آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان ضمن استقبال از صدور قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از اینکه ایران به جای پاسخگویی و همکاری با آژانس تصمیم به گسترش برنامه هستهای خود گرفته است عمیقا ابراز نگرانی کردند.
این چهار قدرت غربی در بیانیه مشترکی که شنبه سوم آذر منتشر شد از ایران خواستهاند که به مسیر گفتوگو و همکاری با آژانس بازگردد.
در این بیانیه که در وبسایت وزارت خارجه ایالات متحده منتشر شده آمده است: ما با نگرانی جدی درباره آنچه تهران اعلام کرده، «متذکر میشویم که ایران به جای آنکه به قطعنامه با همکاری پاسخ بدهد، قصد دارد با گسترش بیشتر برنامه هستهای خود به روشهایی پاسخ دهد که منطق صلحآمیز معتبری ندارد».
ایران شامگاه پنجشنبه بلافاصله پس از صدور قطعنامه شورای حکام آژانس اعلام کرد سرعت و ظرفیت غنیسازی اورانیوم را «به شکل قابل ملاحظهای» افزایش میدهد و تعداد زیادی سانتریفیوژ جدید و پیشرفته راهاندازی میکند.
روز یکشنبه چهارم آذر هم محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس درباره قطعنامه یادشده گفت که «پاسخ متقابل جمهوری اسلامی ایران به این سوءاستفاده سیاسی از شورای حکام آژانس بلافاصله در دستور کار قرار گرفت و راهاندازی مجموعهای از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته آغاز شد.»
بیشتر در این باره: ایران میگوید غنیسازی را افزایش میدهد؛ سخنان لاریجانی درباره توافق با ترامپچهار قدرت غربی در بیانیه مشترک خود تصریح کردهاند که قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس در پاسخ به «تداوم عدم همکاری» بود و بر اساس آن، «ضروری و فوری است که ایران این مسائل را حل و فصل کند».
این چهار کشور همچنین یادآور شدهاند که به رغم «تلاشهای مستمر» مدیرکل آژانس، «ایران اطلاعات یا همکاری لازم برای بررسی آنها را ارائه نکرده و به جای آن، درخواستهای شورای حکام را با تهدید و تحریک پاسخ داده است».
به نوشته این بیانیه مشترک، «آژانس از سال ۲۰۱۹ به دنبال شفافسازی مسائل پادمانی باقیمانده و پیشرفت بوده است؛ نزدیک به پنج سال است که ایران به طور مداوم تعهداتی را که به آژانس داده اجرا نکرده است».
قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس تاکید کرده که «ضروری و فوری» است که ایران تعهدات قانونی خود در انپیتی (پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای) را انجام دهد و همچنین به سوالات قدیمی آژانس درباره وجود ذرات اورانیوم در مکانهای اعلامنشده «توضیح فنی معتبر» ارائه کند.
آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه مشترک خود یادآور شدهاند که طبق قطعنامه اخیر، آژانس باید درباره فعالیتهای هستهای ایران یک «گزارش جامع» تهیه و به نشست فصلی بعدی شورای حکام ارائه کند.
به نوشته بیانیه این چهار قدرت جهانی، «ما امیدواریم که ایران از فرصتی که تا زمان ارائه آن گزارش دارد استفاده کند تا بالاخره اطلاعات و همکاری مورد نیاز برای حل این مسائل را ارائه دهد».
پیشنویس قطعنامه توبیخی علیه ایران که شامگاه پنجشنبه در شورای حکام آژانس به تصویب رسید از سوی فرانسه، آلمان و بریتانیا (سه کشور اروپایی طرف برجام) و با حمایت ایالات متحده تهیه و ارائه شده بود.
بیشتر در این باره: بیانیه تروئیکای اروپایی: ایران از تهدید به تولید سلاحهای هستهای خودداری کنداین سه کشور اروپایی اندکی پیش از رایگیری در نشست شورای حکام، با انتشار بیانیهای مشترک از گسترش ذخایر اورانیوم غنیشده ایران تا سطح ۶۰ درصد ابراز نگرانی کردند.
پس از تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس،وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیهای مشترک اعلام کردند: «همانند گذشته و در چارچوب توافقات انجام شده» به همکاریهای فنی و پادمانی با آژانس ادامه خواهند داد.
مقامهای جمهوری اسلامی میگویند برنامه هستهای ایران ماهیت صلحآمیز دارد، اما تنشها بر سر فعالیتهای اتمی تهران در حال افزایش است و شماری از مقامهای ایران در ماههای اخیر از احتمال «تغییر دکترین هستهای» سخن گفتهاند.