روزنامه آمریکایی «وال استریت جورنال» میگوید واشینگتن مشغول بررسی تحریمهایی است که «یک تاجر مستقر در امارات متحده عربی» و «شبکهای از شرکتهای مظنون به همکاری با تهران» در ارتباط با صادرات و حملونقل دریایی نفت ایران را هدف قرار میدهد.
بر اساس این گزارش که روز یکشنبه ۹ مرداد منتشر شد، تحریمهای احتمالی جدید از سوی دولت جو بایدن بخشی از تلاش گستردهتر ایالات متحده برای «افزایش فشار دیپلماتیک بر تهران» و بازگرداندن هیئت ایرانی به میز مذاکرات هستهای در وین با هدف نهایی کردن احیای برجام است.
این گزارش میافزاید واشینگتن شبکهای از اشخاص حقیقی و شرکتهایی را بهدقت زیر نظر داشته است که از طریق آبهای مرزی ایران و عراق، نفت را از طریق «یک نفتکش به نفتکشی دیگر» منتقل و سپس با جعل اسناد اقدام به پنهان کردن مبداء واقعی محمولههای نفتی کردهاند.
اسناد شرکتی که توسط وال استریت جورنال بازبینی شده و همچنین دادههای حملونقل دریایی و اظهارات افراد مطلع از موضوع حاکی است که دستاندرکاران این شبکه با جا زدن «نفت مخلوط ایران» به عنوان نفت عراق کوشیدهاند تحریمهای غرب علیه نفت ایران را دور بزنند.
به گفته افراد مطلع، مقامهای آمریکایی بر این باورند که فرد پشت این عملیات، یک شهروند بریتانیایی عراقیالاصل به نام «سلیم احمد سعید» است. همچنین شرکتهایی که متعلق به سعید است با نشانی پستی و الکترونیک شماری از شرکتها از جمله خدمات کشتیرانی و تجارت نفت با نام اختصاری «FZE» و شرکت حملونقل و تجارت نفت «AISSOT» مشترک است.
مقامهای پیشین و کنونی دولت آمریکا به وال استریت جورنال گفتهاند که با این حال، هدف گرفتن اینگونه عملیاتهای مشکوک به دور زدن تحریمها، دولت جو بایدن را بر سر یک دو راهی قرار داده است.
این دو راهی، یکی شامل تمایل دولت بایدن به مهار برنامه هستهای ایران است و دیگری، اداره تورم ناشی از تحریمهای بینالمللی علیه روسیه به عنوان یکی از غولهای صادرات نفت در دنیا است.
صادرات نفت روسیه از زمان کوتاهی پس از آغاز تهاجم نظامی این کشور به اوکراین با تحریم شدید غرب روبهرو شده و شرکتهای عمده جهانی از ارائه خدمات به روسیه خودداری کرده و از حملونقل نفت آن سر باز میزنند.
خبرگزاری بلومبرگ روز ۳۱ تیرماه نوشته بود نفتکشهایی که پیشتر به جابهجا کردن نفت ایران در میانه تحریمها کمک میکردند اکنون نفت خام روسیه را حمل میکنند.
به نوشته وال استریت جورنال، عمده نفت مخلوط ایران – شامل نفت خام و پالایششده – توسط مشتریانی در آسیا خریداری شده است.
بیشتر در این باره: بازارها و نفتکشهایی که از ایران به سمت نفت روسیه میچرخنددر همین زمینه، رادیو فردا ماه گذشته به فهرستی از نفتکشهای خارجی دست یافت که پیشتر در خدمت انتقال پنهانی نفت ایران به چین بودند، اما اکنون ایران را رها کرده و به سراغ انتقال نفت روسیه رفتهاند.
با این حال، به نوشته وال استریت جورنال، اسناد و اظهارات برخی کارکنان پیشین حاکی است که شرکتهای غربی مانند «اکسون موبیل»، شرکت آمریکایی «صنایع کوک» و «شِل» هم در این معاملات مشارکت داشتهاند.
وال استریت جورنال در ادامه گزارش خود یادآور شده که هیچ اتهامی علیه شرکتهای غربی از بابت اینکه آگاهانه و عامدانه از تحریمها تخطی کردهاند، مطرح نیست.
بر اساس این گزارش، سخنگوی شل گفته است که این شرکت مشغول بررسی دادههای گذشته است تا بتواند به ارزیابی دقیقی در اینباره دست یابد که محمولههای شل به چه نحوی احتمالا از این معاملات صوری متاثر شدهاند. او در همین حال بر «پایبندی کامل» این شرکت به قوانین بینالمللی و تحریمها تاکید کرد.
گمانهزنی در مورد تشدید تحریمهای آمریکا علیه ایران در شرایطی است که جوزپ بورل، مسئول امور سیاست خارجی اتحادیه اروپا، متن تفاهمنامه تازهای را برای نهایی کردن احیای برجام در اختیار تهران و واشینگتن قرار داده و آن را «تنها گزینه ممکن» دانسته است.
چنانچه توافق هستهای با تهران به نتیجه برسد و در صورت لغو تحریمهای آمریکا که البته با توجه به بنبست فعلی در مذاکرات برجام بعید به نظر میرسد، با توجه به اوجگیری صادرات نفت روسیه، احیای صادرات نفت ایران بهشکل گذشته با مشکلی اساسی مواجه خواهد بود.