همزمان با توقف مذاکرات هسته‌ای موسوم به برجام در وین، پایتخت اتریش، آمریکا به همراه سه کشور اروپایی حاضر در این توافق روز جمعه ۲۶ آذرماه نسبت به کوتاه بودن زمان برای دستیابی به توافقی در این زمینه هشدار دادند.
دیپلمات‌ها حاضر در وین روز جمعه اعلام کردند که دور هفتم مذاکرات احیای برجام به درخواست ایران متوقف شده است.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ضمن ابراز نارضایتی از روند مذاکرات احیای برجام در وین، گفت که از طریق مذاکره‌کنندگان اروپایی هشدارهای لازم را به تهران داده‌ایم.
بیشتر در این باره: سالیوان: مذاکرات هسته‌ای با ایران خوب پیش نمیرودمشاور امنیت ملی در دولت جو بایدن، تصریح کرد٬ پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای تهران همچنان ادامه دارد٬ اما گفت‌وگوها در وین برای بازگشت به توافق برجام، «به خوبی پیش نمی‌رود».
انریکه مورو، هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات برجام هم پس از توقف مذاکرات وین گفت، برای دسترسی به توافق تنها «چند هفته» وقت باقی مانده است، نه چند ماه.
«به سرعت در حال رسیدن به پایان راه مذاکرات» برجام هستیم
در همین زمینه، دیپلمات‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان حاضر در مذاکرات وین در بیانیه مشترکی گفته‌اند، در ۲۴ ساعت گذشته برخی پیشرفت های فنی حاصل شد اما (این پیشرفت‌ها) تنها روند مذاکرات را به جایی که گفت‌وگوها در ماه ژوئن (اواخر خردماد ماه) متوقف شده بود، نزدیک کرده است.
این دیپلمات‌ها تاکید کرده‌اند که سه کشور اروپایی حاضر در برجام به همراه چین، روسیه و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا، از دور هفتم مذاکرات وین که از هشتم آذر ماه آغاز شد این انتظار را داشتند که متن ماه ژوئن به عنوان مبنایی برای مذاکرات این دوره باشد.
دیپلمات‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان تصریح کرده‌اند که به تصمیم علی باقری کنی، رئیس هیئت مذاکره کننده ایران برای بازگشت به تهران برای رایزنی احترام می‌گذارند، اگر چه این تصمیم «توقف ناامیدکننده‌ای» در مذاکرات ایجاد می‌کند.
آنها در ادامه تصریح کرده‌اند به همراه دیگر شرکای خود یعنی چین، روسیه و آمریکا آماده ادامه گفت‌وگوها احیای برجام هستند.
این دیپلمات‌ها ضمن ابراز آمادگی کامل برای تعامل در مذاکرات در تمامی جنبه‌های بازگشت به برجام٬ تصریح کرده‌اند٬ (تداوم) این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری فوریت یافته است.
در این بیانیه تاکید شده است، ما امیدواریم که ایران در موضعی باشد که بتواند به سرعت مذاکرات را از سر بگیرد و به طور سازنده وارد تعامل شود به نحوی که مذاکرات با سرعت بیشتری پیش برود. همانطور که قبلا گفتیم، تنها چند هفته و نه چند ماهه تا از بین رفتن مزایای اصلی برجام در زمینه عدم اشاعه (تسلیحات هسته‌ای) باقی نمانده است.
آنها گفته‌اند، ما به سرعت در حال رسیدن به پایان راه این مذاکره هستیم.
دیپلمات‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان تصریح کرده‌اند، برنامه هسته‌ای ایران اکنون پیشرفته تر از همیشه است و بسیار مهم است که ایران از برداشتن گام‌های تشدید کننده بیشتر خودداری کند.
بیشتر در این باره: انریکه مورا: برای دستیابی به توافق هسته‌ای تنها چند هفته وقت داریم«زمان برای احیای برجام بسیار کوتاه است»
در همین حال، یک مقام ارشد وزارت خارجه ایالات متحده در نشستی خبری روند مذاکرات برای احیای برجام که روز جمعه در وین پایان یافت را «بهتر از آنچه انتظار می‌رفت و بدتر از آنچه باید می‌بود» توصیف کرد.
این مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود تاکید کرد که زمان و فرصت برای احیای برجام بسیار کوتاه است .
او با اشاره به برخی از پیشرفت‌های به دست آمده در این دور از مذاکرات، به توافق تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه نصب دوربین در تاسیسات تِسا در کرج اشاره کرد و آن را مدیون تلاش‌های رافائل گروسی٬ مدیرکل آژانس٬ و روسیه دانست.
با این حال، مقام ارشد وزارت خارجه امریکا تاکید کرده است که نباید درباره اهمیت توافق بین ایران و آژانس «بزرگ‌نمایی» کرد، چرا که تهران برای چندمین بار در آستانه ارجاع پرونده‌اش به شورای حکام، اقدامی برای کاهش سطح تنش انجام می‌دهد.
این مقام آمریکایی می‌گوید٬ در صورت برآورده نشدنِ وعده‌ها٬ پرونده ایران باید در شورای حکام آژانس بررسی شود.
مقام ارشد وزارت خارجه ایالات متحده همچنین گفت تمرکز بیشتر بخش دوم هفتمین دور مذاکرات برجام بر روی مساله هسته‌ای بوده و در این زمینه طرفین پیشرفت نسبی به دست آوردند و حال باید به این روند سرعت ببخشند.
او به نقش اتحادیه اروپا برای پیشبرد موضوع هسته‌ای نیز اشاره کرد و گفت، پیشرفت در این زمینه، قدمی خوب است اما نباید درباره آن «هیجان‌زده» شد چرا که در بهترین حالت مذاکره‌کنندگان را به وضعیت در پایان بهار و زمان توقف مذاکرات رسانده است.
به گفته این مقام ارشد وزارت امور خارجه ایالات متحده، طرف ایرانی هم تمرکز بیشتر بر موضوع هسته‌ای داشت و علیرغم آمادگی آمریکا برای صحبت درباره مسائل دیگر از جمله تحریم، به این موضوع آنچنان نپرداختند.
این مقام آمریکایی می‌گوید برخی از پیشنهاد‌های طرف ایرانی «فراتر» از برجام است و این نه تنها ارزیابی آمریکا بلکه همه طرف‌های ایران در برجام است.
با این حال، این دیپلمات آمریکایی تصریح کرد، دستیابی به توافق ممکن است و این توافق برای بازگشت به برجام است و «نباید اقدامی پیچیده باشد».
در همین حال، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات برجام در وین، گفت، مذاکرات دور اخیر «بنیان محکمی برای مذاکرات فشرده تر» ایجاد کرده است.
میخائیل اولیانوف، در توییتر نوشت، مذاکره‌کنندگان اکنون بهتر یکدیگر را درک می‌کنند.
علی باقری کنی هم در خصوص نتیجه این دور از مذاکرات گفته است: «ما هم در موضوع تحریم‌ها و هم در موضوع هسته‌ای به دو سند جدید مذاکراتی دست یافتیم که دیگر این سند، سند ۲۰ ژوئن نخواهد بود. دو سند جدید است که بر اساس دیدگاه‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز خواهد شد.»
طرح جایگزین
دولت بایدن پیش از این گفته است که مایل است تحریم‌های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران را لغو کند، اما تنها در صورتی که تهران به پایبندی به تعهدات خود در چارچوب برجام بازگردد.
با افزایش نگرانی در خصوص عدم دستیابی به توافقی در مذاکرات وین برای احیای برجام، مقام‌های ایالات متحده به طور فزاینده‌ای از «طرح ب» یا طرح جایگزین در صورت شکست این مذاکرات صحبت کرده‌اند.
رویترز می‌گوید٬ یک مقام ارشد آمریکایی روز جمعه نسبت به کوتاه تر شدن فاصله ایران با دستیابی به اورانیوم غنی شده لازم برای تولید یک بمب اتمی ، هشدار داد و گفته این فاصله به طور غیر قابل قبولی کوتاه شده است.
این مقام همچنین گفته است٬ آندریا گکی٬ مدیر دفتر اموال خارجی وزارت خزانه داری آمریکا چند روز پیش در امارت متحده از شرکت‌های خصوصی خواسته تحریم‌های ایران را دور نزنند.
او هشدار داد٬ اگر (شرکت‌ها) تحریم ها را دور بزنند٬ آمریکا شما را به شدت زیر نظر خواهد داشت. (شرکت‌هایی که تحریم‌ها را دور بزنند) با عواقب اقدام خود رو به رو خواهند شد.