فدراسیون جوامع حقوق بشر، سازمان جهانی مبارزه با شکنجه و دیده‌بان مدافعان حقوق بشر، با انتشار بیانیه‌ای مشترک، ادامه سرکوبی شدید فعالان حقوق بشر و نهادهای غیر دولتی در ایران را محکوم کردند.
دکتر عبدالکریم لاهیجی حقوقدان و نایب رییس فدراسیون بین‌المللی جوامع مدافع حقوق بشر، یکی از سه سازمان یادشده در گفت و گو با رادیو فردا در باره این بیانیه چنین می‌گوید: طی ده روزی که از تظاهرات عاشورا می‌گذرد جمهوری اسلامی تظاهرات آن روز را بهانه کرد تا آخرین دستگیری‌ها و فشارها را به روی نمایندگان جامعه مدنی و سازمان‌های حقوق بشری و مدافع حقوق زنان، روزنامه نگاران مستقل و سازمان‌های سیاسی دیگری را که هیچ نقشی اصولا در برگزاری مراسم روز عاشورا نداشتند، وارد کند.
جامعه مدنی ایران با وسعتی که قابل تصور برای هیچ کس نبود متاسفانه قربانی این دستگیری‌ها و سیاست سرکوب شدید شده است.
تا جایی که اخبار را تعقیب کرده ایم و البته اخبار ما بیشتر مستند به اظهارات خانواده افراد در داخل ایران است که با ما تماس می گیرند، طی ده روز گذشته بیشتراز دو هزار تن در تهران و شهرستان‌ها دستگیر شده اند.
این مسئله، علت صدور اطلاعیه ما بود که خواستیم سازمان حقوق بشر و جامعه جهانی را در مورد وضعیت خطیری که مدافعان حقوق بشر و به طور کلی جامعه مدنی ایران دستخوش آن شده است آگاه کنیم.
همان طور که خدمتتان عرض کردم صدها تن از مدافعان حقوق بشر و حقوق زنان و اصولا تمام اعضا جامعه مدنی ایران متاسفانه در حال حاضر در زندان هستند.
آقای لاهیجی، آیا اتهام افراد بازداشت شده روشن است ؟ و این افراد تفهیم اتهام شده اند یا خیر؟
همان طور که در اطلاعیه هم گفته ایم بیشتر آنها، به‌خصوص کسانی که از فردای روز عاشورا دستگیر شده اند و ما محل زندانی شدن آنها را نمی‌دانیم – البته محل زندانی شدن کسانی که پیش از این دستگیر شده اند را می‌دانیم که در اوین به سر می‌برند، مثلا برخی از چهره‌های سرشناسی مثل آقای عمادالدین باقی و خواهر خانم شیرین عبادی را می‌دانیم که در اوین نگهداری می‌شوند- ولی جای بسیاری از این افراد معلوم نیست.
در مورد تفهیم اتهام هم باید بگویم هنوز هم از اتهاماتی که دادسرای جمهوری اسلامی متوجه آنان کرده است هیچ خبری به بیرون درز نکرده است . برای اینکه بیشتر این افراد حتی تا کنون نتوانسته اند با خانواده‌هایشان در تماس باشند و بگویند که چه وضعیتی دارند. و چه اتهاماتی را متوجه آنان کرده اند.
همان طور که اشاره کردید خانواده برخی از بازداشت شدگان می‌گویند که از محل بازداشت بستگانشان بی‌اطلاعند. بر اساس قوانین جمهوری اسلامی به طور کلی تا چه مدت می‌شود که یک متهم را بدون تفهیم اتهام در زندان نگه داشت؟
در قوانین جمهوری اسلامی به ویژه در قانون اساسی جمهوری اسلامی به طور کلی ذکر شده است که حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت باید افراد تفهیم اتهام شوند. ولی خوب متاسفانه این قوانین هرگز به مرحله اجرا درنمی‌آید. بنابر این وقتی که حتی محل بازداشت راهم نمی‌گویند مشخص است که هیچ گونه اطلاعی از اتهامات و حتی اینکه در مدت ۲۴ ساعت به آنها تفهیم اتهام شده است یا خیر؟ به دست نمی‌آید.
نسبت به مدت بازداشت‌ها هم که شما خودتان می‌دانید که تعدادی از کسانی که بعد از نخستین راهپیمایی و اعتراضات نسبت به انتخابات متقلبانه ریاست جمهوری ، دستگیر شدند الان بیش از شش ماه می‌گذرد که در زندان به سر می‌برند. و هنوز هم تاریخ محاکمه برای آنها تعیین نشده است.
بنابر این متاسفانه در خصوص مدت بازداشت قبل از محاکمه هم در عمل جمهوری اسلامی و قوه قضائیه و نیروی انتظامی خودشان را مقید به مراعات هیچ قانونی یا ضابطه ای نمی‌دانند.
آقای دکتر لاهیجی، این سازمان حقوق بشری در بیانیه شان از دولت ایران و قوه قضائیه جمهوری اسلامی چه انتظاری یا خواستی داشته اند؟
ما بارها گفته ایم و در همین بیانیه هم اشاره کرده ایم که وقتی ازموازین بین‌المللی حقوق بشر صحبت می‌کنیم ، کشور ایران فارغ از دولتی که بر آن حکومت می کند از سال ۱۳۵۴ ، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی – سیاسی و حقوق اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی را پذیرفته و مکلف به اجرای آن است.
بنابر این با توجه به اینکه ماه آینده پرونده حقوق بشری ایران برای بررسی به شورای حقوق بشر خواهد رفت، اگر اعتراضات ما به جایی نرسد مسلم است که تا چند هفته دیگر گزارش کامل این وضعیت را به شورای حقوق بشر خواهیم داد و منتطر می‌مانیم ببینیم که شورای حقوق بشر که یک نهاد حقوق بشری سازمان ملل است، چگونه می‌خواهد درباره این وضعیت رقت بار و اسفناک حقوق بشر در ایران که روز به روزهم بدتر می‌شود، اظهار نظر کند.
دکتر عبدالکریم لاهیجی حقوقدان و نایب رییس فدراسیون بین‌المللی جوامع مدافع حقوق بشر، یکی از سه سازمان یادشده در گفت و گو با رادیو فردا در باره این بیانیه چنین می‌گوید: طی ده روزی که از تظاهرات عاشورا می‌گذرد جمهوری اسلامی تظاهرات آن روز را بهانه کرد تا آخرین دستگیری‌ها و فشارها را به روی نمایندگان جامعه مدنی و سازمان‌های حقوق بشری و مدافع حقوق زنان، روزنامه نگاران مستقل و سازمان‌های سیاسی دیگری را که هیچ نقشی اصولا در برگزاری مراسم روز عاشورا نداشتند، وارد کند.
جامعه مدنی ایران با وسعتی که قابل تصور برای هیچ کس نبود متاسفانه قربانی این دستگیری‌ها و سیاست سرکوب شدید شده است.
تا جایی که اخبار را تعقیب کرده ایم و البته اخبار ما بیشتر مستند به اظهارات خانواده افراد در داخل ایران است که با ما تماس می گیرند، طی ده روز گذشته بیشتراز دو هزار تن در تهران و شهرستان‌ها دستگیر شده اند.
این مسئله، علت صدور اطلاعیه ما بود که خواستیم سازمان حقوق بشر و جامعه جهانی را در مورد وضعیت خطیری که مدافعان حقوق بشر و به طور کلی جامعه مدنی ایران دستخوش آن شده است آگاه کنیم.
همان طور که خدمتتان عرض کردم صدها تن از مدافعان حقوق بشر و حقوق زنان و اصولا تمام اعضا جامعه مدنی ایران متاسفانه در حال حاضر در زندان هستند.
آقای لاهیجی، آیا اتهام افراد بازداشت شده روشن است ؟ و این افراد تفهیم اتهام شده اند یا خیر؟
همان طور که در اطلاعیه هم گفته ایم بیشتر آنها، به‌خصوص کسانی که از فردای روز عاشورا دستگیر شده اند و ما محل زندانی شدن آنها را نمی‌دانیم – البته محل زندانی شدن کسانی که پیش از این دستگیر شده اند را می‌دانیم که در اوین به سر می‌برند، مثلا برخی از چهره‌های سرشناسی مثل آقای عمادالدین باقی و خواهر خانم شیرین عبادی را می‌دانیم که در اوین نگهداری می‌شوند- ولی جای بسیاری از این افراد معلوم نیست.
در مورد تفهیم اتهام هم باید بگویم هنوز هم از اتهاماتی که دادسرای جمهوری اسلامی متوجه آنان کرده است هیچ خبری به بیرون درز نکرده است . برای اینکه بیشتر این افراد حتی تا کنون نتوانسته اند با خانواده‌هایشان در تماس باشند و بگویند که چه وضعیتی دارند. و چه اتهاماتی را متوجه آنان کرده اند.
همان طور که اشاره کردید خانواده برخی از بازداشت شدگان می‌گویند که از محل بازداشت بستگانشان بی‌اطلاعند. بر اساس قوانین جمهوری اسلامی به طور کلی تا چه مدت می‌شود که یک متهم را بدون تفهیم اتهام در زندان نگه داشت؟
در قوانین جمهوری اسلامی به ویژه در قانون اساسی جمهوری اسلامی به طور کلی ذکر شده است که حداکثر ظرف مدت ۲۴ ساعت باید افراد تفهیم اتهام شوند. ولی خوب متاسفانه این قوانین هرگز به مرحله اجرا درنمی‌آید. بنابر این وقتی که حتی محل بازداشت راهم نمی‌گویند مشخص است که هیچ گونه اطلاعی از اتهامات و حتی اینکه در مدت ۲۴ ساعت به آنها تفهیم اتهام شده است یا خیر؟ به دست نمی‌آید.
نسبت به مدت بازداشت‌ها هم که شما خودتان می‌دانید که تعدادی از کسانی که بعد از نخستین راهپیمایی و اعتراضات نسبت به انتخابات متقلبانه ریاست جمهوری ، دستگیر شدند الان بیش از شش ماه می‌گذرد که در زندان به سر می‌برند. و هنوز هم تاریخ محاکمه برای آنها تعیین نشده است.
بنابر این متاسفانه در خصوص مدت بازداشت قبل از محاکمه هم در عمل جمهوری اسلامی و قوه قضائیه و نیروی انتظامی خودشان را مقید به مراعات هیچ قانونی یا ضابطه ای نمی‌دانند.
آقای دکتر لاهیجی، این سازمان حقوق بشری در بیانیه شان از دولت ایران و قوه قضائیه جمهوری اسلامی چه انتظاری یا خواستی داشته اند؟
ما بارها گفته ایم و در همین بیانیه هم اشاره کرده ایم که وقتی ازموازین بین‌المللی حقوق بشر صحبت می‌کنیم ، کشور ایران فارغ از دولتی که بر آن حکومت می کند از سال ۱۳۵۴ ، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی – سیاسی و حقوق اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی را پذیرفته و مکلف به اجرای آن است.
بنابر این با توجه به اینکه ماه آینده پرونده حقوق بشری ایران برای بررسی به شورای حقوق بشر خواهد رفت، اگر اعتراضات ما به جایی نرسد مسلم است که تا چند هفته دیگر گزارش کامل این وضعیت را به شورای حقوق بشر خواهیم داد و منتطر می‌مانیم ببینیم که شورای حقوق بشر که یک نهاد حقوق بشری سازمان ملل است، چگونه می‌خواهد درباره این وضعیت رقت بار و اسفناک حقوق بشر در ایران که روز به روزهم بدتر می‌شود، اظهار نظر کند.
