سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در واکنش به سخنان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که در پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هستهای «الزام مشخصی» برای دسترسی به سایت‌های نظامی کشورها «پیش‌بینی نشده» و او تفسیر «مورد نظر خود» را دارد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، بهروز کمالوندی، سخنگوی این سازمان، روز چهارشنبه، ۲۳ اردیبهشت، در عین حال گفت که در این پروتکل «دسترسی به مکان‌های مجاور محل مد نظر و یا استفاده از روش‌های دیگر که مقبول دو طرف باشد» پیش‌بینی شده است.
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس با تاکید بر حق بازرسی از مراکز نظامی ایران «بر اساس پروتکل الحاقی» گفته است که در صورت امضای توافق نهایی اتمی میان ایران و گروه ۵+۱، راه بازدید بازرسان این سازمان از بعضی تاسیسات نظامی ایران هموار خواهد شد.
در واکنش به این گفته‌های آقای آمانو، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت که تفسیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از پروتکل الحاقی «تفسیر موسع و مورد نظر خود اوست».
وی اضافه کرد: «آقای آمانو تکلیفی برای ایران مشخص نکرده، بلکه تفسیر خود را از پروتکل الحاقی ارائه کرده است که البته ما ملاحظاتی درباره آن داریم.»
وی روز جمعه ۱۸ اردیبهشت نیز گفته بود که در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «هیچ صحبتی» از دسترسی به سایت‌های نظامی نشده، اما ایران در پاسخ به «تقاضای» کشورهای غربی «چارچوبی» را برای «یک‌سری اطلاعات و دسترسی‌ها» مشخص کرده است.
بر پایه پروتکل الحاقی در پیمان منع گسترش سلاح هستهای یا همان ان‌پی‌تی که ایران در تفاهم اتمی لوزان اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته، بازرسان آژانس انرژی اتمی مجاز خواهند بود هر زمان که لازم می‌‌دانند از تاسیسات هستهای ایران بازرسی سرزده داشته باشند.
با این حال سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت که جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر هنوز پروتکل الحاقی را تصویب یا «اجرا نکرده است».
به گفته آقای کمالوندی، در «هیچ ماده‌ای» از این پروتکل «تکلیف و الزام مشخصی» برای کشورهای امضاکننده به منظور دسترسی به سایت‌های نظامی «پیش‌بینی نشده است».
وی تاکید کرد: «دسترسی به مکان‌های مد نظر آژانس آن طور که در بند (ج) ماده ۵ پروتکل آمده، مستلزم ارائه شواهد و مدارک و نیز توجه آژانس به ملاحظات مختلف کشورهای عضو از جمله ملاحظات امنیتی است.»
آقای کمالوندی در عین حال گفت: «چنان چه کشور عضو به هر دلیلی معذوریتی داشته باشد دادن دسترسی به مکان‌های مجاور محل مد نظر و یا استفاده از روش‌های دیگر که مقبول دو طرف باشد در پروتکل الحاقی پیش‌بینی شده است.»
در سخنانی مشابه با سخنان آقای کمالوندی،علی‌‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز روز دوشنبه، ۷ اردیبهشت، گفته بود که «بازرسان بر اساس پروتکل الحاقی می‌توانند از مناطق اطراف مراکز غیرهسته‌ای نمونهبرداری کنند».
در همین حال عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده اتمی ایران، شامگاه سه‌شنبه، ۱۵ اردیبهشت، در یک برنامه تلویزیونی ضمن رد نکردن احتمال بازرسی از مراکز نظامی ایران گفته بود که بازرسی‌های «احتمالی» بر اساس پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هستهای «مدیریت‌شده» خواهد بود.
آقای عراقچی روز یکشنبه، ۲۰ اردیبهشت، «دسترسی مدیریت‌شده» به مراکز نظامی ایران را «نمونهبرداری محیطی» خواند.
گفته‌های این مقامات دولت ایران در حالی بیان می‌شود که پیش از آن مقامات نظامی ایران از بازرسیِ مراکز نظامی به عنوان خط قرمز نام برده و تأکید کرده بودند که اجازه بازرسی از این مراکز را نخواهند داد.
از جمله حسین سلامی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز شنبه، ۲۹ فروردین، در هشداری شدیداللحن گفته بود که جمهوری اسلامی جواب بازدید از مراکز نظامی ایران را «با سرب داغ» خواهد داد.
ادامه بحث درباره بازدید از مراکز نظامی ایران در حالی است که عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره ایران، روز سه‌شنبه از توافق درباره «بخش نسبتا قابل توجهی» از توافق نهایی ایران و گروه ۵+۱ خبر داد.
