انتقاد از انتخاب پتر هانتکه به عنوان برنده نوبل ادبیات

پتر هانتکه

در حالی که انتخاب الگا توکارچوک به عنوان برنده نوبل ادبیات در روز پنج‌شنبه با استقبال فراوان مواجه شده، پتر هانتکه که به همراه او به عنوان برنده معرفی شد به دلیل گرایش سیاسی‌اش چنین شانسی نداشته است.

پتر هانتکه اتریشی، رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس و مترجم، که ۷۶ سال از عمرش می‌گذرد نویسنده‌ای با شهرتی جهانی است.

آقای هانتکه در دهه ۱۹۹۰ در جریان جنگ بالکان جانب رژیم اسلوبودان میلوشویچ، رئیس جمهور سابق صرب‌ها، را گرفت و در چند سخنرانی و اظهار نظر عمومی گفت که مسلمانان سارایوو خود عامل قتل عام و کشتار خود بوده‌اند و در سربرنیتسا اصلا قتل عامی رخ نداده است.

این موضع‌گیری باعث شد که سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی مشهور، در سال ۱۹۹۹ او را به عنوان نامزد جایزه جهانی «ابله سال» به روزنامه گاردین توصیه کرد.

آقای رشدی در پی برنده شدن پتر هانتکه به روزنامه گاردین گفت که هم‌چنان بر سر نظر خود در آن سال هست.

اسلاووی ژیژک، فیلسوف اسلوونیایی، هم که از دیرباز از منتقدان پتر هانتکه بوده در گفت‌وگو با همین روزنامه آکادمی نوبل را به باد انتقاد گرفته که چرا او را به عنوان برنده نوبل ادبیات معرفی کردند.


به گفته ژیژک، پتر هانتکه خود در سال ۲۰۱۴ گفته است که نوبل ادبیات باید برچیده شود چون به شکلی «کاذب و دروغین» ادبیات را بر صدر می‌نشاند، و همین که هانتکه برای این جایزه انتخاب شده نشان می‌دهد که حرفش درست بوده است!

در همین حال جنیفر ایگن، رئیس انجمن قلم آمریکا، هم رسما از این اقدام آکادمی نوبل به دلیل انتخاب نویسنده‌ای انتقاد کرده که «از صدای خود برای تیشه زدن به ریشه حقیقت تاریخ بهره می‌گیرد».

آکادمی نوبل هنوز به این انتقادها پاسخ نداده است، اما رئیس کمیته نوبل ادبیات در این آکادمی پیشتر دو وعده داده بود، وعده‌هایی در واکنش به رسوایی جنسی سال پیش در این آکادمی.

آندرس اولسون، رئیس این کمیته، در ویدئویی که در یوتیوب منتشر شد اعلام کرده بود که وقت آن است که این آکادمی «چشم‌اندازی وسیع‌تر و فراخ‌تر» را ببیند و از «اروپامحور» و «مردمحور» بودن فاصله بگیرد.

انتخاب پتر هانتکه که مرد است و اروپایی در واقع به معنای آن بود که آکادمی خود وعده‌های خود را چندان جدی نگرفته است.

به نوشته گاردین، انتخاب آقای هانتکه البته طرفدارانی هم داشته است: رسانه‌های صربستان تصمیم آکادمی نوبل را ستوده و او را «دوستی بزرگ» لقب داده‌اند.

نام الگا توکارچوک و پتر هانتکه از میان فهرستی بلند حاوی ۲۰۰ نامزد که نهایتا به هشت نامزد محدود شده بود انتخاب شد.

منابع: روزنامه گاردین، توییتر، رادیوفردا/ ف. دو.