لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۰:۱۷

تحرکات نظامی در خلیج فارس و مدیترانه: اهداف و تاثیرات


در حالی که وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، روز سه‌شنبه گذشته اعلام کرد که ناوهای ایرانی برخلاف گزارش‌ها از داخل ایران اصلا در بندر طرطوس سوریه پهلو نگرفته‌اند، به هر حال راه‌های آبی پیرامون خاورمیانه این روز‌ها محل رفت و آمد کشتی‌های نظامی ایران از یک سو و ناوهای غربی از سوی دیگر شده است.

این رفت و آمد‌ها در زمانی افزایش یافته است که تهدید نظامی علیه تاسیسات اتمی ایران از سوی اسرائیل هم‌چنان وجود دارد.

رادیوفردا نگاهی دارد به این رفت و آمد‌ها و اهداف و تاثیرات احتمالی آنها:

خبرگزاری‌های بین‌المللی روز سه‌شنبه گذشته، دوم اسفندماه، اعلام کردند که ناوگروه هجدهم نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در بندر طرطوس سوریه پهلو گرفته بود پس از عبور دوباره از کانال سوئز به سوی ایران در حرکت است، دو ناوی که رفتن‌شان به دریای مدیترانه در زمانی که تهدید‌ها و فشار‌ها بر تهران افزایش می‌یابد خبرساز شد.

این دو ناو که در برخی گزارش‌ها ناو خارک و ناوشکن نقدی معرفی شده‌اند پس از عبور از کانال سوئز دو روز در بندر طرطوس سوریه پهلو گرفتند، رخدادی که برخی تحلیل‌گران آن را حمایت ناگفته دولت ایران از حکومت بشار اسد ارزیابی کردند.

تئودور کاراسیک، مدیر بخش تحقیقات موسسه تحلیل مسائل نظامی خاورنزدیک و خلیج فارس در دبی، اما این حرکت جدید نیروی دریایی ایران را بیشتر با موضوع قدرت‌نمایی این کشور مرتبط می‌داند: «حضور ناوهای ایرانی در طرطوس نشانه این است که ایران اگر بخواهد می‌تواند به دریای مدیترانه برسد. آنها قراردادی را هم با مصر امضا کرده‌اند که بتوانند از کانال سوئز عبور کنند، باید توجه داشت که این دومین بار از زمان وقوع انقلاب ۵۷ است که ناوهای ایرانی وارد مدیترانه شدند. در نتیجه امروز ایران این حضور در مدیترانه را با عنوان خیزی بزرگ به جلو می‌بیند، و می‌خواهد این توانایی برای دسترسی به آب‌های دور‌تر را به بقیه نیز نشان دهد.»

اما پیش از اعلام خبر حضور این ناو‌ها در مدیترانه، هفته گذشته، در روز ۲۵ بهمن‌ماه، اعلام شد که ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن آمریکا روز سه‌شنبه از تنگه هرمز در نزدیکی آب‌های ساحلی ایران عبور کرده است.

این ناو هواپیمابر ماه گذشته با عبور از تنگه هرمز وارد خلیج فارس شده بود. پس از ورود این ناو به خلیج فارس، تهدیدهایی مبنی بر بستن تنگه هرمز از سوی برخی مقام‌های ایرانی مطرح شد، موضوعی که اگر چه در ‌‌نهایت وزیر دفاع ایران آن را رد کرد، اما مدتی به بالارفتن قیمت نفت کمک کرد.

در‌‌ همان زمان شهرام چوبین، تحلیل‌گر مسائل سیاسی امنیتی در ژنو، به رادیوفردا گفته بود: «احتمال بستن تنگه هرمز به شدت پایین است. این کار برای ایران سخت است و نمی‌تواند مدت زیادی طول بکشد. اما تصور این که ایران در صدد بستن تنگه هرمز برآید، چنان تاثیر دارد که همه بخش‌های مرتبط با نفت شروع می‌کنند به واکنش نشان دادن و تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت نفت دارد و این به ایران و صادرات نفتش کمک می‌کند. در نتیجه میزانی از بلوف در این روند دیده می‌شود. دوم این که ایران تهدید می‌کند که برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس را با موشک هدف قرار می‌دهد. باز هم باید تاکید کنم، که اصلا میزان توانایی موشکی ایران امر اثبات شده‌ای نیست و در این تهدید‌ها هم نشانه‌هایی از بلوف زدن دیده می‌شود.»

اما این تهدید‌ها از هر رو که بود، ناو آبراهام لینکلن خلیج فارس را ترک کرد تا جای خود را به ناو هواپیمابر انترپرایز بدهد که در ماموریت دریایی خود در ماه مارس، کمتر از یک ماه دیگر، وارد خلیج فارس می‌شود.

تئودور کاراسیک، از موسسه تحلیل مسائل نظامی خاورنزدیک و خلیج فارس، بر این باور است که این رفت و آمدهای ناوهای آمریکایی رخ می‌دهد تا موضوعی را به صورت علنی اعلام کنند.

کاراسیک: نکته اینجاست که وقتی ما شاهد حضور بیش از یک ناو هواپیمابر در خلیج فارس و در منطقه هستیم، این نگرانی وجود دارد که غرب می‌خواهد به صورت علنی نمایش قدرت دهد. و وقتی یک ناو می‌رود تا دیگری جایش بیاید این یعنی این که دو ناو در منطقه خواهند بود و این حضور تحلیل‌گران را بر آن داشته تا به این فکر کنند که شاید اتفاقی در شرف وقوع است.»

پیش از خروج ناو آبراهام لینکلن از خلیج فارس، فرمانده ناوگان پنجم ایالات متحده در بحرین گفته بود که نیروی دریایی آمریکا هم‌اکنون آمادگی هرگونه برخورد با ایران را دارد.

گیتا آرین، خبرنگار بخش فارسی تلویزیون صدای آمریکا، که در زمان عبور ناو آبراهام لینکلن از تنگه هرمز به همراه گروهی از خبرنگاران در آنجا حضور داشت، دربارهٔ توانایی‌های ناوگان پنجم آمریکا می‌گوید: «در حال حاضر ناوگان پنجم از توانایی‌های نظامی ایران در حاشیه خلیج فارس اطلاع کامل و دقیق دارد و می‌گوید به غیر از ایران کشور دیگری در حاشیه خلیج فارس نیست که تجهیزاتش را به سمت خلیج فارس نشانه گرفته باشد. بنابراین اگر کوچک‌ترین حرکت تحریک‌آمیزی رخ دهد هیچ شک و شبهه‌ای وجود نخواهد داشت که این امر از سوی ایران بوده است.»

صحبت‌های مقام‌های ناوگان پنجم آمریکا در خلیج فارس در حالی بیان شده است که در روزهای گذشته مقام‌های آمریکایی و بریتانیایی تلاش کردند تا کمی از تنش‌ها درباره احتمال حمله نظامی اسرائیل علیه ایران بکاهند.

اما تئودور کاراسیک بر این باور است که این نمایش قدرت در آب خود می‌تواند به تنشی بزرگ‌تر دامن بزند: «وضعیت شبیه یک بازی است که دو طرف در تلاشند تا آن قدر فشار‌ها را افزایش دهند تا هر دو تسلیم شوند. البته غرب و نه فقط آمریکا، می‌خواهد نشان دهد که هرگونه آمادگی نظامی برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران را دارد. و ما باید همهٔ این تحرکات دو طرف را جدی بگیریم، و به خود یادآوری کنیم که این تحرکات از یک سو نمایش قدرت و پروپاگانداست و از سوی دیگر آمادگی برای تقابل نظامی.»

و همه این‌ها در حالی مطرح می‌شود که آمریکا می‌گوید عبور ناو‌هایش از تنگه هرمز انجام عملیاتی معمولی است و بنا بر گزارش‌ها ایران دلیل حضور ناو‌هایش در مدیترانه را آموزش نیروهای دریایی سوریه برپایه توافق‌نامه نظامی منعقد شده میان تهران و دمشق اعلام کرده بود.
  • 16x9 Image

    هانا کاویانی

    هانا کاویانی، از سال ۱۳۸۶ با رادیو فردا به عنوان خبرنگار و گزارشگر همکاری می‌کند. او در این مدت تحولات سیاسی و دیپلماتیک از جمله فراز و فرودهای مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران، و مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی را از نزدیک دنبال کرده است.

XS
SM
MD
LG