روز یکشنبه تلویزیون دولتی ایران، با اعلام آنچه «خودکفایی ایران در تولید کیک زرد» نامید، خبر از ورود به مرحله تازه‌ای در برنامه هسته‌ای داد.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با برگزاری کنفرانسی خبری در اصفهان گفت که نخستین محموله کیک زرد، از بندرعباس راهی اصفهان شده است.
این خبر پیشاپیش مذاکرات گروه پنج به علاوه یک با ایران اعلام شد. گفت‌وگوهایی که از روز دوشنبه و با حضور نمایندگان ارشد شش قدرت جهانی مذاکره‌کننده بر سر برنامه اتمی ایران، در ژنو سوئیس بین کاترین اشتون و سعید جلیلی برگزار می‌شود.
رضا تقی‌زاده، تحلیلگر مسایل اتمی ایران در بریتانیا، در گفت‌وگو با رادیو فردا، با نگاهی انتقادی، اعلام چنین خبری را بیشتر دارای جنبه‌های تبلیغاتی می‌داند.
اولاً تولید کیک زرد نسبت به بقیه قسمت‌هایی که مربوط به چرخه سوخت اتمی است، یک فرآیند شیمیایی نسبتاً ساده است. در حقیقت با یک فرآیند شیمیایی سنگ اورانیوم را تغلیظ می‌کنند قبل از اینکه به کارخانه‌ای که کیک را تبدیل می‌کند به گاز اورانیوم به آنجا ارسال شود.
این تکنولوژی احتیاج به ماشین آلات خیلی پیشرفته ندارد و فرآیند خیلی پیچیده‌ای نیست. در حقیقت کار ابتدایی است ولی در مورد اینکه می‌گویند ما در مورد آن خودکفا شدیم، در حقیقت یک حرف تبلیغاتی است.
خودکفایی در مورد تأمین کیک زرد نیاز به این دارد که ما به اندازه کافی سنگ اورانیوم خام داشته باشیم و در نهایت بتوانیم به آنچه که هدف اعلام شده است یعنی تولید سوخت اتمی دست پیدا کنیم. شما ممکن است واحد تولید کیک زرد را داشته باشید ولی سنگ خام برای تغذیه آن نداشته باشید.
از نظر تکنولوژی همانطور که عرض کردم این کار خیلی پیشرفته و پیچیده‌ای نیست. این تکنولوژی را ایران قبلاً هم در اختیار داشته و کیک زرد هم قبلاً در ایران تولید می‌شده. مسئله‌ای که الان مطرح است، افزایش ظرفیت تولید کیک زرد است که در این مورد آقای صالحی اشاره ای به ظرفیت تولید کیک زرد ایران نمی‌کند چون مشکل ایران تإمین مواد خام اورانیوم و سنگ اورانیوم است.
مرکز فرآوری اورانیوم در اصفهاناظهارات آقای صالحی در مورد ارسال کیک زرد به اصفهان برای تبدیل به گاز اورانیوم بیشتر شبیه به اظهارات تبلیغاتی سال گذشته آقای احمدی‌نژاد است که اظهار می‌کردند سوخت اتمی در ایران تولید شده. در حالی که تنها غلظت اورانیوم افزایش پیدا کرده بود و این مرحله تا تولید سوخت دو سه سال دیگر فاصله زمانی می‌خواهد.
آنچه که امروز انجام گرفته، همانطور که عرض کردم یک فرایند ابتدایی است و ایران قبلاً هم کیک زرد تهیه کرده است. آنچه که برای ایران مطرح است و مهم است، حجم کیک زردی است که می‌تواند تولید کند و در این مورد آقای صالحی هیچ اشاره‌ای به ظرفیت کیک زرد نکرده است.
علت عدم اشاره ایشان اینست که ما به اندازه کافی در ایران مواد خام اورانیوم نداریم و اگر کارخانه کیک زرد به وجود بیاید ایجاد شود و کار کند ولی مواد خام نداشته باشد، وجه وجودی خودش را از دست می‌دهد. آقای صالحی اعلام نکرده که ظرفیت تولیدی خام اورانیوم ایران چقدر است و ظرفیت کارخانه‌ای که حالا کیک زرد درست می‌کند، به چه میزان است. در حقیقت نمونه‌ای که درست شده پیشرفتی در جهت تأمین هدف‌های برنامه اتمی ایران نیست.
در فاصله کمتر از ۲۴ ساعت پیش از شروع مذاکرات با اهمیت اتمی بین ایران و کشورهای ۵+۱ که قرار است در ژنو از روز دوشنبه شروع شود و تا سه شنبه ادامه پیدا کند، ایران دست به یک مانوور تبلیغاتی زده است.
هفته پیش هم ایران اعلام کرده بود که در مذاکرات ژنو مرحله گفت‌وگوها با سابق فرق خواهد کرد و ایران مایل نیست در مورد مبادله سوخت با اورانیوم غنی شده به مذاکره بنشیند. اظهاراتی که امروز از طرف آقای صالحی مطرح شده، به نوعی تأکید به خودکفایی ایران و تسهیل کردن چرخه سوخت هسته‌ای است و بیرون بردن این موضوع از شمول مذاکراتی که ایران با گروه ۵+۱ می‌تواند داشته باشد.
این مذاکرات از هم اکنون انتظار می‌رود که به نتیجه بزرگی نرسد. فاصله ایران و خواسته‌های ایران با خواسته‌های جامعه جهانی بسیار زیاد است و به این ترتیب شاید آقای صالحی می‌خواهد گناه شکست مذاکرات ژنو را به نوعی به گردن جامعه اروپا یا جامعه جهانی بیاندازد و آنها را متهم کند به مانع شدن ایران از دست پیدا کردن به آنچه که حق خودشان می‌دانند.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با برگزاری کنفرانسی خبری در اصفهان گفت که نخستین محموله کیک زرد، از بندرعباس راهی اصفهان شده است.
این خبر پیشاپیش مذاکرات گروه پنج به علاوه یک با ایران اعلام شد. گفت‌وگوهایی که از روز دوشنبه و با حضور نمایندگان ارشد شش قدرت جهانی مذاکره‌کننده بر سر برنامه اتمی ایران، در ژنو سوئیس بین کاترین اشتون و سعید جلیلی برگزار می‌شود.
رضا تقی‌زاده، تحلیلگر مسایل اتمی ایران در بریتانیا، در گفت‌وگو با رادیو فردا، با نگاهی انتقادی، اعلام چنین خبری را بیشتر دارای جنبه‌های تبلیغاتی می‌داند.
- آقای تقی‌زاده، ارزیابی شما از اعلام «خودکفایی ایران در تولید کیک زرد» چیست؟
اولاً تولید کیک زرد نسبت به بقیه قسمت‌هایی که مربوط به چرخه سوخت اتمی است، یک فرآیند شیمیایی نسبتاً ساده است. در حقیقت با یک فرآیند شیمیایی سنگ اورانیوم را تغلیظ می‌کنند قبل از اینکه به کارخانه‌ای که کیک را تبدیل می‌کند به گاز اورانیوم به آنجا ارسال شود.
این تکنولوژی احتیاج به ماشین آلات خیلی پیشرفته ندارد و فرآیند خیلی پیچیده‌ای نیست. در حقیقت کار ابتدایی است ولی در مورد اینکه می‌گویند ما در مورد آن خودکفا شدیم، در حقیقت یک حرف تبلیغاتی است.
خودکفایی در مورد تأمین کیک زرد نیاز به این دارد که ما به اندازه کافی سنگ اورانیوم خام داشته باشیم و در نهایت بتوانیم به آنچه که هدف اعلام شده است یعنی تولید سوخت اتمی دست پیدا کنیم. شما ممکن است واحد تولید کیک زرد را داشته باشید ولی سنگ خام برای تغذیه آن نداشته باشید.
- از لحاظ تکنولوژی چطور؟ از لحاظ تکنولوژی اگر بخواهیم در نظر بگیریم، آیا می‌توانیم بگوییم ایران از این نظر خودکفا شده است؟
از نظر تکنولوژی همانطور که عرض کردم این کار خیلی پیشرفته و پیچیده‌ای نیست. این تکنولوژی را ایران قبلاً هم در اختیار داشته و کیک زرد هم قبلاً در ایران تولید می‌شده. مسئله‌ای که الان مطرح است، افزایش ظرفیت تولید کیک زرد است که در این مورد آقای صالحی اشاره ای به ظرفیت تولید کیک زرد ایران نمی‌کند چون مشکل ایران تإمین مواد خام اورانیوم و سنگ اورانیوم است.
- اینکه می‌گویند نخستین محموله کیک زرد تولید شده در بندر عباس امروز به سایت هسته‌ای اصفهان ارسال شد، این به چه مفهومی هست؟ چه استفاده‌ای از کیک زرد در اصفهان می‌شود؟
آنچه که امروز انجام گرفته، همانطور که عرض کردم یک فرایند ابتدایی است و ایران قبلاً هم کیک زرد تهیه کرده است. آنچه که برای ایران مطرح است و مهم است، حجم کیک زردی است که می‌تواند تولید کند و در این مورد آقای صالحی هیچ اشاره‌ای به ظرفیت کیک زرد نکرده است.
علت عدم اشاره ایشان اینست که ما به اندازه کافی در ایران مواد خام اورانیوم نداریم و اگر کارخانه کیک زرد به وجود بیاید ایجاد شود و کار کند ولی مواد خام نداشته باشد، وجه وجودی خودش را از دست می‌دهد. آقای صالحی اعلام نکرده که ظرفیت تولیدی خام اورانیوم ایران چقدر است و ظرفیت کارخانه‌ای که حالا کیک زرد درست می‌کند، به چه میزان است. در حقیقت نمونه‌ای که درست شده پیشرفتی در جهت تأمین هدف‌های برنامه اتمی ایران نیست.
- پس با توجه به این تحلیلی که شما ارائه می‌کنید، فکر می‌کنید در این مقطع زمانی به طور ناگهانی اعلام چنین قضیه‌ای اینکه ایران از لحاظ تولید کیک زرد خودکفا شده، چه مفهومی می‌تواند داشته باشد؟ آیا بار سیاسی می‌تواند به همراه داشته باشد؟
در فاصله کمتر از ۲۴ ساعت پیش از شروع مذاکرات با اهمیت اتمی بین ایران و کشورهای ۵+۱ که قرار است در ژنو از روز دوشنبه شروع شود و تا سه شنبه ادامه پیدا کند، ایران دست به یک مانوور تبلیغاتی زده است.
هفته پیش هم ایران اعلام کرده بود که در مذاکرات ژنو مرحله گفت‌وگوها با سابق فرق خواهد کرد و ایران مایل نیست در مورد مبادله سوخت با اورانیوم غنی شده به مذاکره بنشیند. اظهاراتی که امروز از طرف آقای صالحی مطرح شده، به نوعی تأکید به خودکفایی ایران و تسهیل کردن چرخه سوخت هسته‌ای است و بیرون بردن این موضوع از شمول مذاکراتی که ایران با گروه ۵+۱ می‌تواند داشته باشد.
این مذاکرات از هم اکنون انتظار می‌رود که به نتیجه بزرگی نرسد. فاصله ایران و خواسته‌های ایران با خواسته‌های جامعه جهانی بسیار زیاد است و به این ترتیب شاید آقای صالحی می‌خواهد گناه شکست مذاکرات ژنو را به نوعی به گردن جامعه اروپا یا جامعه جهانی بیاندازد و آنها را متهم کند به مانع شدن ایران از دست پیدا کردن به آنچه که حق خودشان می‌دانند.
