اجلاس روز دوم ماه مارس شورای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین از بسیاری جهات حائز اهمیت خاص است.
بجز بررسی آخرین گزارش محمد البرادعی پیرامون پرونده اتمی ایران و تفحص در مورد فعالیت‌های مورد تردید اتمی در سوریه، موضوع انتخاب جانشین البرادعی نیز از جمله اموری است که نمایندگان ۳۵ کشور عضو شورا در اجلاس سه روزه خود به آن می‌پردازند، اگرچه اتخاذ تصمیم نهایی در مورد جانشین البرادعی نیازمند رأی‌گیری در مجمع عمومی آژانس است.
در بخش مربوط به بررسی پرونده اتمی ایران انتظار می‌رود که از برخورد تند با آن کشور پرهیز به عمل آمده و تنها از عدم همکاری ایران با آژانس در جهت دادن اطلاعات کافی پیرامون آزمایش‌های مشکوک به داشتن ارتباط با تدارک تولید ابزار نظامی، ابراز تأسف به عمل آید. در این زمینه انتشار یک بیانیه بیش از صدور قطعنامه محتمل بنظر می‌رسد.
در فاصله انتشار متن گزارش روز ۲۰ فوریه البرادعی در مورد فعالیت‌های اتمی ایران که طی آن افزایش حجم اورانیوم غنی شده توسط ایران تا میزان یک هزار و ۱۰ کیلو گرم مورد تأیید قرار گرفته بود تاکنون دو تحول مهم اتمی در ایران صورت پذیرفته است :
یکی اعلام پیش‌راه‌اندازی رآکتور هزار مگاواتی بوشهر، و دوم اعلام افزایش سانتریفیوژهای مشغول به کار در نطنز تا حدود دو هزار واحد. در گزارش اخیر البرادعی اعلام شده بود که در فاصله شش ماه گذشته تعداد سانتریفیوژهای ایران تنها ۱۳۶ واحد افزایش یافته است.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید: «در صورت بازدید از نطنز مشاهده خواهد شد که شش هزار سانتریفیوژ هم اکنون مشغول به کار هستند »با توجه به عدم تکمیل مطالعات در دست انجام دولت تازه آمریکا به منظور تدوین خطوط سیاست خارجی آن کشور در قبال ایران، ادامه حالت انتظار تا حدودی پرهیز از برخورد تند با ایران در شورای حکام آژانس را قابل توجیه می‌سازد، اگر چه، در تأیید نکات انتقادی گزارش البرادعی، طرح انتقادات تند از سوی نمایندگان فرانسه و بریتانیا علیه ایران در شورای حکام قابل پیش‌بینی است- روالی که طی دو سال گذشته همواره دیده شده است.
ایران انتظار دارد که با افزایش چشمگیر تعداد سانتریفیوژهای مشغول به کار خود در نطنز، و همچنین اعلام پیش‌راه‌اندازی رآکتور اتمی بوشهر، بیش از گذشته بتواند در توجیه آنچه مطابق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، حقوق مسلم خود تلقی می‌کند، توفیق به دست آورد.
یک روز پس از پیش‌راه‌اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر، رضا آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد: «در صورت بازدید از نطنز مشاهده خواهد شد که شش هزار سانتریفیوژ هم اکنون مشغول به کار هستند » - حدود هزار و ۸۰۰ واحد بیش از آمار مندرج در آخرین گزارش البرادعی.
برخورد اعضای جدید شورای حکام که برای اولین بار در تقابل و یا همراهی با پرونده اتمی ایران قرار می‌گیرند نیز طی اجلاس روز دوشنبه به نوعی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
با حضور کشورهایی مانند افغانستان، عراق، الجزایر، کوبا، بورکینا فاسو، غنا، افریقای جنوبی، و رومانی در کنار روسیه، چین، و کشورهای معتدل‌تری نظیر هند، سوئیس، مالزی و فیلیپین و همچنین کشورهای مسلمان نظیر ترکیه، مصر و عربستان سعودی، شورای حکام اینک می‌تواند بیش از تمامی چهار سال گذشته، از جمله دوره‌ای که ایران خود در آن عضویت داشت، در کنار دولت تهران قرار بگیرد مشروط بر آنکه شرایط همراهی از جانب ایران برای جلب این همراهی فراهم شود.
در مورد سوریه گزارش البرادعی تا کنون محرمانه باقی مانده وانتشار آن موکول به تصمیم شورای حکام شده است.
با توجه به حمله نظامی سال گذشته اسرائیل به بنایی نزدیک دمشق که گفته می‌شود مشکوک به فعالیت‌های اتمی بوده، انتشار گزارش البرادعی می‌توانند به روشن شدن واقعیت فعالیت‌های احتمالی اتمی در سوریه کمک کند.
در این مورد به نظر می‌رسد در مباحث شورای حکام تنها به ذکر کلیات قناعت گردد، اگرچه پیش بینی می‌شود که نماینده ٱمریکا بر اساس اطلاعات انتشار یافته بر ضرورت پیش‌گیری از فعالیت‌های مشکوک اتمی بار دیگر اصرار ورزد.
انتخاب دبیرکل جدید
انتخاب دبیرکل بعدی آژانس نیز از جمله موضوعاتی است که شورای حکام در مسیر آن قرار خواهد گرفت، اگرچه تعیین قطعی نامزد برنده به ظن قوی به اجلاس روز ۱۶ ماه مارس موکول خواهد شد.
انتخاب جانشین محمد البرادعی که ۱۲ سال در پست دبیرکلی آژانس قرار داشته، مسیر آینده آژانس و نحوه عملکرد آن را تا حدود زیادی تعیین خواهد کرد.
با توجه به اینکه پرونده اتمی ایران طی شش سال گذشته پر انعکاس‌ترین و مهم‌ترین بخش از فعالیت‌های آژانس بوده، حساسیت جمهوری اسلامی نسبت به خصوصیات دبیرکل آینده آژانس بیش از سایر کشورهاست.
انتخاب جانشین محمد البرادعی، مسیر آینده آژانس و نحوه عملکرد آن را تا حدود زیادی تعیین خواهد کرد.دو نامزد معرفی شده برای جانشینی البرادعی، یکی «یوکینا یامانو» سفیر کنونی ژاپن در آژانس و دیگری «عبدالصمد مینتی» نماینده آفریقای جنوبی هستند.
یامانو، ۶۲ ساله، که از حمایت دول غربی بر خوردار است مردی آرام و معتقد به غیر سیاسی کردن فعالیت‌های آژانس است اگرچه خود او دیپلمات و دارای پیشینه فعالیت‌های سیاسی است.
نامزد اهل آفریقای جنوبی علاقه‌مند به روشی شبیه به البرادعی و مایل به میانجی‌گری و پادرمیانی برای مقابله با مشکلات پیش روی آژانس است.
نماینده آفریقای جنوبی انتظار دارد که از حمایت کشورهای در حال توسعه و کشورهای مسلمان عضو شورا بر خوردار شود اگرچه به دلیل وابستگی به دولت کنونی آفریقای جنوبی از حمایت یکپارچه سیاسی حزب حاکم در کشور خود بر خوردار نیست.
دبیرکل آینده آژانس می‌باید با دو سوم آرای شورا برگزیده شود و به این جهت علی رغم حمایت کشورهای غربی از یامانو، ممکن است دست یافتن به دو سوم آرا در جریان دور اول رأی‌گیری برای او مقدور نگردد.
دبیرکل آینده آژانس و جانشین البرادعی می‌باید حد اکثر تا ماه ژوئن آینده معرفی و تا ماه سپتامبر از سوی نمایندگان کلیه ۱۴۵ حاضر در اجلاس مجمع عمومی آژانس مورد تائید قرار گیرد. دوره خدمت البرادعی در ماه نوامبر سال جاری به انتها خواهد رسید.
بجز بررسی آخرین گزارش محمد البرادعی پیرامون پرونده اتمی ایران و تفحص در مورد فعالیت‌های مورد تردید اتمی در سوریه، موضوع انتخاب جانشین البرادعی نیز از جمله اموری است که نمایندگان ۳۵ کشور عضو شورا در اجلاس سه روزه خود به آن می‌پردازند، اگرچه اتخاذ تصمیم نهایی در مورد جانشین البرادعی نیازمند رأی‌گیری در مجمع عمومی آژانس است.
در بخش مربوط به بررسی پرونده اتمی ایران انتظار می‌رود که از برخورد تند با آن کشور پرهیز به عمل آمده و تنها از عدم همکاری ایران با آژانس در جهت دادن اطلاعات کافی پیرامون آزمایش‌های مشکوک به داشتن ارتباط با تدارک تولید ابزار نظامی، ابراز تأسف به عمل آید. در این زمینه انتشار یک بیانیه بیش از صدور قطعنامه محتمل بنظر می‌رسد.
در فاصله انتشار متن گزارش روز ۲۰ فوریه البرادعی در مورد فعالیت‌های اتمی ایران که طی آن افزایش حجم اورانیوم غنی شده توسط ایران تا میزان یک هزار و ۱۰ کیلو گرم مورد تأیید قرار گرفته بود تاکنون دو تحول مهم اتمی در ایران صورت پذیرفته است :
یکی اعلام پیش‌راه‌اندازی رآکتور هزار مگاواتی بوشهر، و دوم اعلام افزایش سانتریفیوژهای مشغول به کار در نطنز تا حدود دو هزار واحد. در گزارش اخیر البرادعی اعلام شده بود که در فاصله شش ماه گذشته تعداد سانتریفیوژهای ایران تنها ۱۳۶ واحد افزایش یافته است.
ایران انتظار دارد که با افزایش چشمگیر تعداد سانتریفیوژهای مشغول به کار خود در نطنز، و همچنین اعلام پیش‌راه‌اندازی رآکتور اتمی بوشهر، بیش از گذشته بتواند در توجیه آنچه مطابق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، حقوق مسلم خود تلقی می‌کند، توفیق به دست آورد.
یک روز پس از پیش‌راه‌اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر، رضا آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد: «در صورت بازدید از نطنز مشاهده خواهد شد که شش هزار سانتریفیوژ هم اکنون مشغول به کار هستند » - حدود هزار و ۸۰۰ واحد بیش از آمار مندرج در آخرین گزارش البرادعی.
برخورد اعضای جدید شورای حکام که برای اولین بار در تقابل و یا همراهی با پرونده اتمی ایران قرار می‌گیرند نیز طی اجلاس روز دوشنبه به نوعی مورد توجه قرار خواهد گرفت.
با حضور کشورهایی مانند افغانستان، عراق، الجزایر، کوبا، بورکینا فاسو، غنا، افریقای جنوبی، و رومانی در کنار روسیه، چین، و کشورهای معتدل‌تری نظیر هند، سوئیس، مالزی و فیلیپین و همچنین کشورهای مسلمان نظیر ترکیه، مصر و عربستان سعودی، شورای حکام اینک می‌تواند بیش از تمامی چهار سال گذشته، از جمله دوره‌ای که ایران خود در آن عضویت داشت، در کنار دولت تهران قرار بگیرد مشروط بر آنکه شرایط همراهی از جانب ایران برای جلب این همراهی فراهم شود.
در مورد سوریه گزارش البرادعی تا کنون محرمانه باقی مانده وانتشار آن موکول به تصمیم شورای حکام شده است.
با توجه به حمله نظامی سال گذشته اسرائیل به بنایی نزدیک دمشق که گفته می‌شود مشکوک به فعالیت‌های اتمی بوده، انتشار گزارش البرادعی می‌توانند به روشن شدن واقعیت فعالیت‌های احتمالی اتمی در سوریه کمک کند.
در این مورد به نظر می‌رسد در مباحث شورای حکام تنها به ذکر کلیات قناعت گردد، اگرچه پیش بینی می‌شود که نماینده ٱمریکا بر اساس اطلاعات انتشار یافته بر ضرورت پیش‌گیری از فعالیت‌های مشکوک اتمی بار دیگر اصرار ورزد.
انتخاب دبیرکل جدید
انتخاب دبیرکل بعدی آژانس نیز از جمله موضوعاتی است که شورای حکام در مسیر آن قرار خواهد گرفت، اگرچه تعیین قطعی نامزد برنده به ظن قوی به اجلاس روز ۱۶ ماه مارس موکول خواهد شد.
انتخاب جانشین محمد البرادعی که ۱۲ سال در پست دبیرکلی آژانس قرار داشته، مسیر آینده آژانس و نحوه عملکرد آن را تا حدود زیادی تعیین خواهد کرد.
با توجه به اینکه پرونده اتمی ایران طی شش سال گذشته پر انعکاس‌ترین و مهم‌ترین بخش از فعالیت‌های آژانس بوده، حساسیت جمهوری اسلامی نسبت به خصوصیات دبیرکل آینده آژانس بیش از سایر کشورهاست.
یامانو، ۶۲ ساله، که از حمایت دول غربی بر خوردار است مردی آرام و معتقد به غیر سیاسی کردن فعالیت‌های آژانس است اگرچه خود او دیپلمات و دارای پیشینه فعالیت‌های سیاسی است.
نامزد اهل آفریقای جنوبی علاقه‌مند به روشی شبیه به البرادعی و مایل به میانجی‌گری و پادرمیانی برای مقابله با مشکلات پیش روی آژانس است.
نماینده آفریقای جنوبی انتظار دارد که از حمایت کشورهای در حال توسعه و کشورهای مسلمان عضو شورا بر خوردار شود اگرچه به دلیل وابستگی به دولت کنونی آفریقای جنوبی از حمایت یکپارچه سیاسی حزب حاکم در کشور خود بر خوردار نیست.
دبیرکل آینده آژانس می‌باید با دو سوم آرای شورا برگزیده شود و به این جهت علی رغم حمایت کشورهای غربی از یامانو، ممکن است دست یافتن به دو سوم آرا در جریان دور اول رأی‌گیری برای او مقدور نگردد.
دبیرکل آینده آژانس و جانشین البرادعی می‌باید حد اکثر تا ماه ژوئن آینده معرفی و تا ماه سپتامبر از سوی نمایندگان کلیه ۱۴۵ حاضر در اجلاس مجمع عمومی آژانس مورد تائید قرار گیرد. دوره خدمت البرادعی در ماه نوامبر سال جاری به انتها خواهد رسید.
