در پی اظهارات حمید بقایی، نماینده ویژه محمود احمدی‌نژاد در امور آسیا، مبنی بر اطلاق «نسل‌کشی» به رویدادهای سال ۱۹۱۵ علیه ارامنه در دوران عثمانی، ترکیه خواستار توضیح رسمی مقام‌های تهران شد.
رسانه‌های ترکيه به تازگی به نقل از خبرگزاری دولتی ايرنا نوشته‌اند که حميد بقايی، رئیس سازمان میراث فرهنگی و نماينده ويژه رئيس‌جمهور در آسيا، در همايشی در روز چهارشنبه از «نسل‌کشی ارامنه» توسط امپراتوری عثمانی سخن گفته است.
سخنان بحث‌برانگیز رئیس سازمان میراث فرهنگی ایران، نخستین اظهارات رسمی وی از زمان انتصاب به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در امور آسیاست.
در ارتباط با این سخنان، شبکه تلويزيونی «ان تی وی» ترکيه نیز مدعی شد که حميد بقايی در این همایش اعلام کرده است که ارامنه از سوی ترک‌ها به صورت دسته‌جمعی کشته شده‌اند.
دولت عثمانی در خلال سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۸ شماری از ارامنه را بازداشت یا اعدام کرد و علاوه بر آن بسیاری از آنان را مجبور به کوچ کرد که در جریان این تبعید اجباری نیز شمار زیادی جان خود را از دست دادند. ترکيه می‌گويد اين قربانيان در جريان درگيری‌های جنگ داخلی کشته شده‌اند، و آن را «نسل‌کشی» نمی‌داند، اما سازمان ملل و بيش از ۲۰ کشور اين واقعه را به عنوان «نسل‌کشی» پذيرفته‌اند.
همایش مورد اشاره رسانه‌های ترکیه، همایش «ایران، پل پیروزی» است که حمید بقایی در موضوع دریافت غرامت‌های جنگ جهانی دوم در آن سخنرانی کرده بود.
گرچه گزارش ایرنا اکنون حاوی نقطه‌نظر آقای بقایی در مورد وقایع ۱۹۱۵ نیست، اما در گزارش خبرگزاری ایسنا، از قول این مقام رسمی ایران و در توجیه علل درخواست غرامت‌های جنگ جهانی دوم از سوی ایران آمده است که «در برخی از کشورها حتی موضوعاتی کمرنگ‌تر از موضوع ایران پیگیری شده که در این باره ... می‌توان به درخواست ارامنه درباره نسل‌کشی دولت عثمانی در سال ۱۹۱۷ اشاره کرد که ارامنه این موضوع را به عنوان عرق ملی دنبال می‌کنند».
انعکاس این موضوع با واکنش مقام‌های رسمی ترکیه روبه‌رو شد و از جمله آن طور که وزیر خارجه ترکیه به خبرنگاران گفته است که وزارت خارجه ترکیه بلافاصله پس از انتشار سخنان آقای بقایی با سفارت ايران در آنکارا تماس گرفت و به سفارت ترکيه در تهران نيز مأموريت داده شد تا با مقام‌های وزارت خارجه ايران در تهران تماس بگيرد و موضوع را تعقيب کند.
احمد داود اوغلو همچنین اعلام کرده است که روز جمعه در تماس تلفنی با منوچهر متکی، همتای ايرانی خود، به سخنان حميد بقايی واکنش نشان داده و در این زمینه خواستار توضيح آقای متکی شده است.
بر اساس گزارش روزنامه حریت، منوچهر متکی در اين مکالمه تلفنی با همتای ترکیه‌ای خود گفته است که همايشی که حميد بقايی در آن سخنرانی کرده، توسط اسفنديار رحيم مشايی، رئيس دفتر رئيس جمهور، برگزار شده است و مربوط به جنگ جهانی دوم بوده، نه جنگ جهانی اول.
وزير خارجه ايران همچنين گفته است که در موضع تهران در قبال حوادث سال ۱۹۱۵ تغييری حاصل نشده است.
اما به نوشته روزنامه حريت، احمد داود اوغلو گفت که اين سخنان رضايت وی را جلب نکرده و منتظر توضيح شخص حميد بقايی است و آقای متکی نیز در پاسخ گفته است که حميد بقايی در اين ارتباط توضيح خواهد داد.
با اين همه، تاکنون توضيحی از سوی نماينده ويژه محمود احمدی‌نژاد در آسيا انتشار نيافته است.
تکذیب «اظهارات منتسب به بقایی»
در همين حال، سفارت ايران در آنکارا با انتشار بيانيه‌ای، انتساب طرح موضوع نسل‌کشی ارامنه به حميد بقايی را تکذيب کرد و افزود که سخنان وی به درستی انعکاس نيافته است.
همچنين اداره کل روابط عمومی و امور فرهنگی اجتماعی سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری نیز با اتخاذ همين موضع افزود که «شماری از رسانه‌ها از اظهارات وی در خصوص مسايل فی مابين دولت عثمانی و ارامنه در جريان جنگ جهانی برداشت‌های خود را منعکس کرده‌اند».
اين سازمان که حميد بقايی رياست آن را بر عهده دارد اضافه کرده است که او «صرفاً به موضوع فوق‌الذکر به عنوان مطروحه بين دو کشور ترکيه و ارمنستان بدون ارائه هيچ گونه تحليل يا نقطه نظری خاص اشاره کرده است».
در همين حال، خبرگزاری فارس در گزارشی در اين مورد به نقل از رسانه‌های ترکيه نوشت که رئيس‌جمهور ارمنستان سخنان حميد بقايی را به عنوان يک سند ديپلماتيک و رسمی از مقامات ايرانی به سازمان ملل و سازما‌ن‌های مربوطه ارسال کرده و به اين دليل از حميد بقايی تشکر کرده است.
اين خبرگزاری نزديک به دولت محمود احمدی‌نژاد «بنگاه‌های تبليغاتی آمريکا و رژيم صهيونيستی» را متهم کرد که درصدد اخلال در روابط تهران و آنکارا برآمده‌اند، ولی با اين همه از مسئولان خواست «در اظهارات خود دقت بيشتری داشته باشند».
