همزمان با سالروز جانباختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد و اعتراضات سراسری پس از آن، «کمیسیون ایالات متحده برای آزادی مذهبی بینالمللی» (USCIRF) از دولت آمریکا خواست از تلاشها برای وادار کردن جمهوری اسلامی به پاسخگویی در قبال نقض آزادیهای مذهبی حمایت کند.
در بیانیه این کمیسیون که روز دوشنبه، ۲۶ شهریور ماه منتشر شده، به موضوع جانباختن مهسا امینی که بهدلیل «حجاب نامناسب» از سوی گشت ارشاد در تهران بازداشت شد، اعتراضات پس از آن علیه قوانین حجاب اجباری و سایر موارد نقض آزادی مذهبی و نیز راهاندازی طرح «نور» از سوی پلیس برای اعمال اجباری حجاب اشاره شده است.
مهسا (ژینا) امینی زن جوان ۲۲ ساله و اهل سقز بود که ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در تهران به دست مأموران گشت ارشاد بازداشت شد و پس از سه روز اغما، سرانجام ۲۵ شهریور در بیمارستان کسری در تهران جان باخت.
مرگ او سرآغاز اعتراضات گسترده و چندماهه در ایران با نام «زن زندگی آزادی» شد که سرکوب بسیار شدید حکومتی را به همراه داشت.
اریک اولَند، نایب رئیس کمیسیون ایالات متحده درباره آزادی مذهبی بینالمللی در این بیانیه گفته است: «دولت ایالات متحده باید از تلاشهای بینالمللی برای پاسخگو کردن حکومت ایران در مورد نقض شدید آزادی مذهبی حمایت کند.»
بیشتر در این باره: آرین شیرپیشه، دایی پویا بختیاری از جانباختگان اعتراضات، بازداشت شداو از دولت جو بایدن خواسته «به حمایت از مأموریت حقیقتیابی کمیته حقیقتیاب سازمان ملل متحد در مورد ایران ادامه دهد و از ارجاع وضعیت ایران توسط شورای امنیت به دادگاه کیفری بینالمللی برای تحقیق در مورد جنایت علیه بشریت» علیه معترضان ایرانی پشتیبانی کند.
سوزی گلمن، کمیسر کمیسیون ایالات متحده درباره آزادی مذهبی بینالمللی نیز اعلام کرده که «زمان آن فرارسیده است که مقامات حکومت ایران در قبال سرکوب افراد بر سر آزادی مذهب یا عقیده، پاسخگو باشند.»
خانم گلمن نیز تأکید کرده که «دولت بایدن باید ائتلافی از کشورهای همفکر را متحد کند تا تحریمهای مشترکی را علیه مقامات حکومت ایران که در محدودیتهای آزادی مذهبی در ایران شریک هستند، اعمال کنند.»
کمیسیون ایالات متحده درباره آزادی مذهبی بینالمللی در گزارش سالانه خود در سال ۲۰۲۴ به وزارت امور خارجه ایالات متحده توصیه کرد که ایران را به دلیل نقض سیستماتیک، مداوم و فاحش آزادی مذهبی به عنوان یک «کشور مورد توجه ویژه» معرفی کند.
همزمان با دومین سالگرد جانباختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، وزیران خارجه استرالیا، کانادا، نیوزیلند، بریتانیا و ایالات متحده نیز در بیانیهای مشترک، به «سرکوبهای وحشیانه» نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی اشاره طی دو سال اخیر اشاره کرده و تأکید کردند که با وجود مرگ دست کم ۵۰۰ نفر و بازداشت بیش از ۲۰ هزار نفر «جنبش جهانی زن زندگی آزادی همچنان متحد باقی مانده است».
در این بیانیه همچنین به موارد مطرح شده در گزارش کمیته حقیقتیاب سازمان ملل متحد در این زمینه اشاره و از جمهوری اسلامی ایران انتقاد شده که همچنان به نقض حقوق بشر ادامه میدهد و با این کمیته بینالمللی شناخته شده نیز همکاری نکرده است.
بیشتر در این باره: استرالیا پنج مقام ایرانی دخیل در سرکوب معترضان را تحریم کرداتحادیه اروپا نیز در بیانیهای به مناسبت دومین سالگرد جانباختن مهسا امینی و آغاز جنبش «زن زندگی آزادی»، از جمهوری اسلامی خواست به همه اشکال تبعیض سیستماتیک علیه زنان پایان دهد.
جمهوری اسلامی باوجود این درخواستها، از مدتها قبل از فرارسیدن دومین سالگرد اعتراضات «زن زندگی ازادی»، فشارها بر خانوادههای دادخواه را با حمله به منازل آنها و بازداشت شماری از خانوادهها افزایش داد.
خانوادهٔ مهسا امینی نیز در سالروز جان باختن دخترشان، اجازه خروج از منزل، حضور بر سر مزار او یا برگزاری مراسم را نیافتند.