رهبران گروههای شیعه عراقی روز جمعه ۱۳ دی در واکنش به مرگ قاسم سلیمانی ماهها رقابت را کنار گذاشته و در اقدامی یکپارچه خواهان اخراج نیروهای آمریکایی از عراق شدند.
آمریکا در یک حمله هوایی در نزدیکی فرودگاه بین المللی بغداد قاسم سیلمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و طراح نفوذ رو به افزایش ایران در منطقه را کشت. ابومهدی مهندس، معاون حشد الشعبی شبه نظامیان شیعه عراق٬ نیز در این حمله کشته شد.
هادی عامری٬ رهبر نیروی شبه نظامی و نیرومند بدر و و رهبر فراکسیون «الفتح» در پارلمان عراق گفت: «ما از تمام نیروهای ملی میخواهیم که متحد شوند و نیروهای خارجی را که حضور آنها در عراق بیفایده شده اخراج کنند.»
با وجود چند دهه خصومت بین ایران و آمریکا شبه نظامیان مورد حمایت ایران و نیروهای آمریکایی از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ دوشادوش یکدیگر با پیکارجویان گروه «خلافت اسلامی» جنگیدند. نیروهای عراقی با کمک ایران و آمریکا توانستند در این نبرد پیروز شوند و حدود یک سوم از خاک عراق را که به تصرف «خلافت اسلامی» درآمده بود آزاد کنند.
در حال حاضر هنوز هم حدود ۵ هزار نفر از نظامیان آمریکایی در عراق مستقر هستند که نقش اکثر آنها مستشاری و یا آموزشی است. شبه نظامیان شیعه عراقی در سالهای اخیر تحت عنوان «حشد الشعبی» که فرماندهی آن با ابومهدی مهندس بود در نیروهای دولتی ادغام شدند.
خروج نیروهای آمریکایی میتواند توانایی ارتش عراق برای مقابله با باقیمانده پیکارجویان «خلافت اسلامی» را تضعیف کند. در عین حال عراق از کمکهای تسلیحاتی و حمایت هوایی ارتش آمریکا محروم خواهد شد.
هادی عامری رهبر ائتلاف فتح متشکل از شبه نظامیان شیعه و دومین نیروی سیاسی در پارلمان عراق است.
مقتدی صدر، روحانی پر نفوذ شیعه که خود را یک ملیگرا و مخالف دخالت آمریکا و ایران در سیاست داخلی عراق جلوه داده و رهبر نیرومندترین ائتلاف سیاسی در پارلمان عراق است ضمن سوگواری برای مرگ قاسم سلیمانی از همه طرفها خواست با «منطق و زیرکی» رفتار کنند.
او در عین حال به پیروان خود دستور داد که برای حفاظت از عراق آماده باشند. مقتدی صدر چند روز پیش اعلام کرد که برای پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در عراق به شیوههای سیاسی و حقوقی حاضر است با گروههای رقیب سیاسی همکاری کند.
عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق که دولت ائتلافی و ضعیف او به حمایت مقتدی صدر و هادی عامری وابسته است برای «تصویب اقدامات قانونی لازم با هدف پاسداری از کرامت، استقلال و امنیت عراق» خواستار تشکیل جلسه اضطراری پارلمان شد.
برای اجرای درخواست هادی عامری پارلمان عراق باید با تصویب قانونی دولت را موظف کند تا از آمریکا بخواهد نیروهای خود را از عراق خارج کند. به گفته کارشناسان قانون اساسی عراق، تصویب چنین قانونی فقط مستلزم اکثریت ساده و نه اکثریت مطلق است و حداقل ۱۶۵ قانونگذار باید به آن رای دهند.
گروههای تحت رهبری هادی عامری و مقتدی صدر، بدون در نظر گرفتن متحدان آنها، حدود ۱۰۰ کرسی پارلمان را در اختیار دارند و در نتیجه برای تصویب چنین قانونی ممکن است اکثریت را به دست نیاورند.
عادل عبدالمهدی هشدار داد که حمله هوایی آمریکا «تشدید خطرناک تنش است و میتواند جنگی ویرانگر در عراق، خاورمیانه و جهان را شعلهور کند.»
هر دو جناح هادی عامری و مقتدی صدر اعلام آمادگی کردهاند که در صورت بینتيجه ماندن اقدامات سياسی برای اخراج نظاميان آمريکايی حاضرند به خشونت روی بياورند.
قيس الخزعلی، يکی از اعضای ائتلاف به رهبری هادی عامری و رهبر گروه شبه نظامی تندرو «عصائب اهل حق» روز جمعه به پيکارجويان اين گروه دستور داد تا آماده نبرد باشند.
شبه نظاميان طرفدار مقتدی صدر در سالهای پس از سرنگونی رژيم صدام حسين در دو دوره عليه نظاميان آمريکايی در عراق میجنگيدند. مقامات آمريکايی و عراقی در آن سالها او را بزرگترين تهديد امنيتی عراق میناميدند.
تشديد بحران و احتمال بروز خشونت در شرايطی روی میدهد که عراق از چند ماه پيش صحنه تظاهرات گسترده ضد دولتی بوده و در جريان سرکوب اين اعتراضات توسط نيروهای دولتی و شبه نظاميان تاکنون حداقل ۴۵۰ نفر کشته شدهاند.
يکی از عوامل مهم در خشم معترضان حضور نيرومند شبه نظاميان شيعه مورد حمايت ايران و به طور کلی نفوذ گسترده حکومت ايران در سياست داخلی عراق است.