تلاشهای دیپلماتیک و اقدامهای نظامی آمریکا برای جلوگیری از گسترش تنش در منطقه و برقراری آتشبس در نوار غزه بیش از پیش سرعت گرفته است.
به همین منظور، آموس هوکشتاین، نماینده ویژه آمریکا، روز چهارشنبه ۲۴ مرداد به لبنان رفت و با شماری از مقامهای این کشور دیدار و گفتوگو کرد. او با حضور در جمع خبرنگاران گفت: «باید از این روزنه برای راهحل دیپلماتیک استفاده کنیم. اکنون زمان آن فرا رسیده است.»
اقدام نظامی احتمالی ایران علیه اسرائیل
تهدیدهایی که اکنون میتواند به تشدید بحران و گسترش جنگ در منطقه بیانجامد، از دو جبهه سرچشمه میگیرد. یکی ایران است؛ آنهم به خاطر احتمال اقدام انتقامجویانهاش علیه اسرائیل، در پی کشته شدن اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی گروه افراطی حماس، در تهران؛ گروهی که در فهرست تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد.
آقای هنیه مهمان رسمی دولت ایران بود. او برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیسجمهور جدید ایران، به تهران رفته بود.
جمهوری اسلامی و حماس، اسرائیل را به ترور اسماعیل هنیه در روز ۱۰ مرداد متهم میکنند. اسرائیل اما تا کنون این اتهام را تایید یا رد نکرده است.
Your browser doesn’t support HTML5
جمهوری اسلامی ایران وعده انتقام داده است. گیلعاد ارادان، نماینده اسرائیل در سازمان ملل متحد، روز ۲۳ مرداد در جلسه شورای امنیت در این باره گفت: « در حالی که اینجا گفتوگو میکنیم، میلیونها اسرائیلی خود را برای حمله مستقیم ایران آماده میکنند، همانگونه که ماه آوریل اتفاق افتاده بود. ستیزهجوییهای ایران، منطقه را در خطر جنگ قرار داده، یک جنگ بزرگ.»
اشاره او به پرتاب صدها موشک و پهپاد از ایران به سوی اسرائیل در فروردین ماه گذشته است که در واکنش به حمله هوایی منتسب به اسرائيل به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق پایتخت سوریه انجام شد؛ حملهای که در آن شماری از فرماندهان نیروی قدس سپاه پاسداران کشته شده بودند.
البته حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی تلفات جانی در پی نداشت. تنها یک کودک بادیهنشین زخمی شد و به یک پایگاه هوایی خسارتهای مادی وارد شد.
هنوز از چندوچون و زمان اقدام احتمالی ایران علیه اسرائیل اطلاعی در دست نیست. تنها برخی رسانهها به نقل از منابعی عمدتاً اسرائیلی گزارش دادهاند که جامعه اطلاعاتی این کشور حمله ایران را مستقیم و قریبالوقوع ارزیابی میکند.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، روز ۲۳ مرداد درباره شرایط کنونی منطقه گفت: «شرایط دشوارتر میشود. باید ببینیم ایران چه اقدامی میکند و اگر حملهای روی دهد، چه پیش میآید. اما من تسلیم نمیشوم.»
آقای بایدن در پاسخ به سوال خبرنگاری که پرسید: «آیا آتشبس در غزه مانع از حمله احتمالی ایران به اسرائیل میشود؟» گفت: « من این انتظار را دارم، باید ببینیم.»
حزبالله لبنان و تهدید به گرفتن انتقام «فواد شکر»
جبهه دیگر لبنان است؛ حزبالله لبنان که از حدود ۱۱ ماه پیش، همزمان با آغاز جنگ غزه، با اسرائیل تبادل آتش دارد، در پی کشته شدن فواد شکر، عالیترین مقام نظامیاش، در حمله هوایی روز هشتم مرداد نیروی هوایی اسرائیل به حومه جنوبی بیروت اکنون وعده انتقام میدهد. از این رو خطر تبدیل شدن تنش میان اسرائیل و حزبالله به جنگی گسترده، بیشتر شده است.
بیشتر در این باره: دربارهٔ تجهیزات نظامی آمریکا در خاورمیانه چه میدانیم؟آموس هوکشتاین، نماینده ویژه دولت آمریکا، ابراز عقیده کرده که آتشبس در غزه میتواند به آرامش در مرز میان لبنان و اسرائیل نیز کمک کند.
او در بیروت به خبرنگاران گفت: «توافق در غزه میتواند به دستیابی به راهحل دیپلماتیک در لبنان نیز کمک کند. این خود میتواند جلوی بروز جنگ گسترده در منطقه را بگیرد و شرایط مناسب برای بازگشت آوارگان لبنانی به خانههایشان در جنوب و آوارگان اسرائیلی به خانههایشان در شمال، کمک کند.»
تلاش برای نتیجهبخش بودن مذاکرات آتشبس در غزه
قراراست روز پنجشنبه ۲۵ مرداد مذاکرات آتشبس در غزه بر اساس دعوت میانجیگران، یعنی آمریکا، قطر و مصر، در دوحه پایتخت قطر از سر گرفته شود.
اسرائیل مشارکت خود را در این مذاکرات اعلام کرده، اما حماس گفته است تنها به شرطی در نشست دوحه حضور مییابد که مذاکرات از جایی که در دورههای گذشته بنا بر طرح آقای بایدن پیش رفته بود از سر گرفته شود؛ شرطی که احتمال عدم حضور حماس در مذاکرات را بسیار قوی کرده است. از سوی دیگر، گزارشهایی درباره شرطهای بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل برای توافق آتشبس منتشر شده است؛ شرطهایی که حماس میگوید زیر بار آن نمیرود.
گرشون بسکین، مذاکرهکننده ارشد پیشین اسرائیلی، در این باره به رادیو فردا گفت: «حماس در دوحه حضور دارد، برای همین تماس با آن آسان است. مذاکرهکنندگان اسرائیلی میخواهند پیشرفت حاصل شود، اما نتانیاهو تنها ساعاتی قبل از رفتنشان به جلسه، دیدگاههای خود را ابلاغ میکند. واضح است که نتانیاهو نمیخواهد نظرش را عوض کند.»
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در روزهای گذشته برای تضمین حضور حماس در مذاکرات، رایزنیهایی با برخی کشورهای دارای رابطه خوب با اینگروه از جمله ترکیه انجام داد.
آموس هوکشتاین، نماینده ویژه دولت آمریکا، نیز پس از گفتوگو با مقامهای لبنانی، درباره مذاکرات پیشرو گفت: «با رئیس پارلمان لبنان درباره طرح پیشنهادی برای آتشبس در غزه، گفتوگو کردم. من و او درباره اینکه هیچ زمانی برای تلف کردن وجود ندارد و هیچکدام از طرفها، دیگر بهانهای برای تاخیر در توافق ندارد، همنظر هستیم.»
رایزنیهای سیاسی و تقویت حضور نظامی، اقدامهای آمریکا در تلاش برای جلوگیری از تشدید تنش در منطقه هستند.
بیشتر در این باره: مقام سابق اطلاعات ارتش اسرائیل: ایران حمله میکند، مهم زمان استگرشون بسکین، مذاکره کننده ارشد اسرائیلی، سیاساتهای آمریکا در این مرحله را، اینگونه برای رادیوفردا بیان کرد:
«من فکر میکنم ایالات متحده فشار زیادی برای پذیرش توافق به اسرائیل وارد کند. برای آنها دستیابی به توافق و آتشبس مهم است. زیرا نمیخواهند این ماجرا بر کمپین کامالا هریس نامزد حزب دمکرات در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا تاثیر بگذارد. بنابراین، از تمام توان خود برای به نتیجه رسیدن مذاکرات، استفاده خواهند کرد. از سوی دیگر آمریکا برای حمایت از اسرائیل در برابر حمله احتمالی ایران، پوشش هوایی عظیمی ایجاد میکند. آنها ناوگان عظیمی از کشتیها را برای حفاظت از اسرائیل در برابر حمله احتمالی ایران، در دریای مدیترانه و خلیج فارس، مستقر کردهاند.»
ایالات متحده در روزهای اخیر حضور نظامیاش را در خاورمیانه افزایش داده است.
بنابر بیانیه پنتاگون، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، روز ۲۳ مرداد در تماس تلفنی با یووا گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، بر پایبندی واشینگتن به دفاع از این کشور تاکید کرد.
سابرینا سینگ، دستیار سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، گفته است که پنتاگون توان نظامی خود در خاورمیانه را با هدف کاستن از احتمال تشدید تنشهای منطقهای و مقابله با ایران و گروههای نیابتیاش افزایش میدهد.