خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دیپلماتها مینویسد در حالی که تا پایان مهلت تمدید شده برای مذاکرات هستهای زمان چندانی باقی نمانده است، ایران و آمریکا بر سر تعداد سانتریفوژهای فعال ایران در حال مذاکره هستند.
این گزارش که روز سه شنبه ۱۴ بهمن ماه منتشر شده است میگوید چنین مصالحهای میتواند به دو دهه اختلاف برای اطمینان از اینکه ایران به سلاح هستهای دست نخواهد یافت، پایان دهد.
آسوشیتدپرس مینویسد: «مصالحه بدین قرار است که ایران تعداد بیشتری از سانتریفوژهای خود را فعال نگه دارد، اما کارایی آنها در حد پایینی بماند، بدین ترتیب قابلیت بالقوه ایران برای ساخت سلاح هستهای کاهش خواهد یافت، بدون اینکه مجبور به برچیدن تعداد زیادی از سانتریفوژهای خود شود».
دستگاههای سانتریفوژ برای غنیسازی اورانیوم به کار میروند و اورانیوم با غنای بالا میتواند در ساخت سلاح هستهای کاربرد داشته باشد.
آسوشیتدپرس در ادامه مینویسد کارشناسان هشدار میدهند که هرگونه کاهش «کارایی» سانتریفوژها بسیار سریعتر از کاهش «تعداد» سانتریفوژها قابل بازگشت است، موضوعی که میتواند مخالفت منتقدان قدرتمند مذاکرات هستهای در کنگره آمریکا را برانگیزد.
دو دیپلماتی که با این خبرگزاری صحبت کردهاند، خواستهاند که نامی از آنها برده نشود، چرا که مجاز به صحبت کردن (با رسانهها) نیستند.
این دیپلماتها گفتهاند البته تضمینی وجود ندارد مذاکراتی که پیرامون سانتریفوژهای ایران صورت میگیرد به توافق منجر شود. بر اساس مصالحه احتمالی، بیشتر ۱۰ هزار سانتریفوژ ایران فعال باقی خواهد ماند، اما کارآیی آنها محدود خواهد شد.
یکی از دیپلماتها گفته است مصالحه یاد شده میتواند طیفی از مسائل دیگر را نیز شامل شود. برای نمونه، ایران تنها مجاز خواهد بود که مقدار معینی ذخیره گاز اورانیوم و متناسب با تعداد سانتریفوژهای فعال خود داشته باشد. گزینه دوم اینکه، ایران میتواند بخشی از ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به خارج منتقل کند. این باعث خواهد شد که توان بالقوه ایران برای ساخت سلاح هستهای از میان برداشته شود. ایران کلا منکر تلاش برای ساخت بمب هستهای است و میگوید که مقاصد صلح آمیزی از برنامه هستهای دارد.
ایران سال گذشته پیشنهاد داده بود که اگر بتواند تعداد بیشتری سانتریفوژ را فعال نگه دارد، حاضر است که خروجی آنها را کاهش دهد، اما این پیشنهاد از طرف آمریکا و دیگر طرفهای مذاکره کننده با ایران (شش قدرت جهانی) رد شد.
این گزارش میگوید که با این حال دو دور تمدید مذاکرات هستهای و الزام طرفین برای تلاش جهت رسیدن به توافقی سیاسی تا آخر ماه مارس (اوایل نوروز) و رسیدن به توافق جامع هستهای تا ۳۰ ژوئن باعث شده است که فشار بر مذاکرات بیشتر شود.
دو بار تمدید مذاکرات باعث برانگیخته شدن شک و بدبینی در میان تندروهای ایران و آمریکا شده است و شکست دوباره مذاکرات میتواند فشارها در کنگره برای افزایش تحریمها علیه ایران را بالا ببرد، وضعیتی که مقامات ایران قبلا هشدار دادهاند که تحریمهای جدید، مذاکرات و تلاشهای دیپلماتیک را برهم خواهد زد.
این گزارش میگوید که اگرچه روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز در میز مذاکرات هستند، اما سخن اصلی میان ایران و آمریکا در جریان است.
آمریکا سال گذشته از ایران خواسته بود که شمار سانتریفوژهای فعال خود را از رقم کنونی ۱۰ هزار به حدود دو هزار دستگاه کاهش دهد. آذرماه سال گذشته که مذاکرات هستهای برای دومین بار تمدید شد، آمریکا و دیگر قدرتهای جهانی رضایت دادند که ایران ۴۵۰۰ سانتریفوژ خود را فعال نگه دارد.
دور جدید مذاکرات هستهای در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در روز جمعه برگزار خواهد شد و آسوشیتدپرس مینویسد که مصالحه یاد شده میتواند در همین دور مذاکرات به توافق تبدیل شود.