پس از چشیدن طعم تحریم به نظر میرسد که مردم ایران مشتاقانه در انتظار اجرای نتایج توافق هستهای هستند.
بسیاری از مردم معتقدند که گسترش همکاریهای بینالمللی شرایط اقتصادی ایران را بهتر خواهد کرد، فرصتهای اقتصادی بیشتری ایجاد کرده و مناسبات با غرب را بهبود خواهد بخشید.
طبق توافق جامع هستهای، به شرط اجرای تعهدات ایران، بخش مهمی از تحریمها که رابطه ایران با نظام مالی بینالمللی را به شدت محدود کرده بود لغو خواهد شد و این باعث امیدواری مردم شدهاست.
علی، جوان ۱۹ ساله ساکن تهران، که از این توافق بسیار خوشحال است میگوید: «امید به زندگی به ما بازگشته است. قبل از این فکر میکردم که من و کلاً نسل ما هیچ آیندهای نخواهد داشت.»
یک هنرمند ساکن تهران که به شرط فاش نشدن نامش حاضر شد با ما صحبت کند میگوید: «برای اولین بار پس از مدتهای طولانی احساس میکنم میتوانم راحت نفس بکشم. فشار اقتصادی روی مردم بسیار شدید بوده و امیدوارم که بهای بسیاری از کالاهای ضروری که در سالهای اخیر به شدت افزایش پیدا کرده کاهش پیدا کند.»
اما او در عین حال تأکید میکند که انتظار ندارد همه چیز یکشبه تغییر کند. او میگوید: «میدانم کشور تغییر نخواهد کرد. فساد مالی و سیاسی هنوز ادامه خواهد داشت و نقض بسیاری از حقوق و آزادیهای سیاسی و مدنی ما هم ادامه پیدا خواهد کرد.»
لغو تحریمهای مربوط به ارتباط ایران با شبکه مالی و بانکی جهان باعث خواهد شد که موانع موجود برای ارسال و یا دریافت پول از خارج برطرف شوند. دانشجویان و متخصصان ایرانی اجازه خواهند یافت که مجدداً در رشتههای وابسته به علوم هستهای تحصیل کنند.
مهمترین انتظار مردم تأثیر لغو تحریمها بر گرانی و تورم شدید سالهای اخیر و جلوگیری از سقوط بیشتر ارزش ریال در مقابل ارزهای معتبر خارجی است.
خبرنگاری در تهران که حاضر نشد نامش فاش شود گفت حل این معضلات باعث خواهد شد که مردم پول بیشتری خرج کنند و این برای فعالیتهای اقتصادی کشور مثبت است. به گفته او بسیاری از مردم برای تصمیمهای مهم اقتصادی منتظر نتیجه مذاکرات بودند.
اما کارشناسان هشدار میدهند که بازسازی و احیا اقتصاد ایران که سالها تحت فشار تحریمها بوده و از سوءمدیریت طولانی رنج میبرد، زمان زیادی طول خواهد کشید.
مهرداد عمادی اقتصاددان ساکن لندن پیشبینی میکند که لغو تحریمها پس از شش ماه تا یک سال به مرور تأثیر خود را روی زندگی مردم ایران نشان دهد. به گفته او احتمالاً تا اندازهای از تورم موجود و قیمت ارزهای خارجی کاهش خواهد یافت.
او میافزاید: «یکی از نتایج لغو تحریمها دسترسی دولت ایران به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی این کشور است که در بانکهای خارجی مسدود شدهاست.»
بسیاری از ایرانیان امیدوارند که پس از این توافق، حجم سرمایهگذاری خارجی به خصوص در بخشهای انرژی، خودروسازی و گردشگری افزایش یابد و فرصتهای شغلی جدیدی ایجاد شود.
اما به نظر مهرداد عمادی حداقل سه سال طول خواهد کشید که نرخ بیکاری به شکل محسوسی کاهش پیدا کند.
او میگوید: «مشکل اصلی مردم ایران در حال حاضر نه تورم بلکه بیکاری گسترده است. حدود ۶۰ درصد از بخش خصوصی اقتصاد و کارخانجات در حال حاضر با کمتر از نیمی از ظرفیت کار میکنند.»
عباس شعری مقدم معاون وزیر نفت ایران در صنعت پتروشیمی پیشبینی میکند که شرکتهای خارجی به سرعت برای سرمایهگذاری در حوزه نفت و صنایع شیمیایی به ایران سرازیر شوند. خبرگزاری دولتی ایرنا از قول او گفت: «ما باید خود را برای چنین روزی آماده کنیم.»
اما در همان روز علی طیبنیا وزیر اقتصاد ایران در سخنان محتاطانه خود تأکید کرد که اقتصاد ایران «از معضلات ساختاری رنج میبرد» و باید با این مشکلات به شکل جدی برخورد شود.
او افزود: «رویدادهای امروز بسیار خوب است و محدودیتها از اقتصاد کشور ما برداشته خواهند شد. این به ما بستگی دارد که چگونه از شرایط مثبت فعلی استفاده کرده و اقتصاد خود را شکوفا کنیم.»
مهرداد عمادی اقتصاددان ساکن لندن با این ارزیابی محتاطانه موافق است و معتقد است که تأثیرات منفی و مخرب تحریمهای بینالمللی حداکثر مسئول ۳۰ درصد از معضلات اقتصاد ایران بودهاست. به گفته او «فساد مالی مزمن، بخش دولتی و عمومی ناکارآمد و فقدان یک راهکار منسجم در بخش نفت و گاز مشکلات اساسی اقتصاد ایراناند که باید حل شوند.»