست در شرایط فعلی به افزایش کشتهشدگان ناشی از شیوع ویروس خواهد انجامید.
تدروس در عین حال تاکید کرده دو کشور ایالات متحده و چین «باید در کنار هم با این دشمن خطرناک مبارزه کنند».
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نیز در جریان یک سخنرانی برای کارکنان این نهاد در روند مقابله با کرونا، گفته شیوع این ویروس «یکی از خطرناکترین چالشهاییست که جهان در طول زندگی ما با آن دست به گریبان شده است».
او تاکید کرده در روند مقابله با ویروس، سازمان جهانی بهداشت، نهاد وابسته به ملل متحد، «نقشی کاملا حیاتی دارد».
آقای گوترش گفته «درسهایی که ما از این واقعه میآموزیم، برای مقابله با چالشهای مشابه احتمالی در آینده اهمیت بهسزایی دارد. اما اکنون زمان اتحاد است، اتحاد بینالمللی برای مقابله با این ویروس و پیامدهای فاجعهبار آن».
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در روز ۲۰ فروردین، بار دیگر موضوع سازمان جهانی بهداشت، را به میان کشید و گفت «ما بررسی خواهیم کرد، تحقیق خواهیم کرد، و در مورد اقدامات لازم تصمیم خواهیم گرفت».
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، هم در همان روز گفت این سازمان موفق نشده «به آنچه قصد انجام آن را داشت، برسد».
شیوع ویروس کرونای جدید و پیامدهای سیاسی آن
جریان شیوع ویروس کرونای جدید در چین، از آنجایی که رخداد مشابهی در جریان شیوع سارس در سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ انتقادهای شدیدی را متوجه این کشور کرده بود، بار دیگر پکن و نهادهای بینالمللی را در مرکز توجه قرار دادهاست.
چین با انتقادهای مختلفی در مورد نحوه اطلاعرسانی و آماردهی در مورد ویروس کرونای جدید روبهرو شدهاست. انتقادهایی که حتی در تهران نیز شنیده شده، اما پکن به تاکید آنها را رد کردهاست.
مقامهای ارشد سازمان جهانی بهداشت هم بارها با پرسشهای خبرنگاران در مورد اطلاعات و آمار رسمی کشورها روبهرو شدهاند.
در همین زمینه مایکل رایان، مدیر برنامههای اضطراری سازمان جهانی بهداشت، گفته این سازمان باید «با احتیاط» عمل کند و در عین حال نباید اقدامی انجام دهد که بهنظر برسد در مورد بخشی از جهان «و اینکه آیا شفاف هستند یا همکاری میکنند» نگاهی تعبیضآمیز دارد.
شفافیت در ارائه اطلاعات و دادهها، در عین حال از آن جهت اهمیت دارد که به نهادهای بینالمللی و کشورهای مختلف کمک میکند به نمایی کلی از همهگیری کووید-۱۹ و راههای فراگیر و قابل عمل دست یابند.
هنوز پرسشهای مختلفی در مورد زمان دقیق آغاز همهگیری ویروس، نخستین موارد ابتلا در شهر ووهان و همچنین میزان گسترش آن در سطح جهان طی این زمان مطرح است، که پاسخ به آنها به مطالعات و پژوهشهای بیشتری نیاز دارد.
پیش از همهگیری گسترده در آمریکا و اقدامات تازه دولت ایالات متحده، دونالد ترامپ، رقبای دمکرات خود را متهم کرده بود در حال «سیاسی کردن کروناویروس» هستند. او با اشاره به جریان استیضاح نافرجام در کنگره گفته بود این «کلکبازی جدید» آنها است.
آقای ترامپ در ۲۲ ژانویه وضعیت آمریکا و نیز وضعیت چین در روند مقابله با ویروس را خیلی خوب» توصیف کرده بود و در ۱۰ فوریه گفته بود از نظر تئوری در ماه آوریل وقتی هوا گرمتر میشود ویروس از بین خواهد رفت و «امیدوارم چنین شود».
اما در اواخر اسفند روند تازهای پی گرفته شد. دونالد ترامپ در ۲۳ اسفند وضعیت اضطراری ملی اعلام کرد. او دست به اقداماتی گسترده، از جمله ممنوعیت مسافرتی یا امضای بسته ۲ تریلیون دلاری از مشوقهای اقتصادی زد و از آمریکاییها خواست از تجمع دوری کنند و تا جای ممکن در محل زندگی خود بمانند.