دستیار ویژه رئیس‌جمهور ایران در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی، خواستار استفاده از «همه اهرم‌های ملی، مردمی، قومی و مذهبی» در جهت تنش‌زدایی با کشورهای همسایه شد و گفت که اهل سنت ایران می‌توانند در «لابی سیاسی» با عربستان سعودی «مؤثر باشند».
علی یونسی در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس که روز شنبه ششم شهریور، منتشر شده همچنین ضمن دفاع از دادن پایگاه نظامی به روسیه، تأکید کرد که برگزاری مانور نظامی مشترک توسط دو کشور به شرط رعایت قانون اساسی «هیچ اشکالی» ندارد.
آقای یونسی در این گفت‌وگو تأکید کرد که اهل سنت ایران می‌توانند به «تنش‌زدایی با کشورهای همسایه کمک کنند» و «حتی می‌توانند در لابی سیاسی با حکومت سعودی مؤثر باشند».
او در عین حال یادآور شد که «در استفاده از این ظرفیت، کمی کُندکاری شده و از آن غافل بوده‌ایم».
پیش از این گزارش‌هایی درباره مکاتبات مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، با پادشاه عربستان با هدف زمینه‌سازی حضور زائران ایرانی در حج امسال منتشر شده بود.
این روحانی سرشناس اهل سنت همچنین بر اساس گزارش‌ها در آزادی چهار تن از پنج مرزبان ایرانی که ۱۷ بهمن ۹۲ ربوده شده بودند، میانجی‌گری کرده بود.
پس از کشته شدن مولوی احمد نارویی، معاون و داماد مولوی عبدالحمید، در ۲۶ اسفند همان سال، علی مطهری، نماینده تهران در مجلس، گفته بود که او در حال بازگشت از مذاکره با گروه جیش‌العدل برای آزادی مرزبانان ربوده شده ایرانی بوده که تصادف کرده و فوت می‌کند.
با این حال برخی از نمایندگان مجلس و رسانه‌های اصولگرا شدیداً به مولوی عبدالحمید حمله کرده بودند. این روحانی سرشناس اهل سنت همچنین در سال‌های گذشته، بارها هنگامی که قصد خروج از کشور برای شرکت در نشست‌های مذهبی را داشته ممنوع‌الخروج شده است.
اهل سنت در ایران از برخی حقوق اجتماعی از جمله امکان تصدی سمت‌های بالای دولتی محروم هستند.
سخنان دستیار رئیس‌جمهور ایران درحالی بیان می‌شود که پیش از این شماری از مقام‌های عالی جمهوری اسلامی از جمله علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، عربستان سعودی را به تلاش برای ایجاد ناامنی در جنوب شرقی ایران و «ارسال سلاح» و حمایت از «گروه‌های تروریستی» در این منطقه متهم کرده بودند.
در این زمینه آقای یونسی نیز در سخنان خود عربستان سعودی را «نماینده آمریکا و اسرائیل در منطقه برای جنگ‌های نیابتی» خواند و این کشور را متهم کرد که «گروه‌های تروریستی» را در سوریه و یمن و عراق «فعال کرده» است.
وزیر اسبق اطلاعات ایران همچنین مقام‌های سعودی را متهم کرد که تلاش داشتند «به بهانه» پرونده اتمی، شرایط را آنقدر برای جمهوری اسلامی «تنگ و پرهزینه» کنند تا «بهانه‌ای برای حمله به ایران فراهم شود».
او در عین حال گفت که مقام‌های سعودی «دیر یا زود به دلیل شکست‌هایی که در یمن و سوریه به آنان وارد شده» به «این واقعیت» می‌رسند که «راهی جز همکاری و تعامل با جمهوری اسلامی ایران ندارند».
مقام‌های جمهوری اسلامی پیش از این بارها عربستان سعودی را به حمایت از گروه حکومت اسلامی (داعش) متهم کرده‌اند، و بسیاری از تحلیلگران نیز درگیری‌های منطقه از جمله در سوریه و یمن را «جنگ نیابتی» بین ایران و عربستان سعودی توصیف کرده‌اند.
با این حال دستیار ویژه رئیس‌جمهور ایران در امور اقوام و اقلیت‌ها تأکید کرد که سیاست دولت حسن روحانی همواره «حل مشکلات و گفت‌و‌گوی دو جانبه» با مقامات عربستان سعودی بوده است.
آقای یونسی درعین حال با اشاره به حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران گفت که «گروه‌های افراطی داخلی با اقدامات نسنجیده و هیجانی، این فرصت را از دولت برای کسب موفقیت‌های بیشتر دیپلماتیک و تنش‌زدایی با جهان، سلب کردند».
این در حالی است که پس از محاکمه ۲۱ متهم حمله به سفارت عربستان، سخنگوی قوه قضاییه ایران اعلام کرد که حمله‌کنندگان به سفارت عربستان سعودی به دلیل «خشمی» که از اقدامات حکومت این کشور و حادثه منا داشتند، می‌توانند مشمول «تخفیف در مجازات» شوند.
پیشتر رهبر جمهوری اسلامی هم از «متهم» کردن افراد «حزب‌اللهی» به تندروی به شدت انتقاد کرده و گفته بود که «به صرف اینکه قضیه‌ای مثل سفارت عربستان و سفارت انگلیس پیش بیاید که کاری بسیار بد و به ضرر کشور و اسلام است، این را بهانه نکنند که جوانان مؤمن را مورد تهاجم قرار دهند».
«نباید ترسی از همکاری با یک ابرقدرت داشت»
آقای یونسی در بخش دیگری از سخنان خود همکاری نظامی ایران و روسیه را «مهم و استراتژیک و لازم» خواند و گفت که «نباید ترسی از همکاری با یک ابرقدرت داشت».
او اضافه کرد: «ما باید بتوانیم با همه کشورهای قدرتمندی که با ما همسو هستند در چارچوب قانون اساسی و منافع و امنیت ملی، مانور دریایی، هوایی، زمینی و همکاری نظامی داشته باشیم و پیمان نظامی ببندیم».
وزیر اسبق اطلاعات ایران همچنین گفت که مشروط به رعایت قانون اساسی و تدوین استراتژی در شورای عالی امنیت ملی، «هیچ اشکالی» به برگزاری مانور مشترک نظامی بین دو کشور «وارد نیست».
او تأکید کرد که «نباید بترسیم» که «با ابر قدرتی همسو... اتحاد نظامی داشته باشیم و پایگاه به همدیگر بدهیم و همکاری امنیتی با یکدیگر داشته باشیم».
استفاده روسیه از پایگاه نوژه در همدان که در سال‌های پس از انقلاب ۵۷ امری بی‌سابقه بود، در هفته‌های گذشته بازتاب‌های فراوانی داشت و گروهی از نمایندگان مجلس ایران در ۲۸ مرداد ماه خواستار تشکیل جلسه غیرعلنی مجلس برای بررسی این موضوع شده بودند.
وزیر دفاع ایران از علنی شدن این موضوع از سوی مقامات روسی انتقاد کرده و مقام‌های دولتی اعلام کرده‌اند که استفاده روسیه از این پایگاه فعلاً پایان یافته است.
