در آخرین ساعت‌های جمعه چهارم دی ماه، وقتی درهای مراکز ثبت‌نام داوطلبان نمایندگی مجلس و خبرگان رهبری بسته می‌شد، پرونده «بررسی صلاحیت‌ها» بار دیگر گشوده می‌شد تا راند دوم رقابت‌های انتخاباتی در دستان اعضای شورای نگهبان باشد.
بعد از آنکه افزایش تعداد کاندیداهای نمایندگی مجلس دهم و خبرگان پنجم، به رکوردی پس از انقلاب سال ۵۷ تبدیل شد، صدای اعتراض برخی اعضای شورای نگهبان و چهره‌های سیاسی اردوگاه اصولگرایان درآمد و آن را اقدامی مبهم و «توطئه فتنه‌گران» ارزیابی کرده‌اند.
آن‌ها می‌گویند جناح رقیب اقدام به ثبت‌نام گسترده کرده تا شورای نگهبان را در معذوریت قرار دهد و در صورتی که با رد صلاحیت گسترده نیروهای خود روبه‌رو شود، به فضاسازی علیه اعضای این شورا و نظام دست خواهد زد.
اما اصلاح‌طلبان و برخی از اصولگرایان معتدل چنین استدلالی را رد می‌کنند و استقبال گسترده برای حضور در دو ساختمان بهارستان و مجلس را نشانه‌ای از افزایش امید عمومی و در راستای پرشور‌تر شدن انتخابات می‌دانند.
با وجود این تفسیر، احتمال وجود رد صلاحیت‌های گسترده نقطه اشتراک جریان‌های سیاسی است. بویژه آنکه در یک هفته گذشته بسیاری از ائمه جمعه و اصولگرایان به تندی و صراحت ازشورای نگهبان خواسته‌اند نسبت به وضعیت کسانی که «فتنه‌گر و حامی نفوذ دشمنان» می‌نامند، و نیز افرادی که به گفته آنان «تکلیف خود را با فتنه‌گران مشخص نکرده‌اند»، هیچ مماشاتی نکنند.
در این میان ۱۲ فقیه و حقوقدان شورای نگهبان نیز خود با این گروه هم نظرند، چنانکه به گزارش خبرگزاری تسنیم، نجات‌الله ابراهیمیان سخنگوی شورای نگهبان تأکید کرده «گفتار و عمل» داوطلبان «که مصداق طرفداری از فتنه و عناوینی از این دست که به‌عنوان خط قرمز نظام و رهبری مطرح شده است»، ملاک بررسی صلاحیت آن‌ها توسط شورای نگهبان خواهد بود.
در مقابل اما شورای عالی سیاست‌گذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان در اولین بیانیه خود از دستگاه‌های مسئول برگزاری انتخابات خواسته‌اند تنها براساس مستندات قانونی به بررسی صلاحیت‌ها نامزدهای دو انتخابات پیش رو بپردازند.
این خواسته‌ای است که اصلاح‌طلبان و جمعی از حقوقدانان در تمام انتخابات بیش از دو دهه گذشته، یعنی از زمانی که با تفسیر شورای نگهبان از اصل ۹۹ قانون اساسی، نظارت شورای نگهبان بر انتخابات «استصوابی» تفسیر شد، داشته‌اند؛ ولی تا کنون هیچ‌کدام از اعتراض‌ها و اصلاحیه‌های قانونی به نتیجه نرسیده است.
در واقع نظارت استصوابی پس از درگذشت آیت‌الله خمینی و در آستانه انتخابات مجلس دوره چهارم اجرایی شد. نتیجه آن حذف حدود یک سوم کاندیداهای نمایندگی دوره چهارم مجلس بود و بعد از آن این پروسه کماکان تکرار شده است.
نگاهی به آمار میزان رد صلاحیت‌ها در ۹ دوره انتخابات مجالس بعد از انقلاب که شبکه خبر تلویزیون ایران اعلام کرده، نمایانگر تأثیر نحوه عملکرد این شورا بر چینش سیاسی صندلی‌های پارلمان بوده است:
حال در دو انتخابات مجلس دوره دهم و خبرگان پنجم، باز هم اصلاح‌طلبان و نیز گروهی از اصولگرایان معتدل تیغ رد صلاحیت‌ها را زیر گلوی خود احساس می‌کنند.
برای اصلاح‌طلبانی که پس از دو دوره محدودیت، حذف و برخورد در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و ماجراهای انتخابات سال ۸۸، این دو انتخابات فرصتی برای بازگشت دوباره به عرصه قدرت است.
قرار است نتیجه بررسی صلاحیت‌ها بهمن ماه اعلام شود و اصلاح‌طلبان در انتظارند تا لیست انتخاباتی خود را پس از آن زمان نهایی کنند.
ائتلاف نافرجام
در آن طرف، اصولگرایان مشکلات دیگری دارند. با اینکه نظارت استصوابی شورای نگهبان برای آنان نگرانی محسوب نمی‌شود، اما اختلاف‌های درونی و تشتت جریان‌های این طیف، خطری بزرگتر به حساب می‌آید.
اگر اصلاح‌طلبان در تلاشند که به حکومت بازگردند، اصولگرایان به دنبال حفظ موقعیت خود هستند، با این حال به نظر می‌رسد اقدامات آن‌ها برای رسیدن به ائتلاف و جلوگیری از تعدد کاندیدا‌ها و تنوع فهرست‌های انتخاباتی تا کنون به جایی نرسیده است.
این جریان پنجشنبه گذشته اولین نشست سراسری خود با عنوان «بصیرت و تجدید میثاق با ولایت» را در سالن اجتماعات مصلی تهران برگزار کردند؛ اما از همان ابتدا غیبت چهره‌های شاخصی همچون علی‌اکبر ناطق نوری، محمدرضا باهنر، علی‌اکبر ولایتی، علی لاریجانی، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف و محسن رضایی به چشم می‌آمد.
همچنین از سوی رضا تقوی، قائم‌مقام جامعه روحانیت مبارز گفته شد آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، رئیس مؤسسه امام خمینی در مسیر بیمارستان بوده و آیت‌الله یزدی دبیرکل جامعه مدرسین هم وضعیت جسمی مناسبی برای حضور نداشته است.
از آن سو به نوشته خبرگزاری‌ها دور تا دور سالن حامیان محمود احمدی‌نژاد، کابینه او، اعضای حزب تازه تأسیس یکتا و اعضای ایثارگران نشسته بودند.
افرادی همچون صادق محصولی، مرتضی آقاتهرانی، مهرداد بذرپاش و زهره طیب‌زاده از جبهه پایداری و حسین فدایی، لطف‌الله فروزنده، الیاس نادران و پرویز سروری از جمعیت ایثارگران. علیرضا زاکانی از جمعیت رهپویان انقلاب، حمیدرضا حاجی بابایی، سید مهدی هاشمی، سیدمحمد حسینی، محمد عباسی، مسعود زریبافان، غلامرضا خواجه‌سروری، محمد علی رامین و صادق خلیلیان از جبهه یکتا و حسین الله‌کرم از انصار حزب‌الله.
اوضاع چنان بود که سخنرانی‌های این همایش عمدتاً به هشدار گذشت. چنانکه غلامعلی حداد عادل سخنگوی ائتلاف اصولگرایان خطاب به همفکرانش گفت: «اگر کسی این وحدت را بشکند، هزینه آن را باید در این دنیا و در آخرت بپردازد».
محمدعلی موحدی کرمانی، دبیرکل جامعه روحانیت نیز انذار داد: «مبادا غرورگرایی و سهم‌خواهی در اصولگرایان وجود داشته باشد. ما باید حالتی داشته باشیم که اگر محصول تصمیم شورای ائتلاف اصولگرایان این شد که انسان‌هایی اصلح انتخاب شدند و از گروه منِ نوعی هیچ فردی در لیست منتخبان نبود ذره‌ای ناراحت نشوم».
اما به نظر نمی‌رسد این سخنان تأثیری روی مشی سیاسی بزرگان این جریان داشته باشد. پیش از همه علی لاریجانی و اعضای فراکسیون رهروان ولایت بودند که راه خود را از ائتلاف اصولگرایان جدا کردند.
همچنین پنجشنبه گذشته در همان روزی که همایش اصولگرایان برگزار می‌شد، حسین قربان‌زاده، دبیرکل جبهه پیشرفت و عدالت اسلامی و از یاران محمد باقر قالیباف شهردار تهران به همراه تعدادی از اعضای این جبهه به دیدار سیدحسن خمینی در جماران رفتند. ملاقاتی که خبر انجام آن برای اردوگاه راست شوکه‌کننده بود.
پس از آن اخباری منتشر شد که محمدرضا باهنر تهدید کرده اگر حمید رسایی، مهدی کوچک‌زاده و محمود نبویان در لیست نهایی قرار بگیرند از ائتلاف خارج خواهد شد، ولی این خبر مثل بسیاری دیگر از اخبار این روز‌ها توسط روابط عمومی جامعه مهندسین تکذیب شد.
علی‌اکبر ناطق نوری اما خود دست به کار تکذیب حمایتش از اصولگرایان شد. دفتر او اعلامیه‌ای صادر کرد مبنی بر اینکه رئیس دفتر بازرسی آیت‌الله خامنه‌ای، تمامی تلاش خود را بر مشارکت حداکثری ملت، و همچنین حضور و رقابت گروه‌های مختلف و متنوع سیاسی که به اصل نظام و ولایت فقیه اعتقاد دارند، خواهد کرد اما از هیچ گروه سیاسی خاص حمایت نکرده و همکاری ندارند.
اعلامیه او در واکنش به سخنان غلامعلی حداد عادل سخنگوی ائتلاف اصولگرایان بود که در نشست مطبوعاتی هفته گذشته خود گفته بود: «جناب آقای ناطق با اصولگرایان است و کمک و مساعدت لازم را صورت می‌دهد».
بر مبنای چنین فضایی است غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، نماینده اصولگرای مجلس و یکی از اعضای فراکسیون رهروان ولایت در گفت‌وگو با روزنامه «وقایع اتفاقیه» معتقد است: «ائتلاف اصول‌گرایی شکست خورده است؛ اصولگرایان تابه‌حال ثابت کرده‌اند به‌دلیل روحیه خاصشان نمی‌توانند زیر یک چتر جمع شوند».
