بازسازی موفق «سوریه‌ای با ثبات، متحد، مستقل و عاری از سلاح‌های کشتار جمعی»، چنانکه رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا طی سخنرانی روز چهارشنبه هفدهم ژانویه خود در دانشگاه استنفورد تصویر آنرا ترسیم کرد، در صورت ادامه حضور نظامی روسیه، ایران و ترکیه در آن کشور مقدور خواهد بود؟
در پاسخ به این پرسش بالقوه، وزیر خارجه آمریکا یکی از شرط‌‌های تحقق هدف‌های سیاست خارجی آمریکا در سوریه را «عبور از دوران رهبری اسد» عنوان کرد.
باقی ماندن دولت اسد در دمشق خط قرمز ایران و تشکیل گارد مرزی با ظرفیت ۳۰ هزار نظامی در مناطق هم‌جوار سوریه با عراق و ترکیه، خط قرمز اعلام شده آنکارا است.
روسیه قدرت نظامی آماده «مذاکره و معامله» با تمام طرف‌های پیدا و پنهان در سوریه، و اسرائیل با داشتن مصالح امنیتی تعیین کننده، دارای نقش تاثیر گذار در تدوین خطوط اصلی سیاست خارجی تازه آمریکا در سوریه است.
یکی از اصلی‌ترین هدف‌های تشکیل نیروی ۳۰ هزار نفری در مناطق شمالی سوریه، که دلیل آن «پیشگیری از بازگشت نیرو‌‌های داعش» توصیف شده، قطع راه‌های ارتباطی جمهوری اسلامی در خاک سوریه، و تضعیف تدریجی نیرو‌هایی است که ایران برای حمایت از اسد در آن کشور تجهیز کرده است.
سخنرانی روز چهارشنبه تیلرسون، فرصتی بود برای معرفی سیاست خارجی و طرح انتظارات آمریکا در رابطه با سوریه، پیش از آغاز گفتگو‌های چند روز آینده تیلرسون در اروپا؛ گفت‌وگوهایی که به‌منظور جلب پشتیبانی کشور‌‌های بزرگ عضو اتحادیه اروپا از هدف‌ها و راه‌کار‌‌های آن است. این سخنرانی در حضور کاندولیزا رایس، وزیر خارجه جورج بوش (پسر)، جورج شولتز، وزیر خارجه رونالد ریگان و بیش از ۴۰۰ تن دانشجویان و کارکنان دانشگاه استانفورد ایراد شد.
دولت ترامپ به‌منظور تقویت کاربرد اهرم‌‌های دیپلماتیک و راه حل‌‌های سیاسی پایان دادن به بحران داخلی سوریه، استراتژی تازه خود را، متفاوت با دولت اوباما، بر تقویت حضور نظامی در آن کشور بدون محدودیت زمانی قرار داده است.
بر اساس برآورد‌‌های غیر رسمی، آمریکا داری حدود دو هزار نیروی نظامی در سوریه است و می‌توان انتظار داشت که شمار آنها در صورت تغییر نیاز‌های میدانی افزایش یابند.
ترکیه اجرای بخشی از این طرح را تا جایی که به تشکیل نیرو‌‌های نظامی با مشارکت کردها درون مرز‌های سوریه مربوط می‌شود وسیله تقویت نظامی حزب کارگران کردستان (پ ک ک) و تهدیدی علیه امنیت داخلی خود تلقی می‌کند.
با انگیزه پیشگیری از تقویت نظامی پ ک ک، اعلام طرح تجهیز نیرو‌‌های مخالف اسد با مشارکت کردها می‌تواند ترکیه را به حضور نظامی فعال‌تر در سوریه وادار سازد.
مداخله نظامی بیشتر ترکیه در سوریه، با در نظر داشتن مخالفت آنکارا با دولت بشار اسد، یک متحد نظامی عضو ناتو را با سیاست‌‌های تازه آمریکا در دمشق همسو می‌سازد.
اسرائیل نیز که به‌نظر می‌رسد اجرای راهبرد سیاسی تازه آمریکا در سوریه با ملاحظات و حساسیت‌‌های امنیتی آن همسو است، نه تنها با حضور نظامی ترکیه در مناطق شمال سوریه و شهر‌های دو استان حلب و ادلب مخالف نیست که در سکوت از این تحول رضایت نسبی دارد.
اجرایی‌شدن تهدید‌‌های چند هفته اخیر ترکیه مبنی بر بمباران «عفرین»، یکی از سه منطقه مسکونی دارای اهمیت استراتژیک به دلیل قرار داشتن در مسیر‌‌های ارتباطی شمال غرب سوریه، را می‌توان نشانه عدم مخالفت آمریکا و افزایش ضریب تحمل روسیه در قبال آن تلقی کرد.
اسرائیل حضور نظامی روسیه را نیز در سوریه تهدید علیه امنیت ملی خود تلقی نمی‌کند، تا جایی که حضور روس‌ها مستقیما به تثبیت راه‌های ارتباط زمینی جمهوری اسلامی از مسیر عراق به اراضی حزب‌الله در جنوب لبنان منجر نشود.
هدف اصلی طرح راهبردی تازه آمریکا در سوریه که تلفیق دیدگاه‌های تهاجمی ترامپ و مواضع معتدل‌تر جیمز ماتیس، وزیر دفاع ایالات متحده محسوب می‌شود، تحدید تدریجی حضور نظامی جمهوری اسلامی در سوریه، قطع خطوط ارتباط زمینی نیرو‌‌های قدس و فراهم ساختن زمینه عبور از دولت اسد به‌منظور برقراری دولت تازه ای در دمشق است؛ طرحی که رکس تیلرسون روز چهارشنبه و جیمز ماتیس در سخنرانی روز جمعه در واشینگتن خطوط اصلی آنرا به روشنی ترسیم کردند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یادداشت‌ها و گفتارها نظرات و آرای نویسندگان خود را بازتاب می‌دهند. آنها بیانگر دیدگاهی از سوی رادیو فردا نیستند.