ایالات متحده روز پنجشنبه با تحریم مراسم یادبود ابراهیم رئیسی در سازمان ملل متحد، اعلام کرد که او «در نقض حقوق بشر به کرات و بهصورت هولناک دست داشته» و این سازمان جهانی باید در کنار مردم ایران بایستد.
در این روز، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به پرسش رادیوفردا، حضور هیئت ایالات متحده در برنامه یادبود ابراهیم رئیسی را رد کرد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد که متشکل از ۱۹۳ کشور است بهطور سنتی در صورت مرگ هر یک از رهبران جهان که به هنگام مرگ در قدرت بودهاند، مراسم یادبودی برای او برگزار میکند.
روز پنجشنبه نیز مجمع عمومی برنامهای برای یادبود ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران که به تازگی در سانحه سقوط بالگرد کشته شد برگزار کرد که این مراسم شامل سخنرانیهایی دربارهٔ ابراهیم رئیسی بود.
از تصاویر این مراسم چنین برمیآید که اکثریت کرسیهای سالن مجمع عمومی خالی بودند و حاضران کمی در این مراسم شرکت داشتند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در مورد این مراسم نوشت «چیزی که روز پنجشنبه اتفاق افتاد و بسیار غیرعادی بود این بود که تنها نمایندگانی از گروههای منطقهای آفریقا، آسیا-اقیانوس آرام، و آمریکای لاتین و کارائیب در آن صحبت کردند.»
این گزارش میافزاید که در مراسم ادای احترام به ابراهیم رئیسی در مجمع عمومی «هیچ اظهارنظری از سوی گروههای اروپای غربی یا اروپای شرقی، یا از سوی ایالات متحده، که معمولاً آخرین نماینده کشور میزبان است، وجود نداشت.»
بنابر این گزارش، در حالی که مراسم ادای احترام در این مجمع برگزار میشد، بیش از ۱۰۰ معترض بنرهایی را در مقابل مقر سازمان ملل در دست داشتند که روی آن نوشته شده بود: «ننگ بر سازمان ملل که یادبود رئیسی، قصاب تهران را برگزار میکند».
به نوشته آسوشیتدپرس، پیش از تشکیل مجمع نیز، ۴۵ تن از مقامات، کارشناسان، سفیران و دادستانهای فعلی و پیشین سازمان ملل نامهای مشترک به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل ارسال کردند و به ادای احترام به فردی که در جنایات جمعی دست داشت، اعتراض کردند.
ابراهیم رئیسی، هشتمین رئیسجمهور اسلامی ایران عصر یکشنبه ۳۰ اردیبهشت در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد «قیز قلعهسی»، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی شد و او و هفت تن همراهش جان خود را از دست دادند.
نیت ایونز، سخنگوی هیئت نمایندگی ایالات متحده در سازمان ملل روز پنجشنبه با تأکید بر عدم شرکت آمریکا در این مراسم گفت: «رئیسی در موارد متعدد نقض فجیع حقوق بشر، از جمله اعدامهای فراقضایی هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷ دست داشت. برخی از بدترین موارد نقض حقوق بشر در زمان تصدی او رخ داده است.»
به نوشته خبرگزاری رویترز، هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل در نیویورک از اظهار نظر در مورد تحریم مراسم بزرگداشت توسط آمریکا خودداری کرد.
ابراهیم رئیسی که زمانی از او به عنوان یکی از بختهای جانشینی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، یاد میشد، متهم به دست داشتن در موارد متعدد نقض حقوق بشر است. او یکی از اعضای گروه چهار نفره موسوم به «هیئت مرگ» بود که در تابستان ۱۳۶۷هزاران زندانی سیاسی را به دست جوخههای اعدام سپرد.
در مراسم یادبود او در روز پنجشنبه، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در بیانیه کوتاهی به مجمع عمومی گفت که ابراهیم رئیسی «ایران را در زمان چالشبرانگیزی برای کشور، منطقه و جهان رهبری کرد.»
گوترش افزود که «سازمان ملل متحد در همبستگی با مردم ایران و در تلاش برای صلح، توسعه و آزادیهای بنیادین است.»
بیشتر در این باره: انتقاد صدها کنشگر حقوقبشری به برنامه یادبود رئیسی در سازمان مللاین سخنان دبیرکل سازمان ملل در حالی بیان شد که دهها نفر از خانوادههای دادخواه، فعالان حقوق زنان و حقوق بشر ایرانی با نامهای سرگشاده به دنیس فرانسیس، رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد نسبت به برنامه این نهاد بینالمللی برای یادبود ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور سابق ایران، اعتراض کردهاند.
امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل هم در این مراسم در مورد «تأثیر عمیق» رئیسی و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران بر امور کشوری صحبت کرد و مدعی شد که آنها «نمادی از امید، تابآوری و قدرت پایدار حکومتداری خوب و دیپلماسی بودند.»
این ادعا در حالی مطرح شده که فعالان حقوق بشری و خانوادههای دادخواه در گفتهاند ابراهیم رئیسی در طول ۴۵ سال تاریخ جمهوری اسلامی، به طور مستقیم در ناپدیدسازیهای قهری و اعدامهای فراقضایی هزاران مخالف سیاسی در دهه شصت، در کشتار معترضان جنبش زن زندگی آزادی، در قتل، بازداشت خودسرانه، ناپدیدسازی قهری و شکنجه هزاران معترض و آزار و اذیت خشونتآمیز زنان و دخترانی که از حجاب اجباری سرپیچی میکردند، و دیگر نقضهای جدی حقوق بشر، مستقیما دست داشته یا بر آنها نظارت داشته است.
پیش از این در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد، اعضای این شورا به احترام ابراهیم رئیسی و هیئت همراه او که در حادثه سقوط بالگرد کشته شدند، برای دقیقهای سکوت کردند. رابرت وود، معاون سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، نیز به همراه نمایندگان دیگر کشورها در نشست شورای امنیت از جا برخاست و یک دقیقه سکوت کرد.
همچنین وزارت خارجه ایالات متحده بهطور رسمی به جمهوری اسلامی ایران تسلیت گفت، اگرچه جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید، اظهار داشت: «شکی نیست که دست این مرد به خونهای بسیاری آغشته است.»
با این حال جمهوریخواهان در کنگره ایالات متحده دولت جو بایدن را به خاطر پیام تسلیت خود به شدت هدف انتقاد قرار دادند.