رئیسجمهوری چین از شدت گرفتن تنشها در غرب آسیا، بین ایالات متحده و ایران، ابراز نگرانی کرده و خواستار خویشتنداری و گفتوگو شدهاست. شی جینپینگ برای دیدار با ولادیمیر پوتین راهی مسکو شدهاست.
آقای شی در آستانه سفر به روسیه، به خبرگزاری روسی تاس و روزنامه «روسیسکایا گازتا» گفته «کارزار فشار حداکثری» ایالات متحده بر تهران و بازگرداندن و اجرای تحریمهای تازه علیه جمهوری اسلامی، به تنشها در غرب آسیا افزوده است.
آمریکا میگوید برای اینکه تهران «رفتار خود را تغییر دهد» و دست از توسعه موشکهای بالیستیک بکشد، از گروههای شبهنظامی حمایت نکند یا به سوی ساخت سلاح هستهای نرود رو به کارزار فشار حداکثری آوردهاست. البته دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، گفته حاضر است بدون پیششرط با رهبران جمهوری اسلامی به گفتوگو بنشیند.
مقامهای ارشد تهران، در راس آنها رهبر جمهوری اسلامی، تا کنون تمایلی به گفتوگو نشان ندادهاند، هرچند در نحوه اظهارات رهبر یا مقامهای ارشد دولت تفاوتهایی نیز دیده میشود.
علی خامنهای گفته مذاکره با آمریکا «سم مضاعف» است، برخی موضاعات را «ناموسی» توصیف کرده و هشدار داده که «آمریکاییها نزدیک نشوند». اما حسن روحانی میگوید اگر واشینگتن «متوجه شود راهی که انتخاب کرده اشتباه و ناصحیح بوده است، آن روز میتوان پای میز مذاکره هم نشست و هر مسألهای را برطرف کرد».
بیشتر در این باره: خامنهای در سیامین سالگرد درگذشت خمینی: آمریکاییها نزدیک نیایند بیشتر در این باره: روحانی: با احترام سر میز بنشینند اهل مذاکرهایم نه اینکه فرمان صادر کنندرئیسجمهوری چین روز ۱۴ خرداد در مصاحبههای خود تاکید کرده روند رخدادها موجب ایجاد نگرانی است. شی جینپینگ خواستار اجرای کامل توافق اتمی شدهاست و میگوید این توافق اهمیت فراوانی در حفظ صلح و امنیت و جلوگیری از رواج تسلیحات اتمی در غرب آسیا دارد.
دولت دونالد ترامپ سال پیش از توافق اتمی صورتگرفته در دوره باراک اوباما، با حضور چین، روسیه، آلمان، فرانسه و بریتانیا خارج شد. از منظر آقای ترامپ و دولت او، این توافق نه تنها جلوی حرکت نهایی تهران به سوی تسلیحات هستهای را نمیگیرد بلکه جلوی «اقدامات مخرب» جمهوری اسلامی در منطقه را نیز نگرفتهاست.
دولت پیشین آمریکا میگفت توافق اتمی نقش مهمی در رصد برنامه هستهای ایران و توقف بخشهای مهم آن دارد. دیگر طرفهای توافق اتمی به آن پایبند ماندهاند. برخی کشورهای منطقه از جمله اسرائیل و عربستان سعودی نیز از دولت ترامپ حمایت کردهاند.
رئیسجمهوری چین اظهار کردهاست که رویکرد پکن و مسکو در قبال توافق با ایران همسو است و «هر دو امیدوار هستند که طرفهای مربوطه راه خردمندانهای در پیش گرفته و خویشتنداری پیشه خواهند کرد، به گفتوگوها و رایزنیها میافزایند و از تنشهای جاری میکاهند».
شی جینپینگ بدون اشاره مستقیم، اما ظاهرا در پیوند با تحریمهای نفتی آمریکا علیه ایران گفته «چین، استوار، به حفاظت از منافع قانونی و مشروع خود ادامه خواهد داد».
ایالات متحده میگوید در پی توقف کامل فروش نفت توسط ایران است تا تهران را مجبور کند «رفتار خود را تغییر دهد».
چین، مهمترین مشتری نفت ایران است. دیگر خریداران اصلی هند، کره جنوبی یا ژاپن بودند. واشینگتن به معافیتهای نفتی خود برای همه این کشورها پایان دادهاست.