اس ۳۰۰؛ مقصد: ایران، زمان دریافت: نامعلوم

در تاره‌ترین واکنش به موضوع فروش سامانه‌های دفاع ضدموشکی اس ۳۰۰ به ايران، رئیس‌ سنای روسیه تاکید کرد که مسكو به‌رغم درخواست اسرائیل، این سامانه‌ها را به ايران تحويل خواهد داد. اما کم نیستند تحلیلگرانی که اظهاراتی از این دست را صرفاً سیاستی می‌دانند برای جلوگیری از انتقادهای تهران یا احتمالاً برای گرفتن امتیاز از دیگر طرفین بازی، که به هر حال به تحویل این سامانه‌ها ارتباط چندانی ندارد.

ناظران معتقدند سرنوشت این قرارداد در گروه حل بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی است و تا زمان فروکش کردن این بحران، مسکو از تحویل تسلیحات پیشرفته به تهران امتناع خواهد ورزید.

سرگئی ميرون، رييس شواری فدراسيون روسيه و عضو دايم شورای امنيت ملی اين کشور، که شنبه شب در کانال تلويزيون دولتی ظاهر شد با تاکيد بر اين که روسيه همواره به تمام تعهدات بين‌المللی خود پايبند بوده است، وعده داد که قرارداد فروش سامانه‌های دفاع ضد موشکی اس ۳۰۰ با ايران را نيز اجرايی خواهد کرد.

او در پاسخ به اين سوال که «آيا رهبران روسيه بايد به درخواست مقام های اسراييل مبنی بر خودداری از تحويل موشک اس ۳۰۰ پاسخ مثبت دهند»، گفت: «اين که به چه کسی اسلحه بفروشيم کاملا به خودمان مربوط است». وی افزود تحويل اين سامانه ها به ايران به گذشت زمان بستگی دارد و به تعويق افتادن اجرای اين قرارداد تنها به دلايل فنی بوده است و تصريح کرد: « من معتقدم که ما اس ۳۰۰ را به ايران تحويل خواهيم داد تا تهران بتواند از حق قانونی خود برای دفاع از هر گونه حمله هوايی به خاک اين کشور بهره‌مند شود».

اين اظهارات يک روز پس از آن منتشر می‌شود که سرگئی ریابکوف، معاون وزير خارجه روسيه، نيز قرارداد فروش اس ۳۰۰ را به ايران قابل احترام دانست و مشکلات فنی را دليل تاخير در اجرای اين قرارداد عنوان کرد.

پيشتر نيز معاون رئيس آژانس فدرال همکاری های فنی و نظامی روسيه، در تشريح اين نواقص فنی گفت که در فرکانس های راديويی اين سامانه ها اختلال ديده شده است. اين در حالی است که ولاديمير کاسپاريانس، پیمانکار شرکتی که اين سامانه ها را توليد می کند، به تازگی اعلام کرد که هيچ مشکل فنی در رابطه با اس ۳۰۰ وجود ندارد و تعويق درتحويل اين سامانه ها به ايران فقط جنبه سياسی دارد.

الکساندر شروین، مدير انستيتوی پژوهش‌های سياسی و نظامی در مسکو، می‌گويد: این سادگی محض است که ادعای روسيه در تعويق تحويل اس ۳۰۰ را دلايل فنی بدانيم و می‌افزايد: «می‌دانيم که از لحاظ فنی روسيه همواره آمادگی اجرای اين قرارداد را داشته است اما پس از امضای اين قرارداد شرايط سياسی به ويژه در ارتباط با مسئله هسته‌ای ايران تغيير کرده و روسيه به ناچار در قبال ايران رفتاری محتاطانه‌تر پيش گرفته است. به نظر من اين تغيير سياست کاملاً قابل توجيه است. چه دليلی دارد ما توان نظامی کشوری را تقويت کنيم که از همکاری با غرب و حتی روسيه سرباز می‌زند».

آمريکا و اسرائيل مخالف فروش اس ۳۰۰ به ايران هستند. بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسراييل، در سفر اخير خود به مسکو مجدداً از روسيه خواست که اين سامانه‌ها را به ايران تحويل ندهد.

اسراييل که همچنان گزينه نظامی برای مقابله با برنامه هسته ای ايران را در نظر دارد نگران است که استقرار اس ۳۰۰ در اطراف تاسيسات هسته ای جمهوری اسلامی ميزان موفقيت هرگونه حمله نظامی را به شدت کاهش دهد.

الکساندر بودنیک، تحليلگر سياسی، معتقد است پس از به قدرت رسيدن باراک اوباما شاهد شکل گيری نوع جديدی از سياست‌گذاری آمريکا نسبت به روسيه بوده ايم. وی معتقد است: «راه‌اندازی مجدد روابط ميان روسيه و آمريکا باعث تغيير تدريجی سياست روسيه درقبال ايران شده است. اکنون روسيه کمتر تصميم‌های احساساتی می‌گيرد و با مسئوليت بيشتری نسبت به مردمش و شايد کل دنيا رفتار می‌کند. به رغم اظهارات برخی از مقام‌های روس در شرايط کنونی مسکو سامانه‌های اس ۳۰۰ را به ايران تحويل نخواهد داد و اين تصميم نه با تلاش‌های آمريکا يا اسرائيل که با در نظر داشتن اهداف استراتژيک روسيه گرفته شده است. همچنين سياست‌مداران روس حاضر نيستند اين اهداف را با منافع مالی برخی شرکت‌ها و افراد معامله کنند».

روسيه در سال ۲۰۰۷ قراردادی به ارزش ۸۰۰ ميليون دلار برای فروش سامانه‌های دفاع ضد موشکی اس ۳۰۰ با ايران امضا کرد، اما به رغم درخواست‌های مکرر مقام‌های جمهوری اسلامی تا کنون اين سامانه‌ها را تحويل نداده است.