ایران‌ایر به تازگی دو فروند دیگر ای‌تی‌آر ۷۲ (مدل ۶۰۰) را دریافت کرده است. با اضافه شدن این دو هواپیما، ناوگان این مدل از هواپیما در ایران ایر به شش فروند رسیده است.
قرار است طی دو سال آینده این تعداد به ۲۰ فروند برسد اما این هواپیمای کوچک که به شاپرک‌های هما معروف شده‌اند به چه کاری می‌آیند؟
ایران‌ایر طبق قرارداد باید ۱۴ فروند ای تی آر دیگر هم به جز ۶ فروندی کنونی دریافت کند.
رضا جعفرزاده، مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری، به ایسنا توضیح داده است که «در اواخر فروردین ماه ۱۳۹۶ قرارداد ٢٠ فروند هواپیمای ٧٠ نفره فرانسوی -ایتالیایی ای تی آر در تهران به امضا رسید که ۴ فروند آن قبل از این و ٢ فروند دیگر طبق تعهدات شرکت فرانسوی تحویل شد. این هواپیماها کوتاه‌بُرد هستند و برای پوشش پروازهای داخلی به کارگرفته خواهند شد».
او با بیان اینکه این نوع هواپیماها مورد استفاده ٢٠ شرکت دیگر در دنیا نیز هست، گفته است: «در قرارداد این هواپیماها بر همکاری‌هایی در زمینه تولید قطعات و مباحث سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نیز تأکید شده است .با تحویل جدیدترین هواپیماهای ای تی ار به ایران، این شرکت باید ۱۴ هواپیمای دیگر نیز تا پایان سال ٢٠١٨ میلادی به هما تحویل دهد».
با وجود این گفته‌ها، یکی از نگرانی‌ها احتمال تحریم آمریکا و عدم تحویل این هواپیماها به ایران است چرا که موتور این مدل از هواپیماها ساخت شعبه کانادایی شرکت پرت اند ویتنی آمریکاست. این موتور از نوع پی دبلیو ۱۲۷ ام است که می‌تواند قدرتی معادل ۲۷۵۰ اسب بخار تولید کند.
به گزارش ایرنا میلکو راپولی، مدیر فروش هواپیمای ای تی آر، در پاسخ به این سؤال که برنامه شما در صورت خروج آمریکا از برجام چیست، گفته است: «از ابتدای عقد قررداد با چالش مجوز خزانه‌داری آمریکا مواجه بودیم اما پارامترهای شفافی وجود دارد که می‌دانیم چگونه حرکت کنیم».
او اضافه کرد «برجام برنامه شفافی درخصوص اداره خزانه‌داری آمریکا دارد و مخاطراتی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم همچون نخستین روزهای مذاکره است اما ما اطمینان داریم که تا حد ممکن می‌توانیم تحویل هواپیما را ادامه دهیم؛ با این آگاهی که با وجود تصمیمات مقامات آمریکایی مجبوریم از زوایای مختلف آن را نگاه کنیم».
مدیر فروش هواپیمای ای تی آر یادآور شد که «ما تا سال ٢٠١٨ از خزانه‌داری آمریکا مجوز فروش داریم بنابراین فرصت خوبی برای تمام هواپیماهای مورد معامله با ایران است و تمام تلاش خود را به کار می‌بندیم تا ٢٠ فروند هواپیما را تا زمان تعیین شده، تحویل دهیم».
فرزانه شرفبافی سرپرست هما نیز گفته است: «ایران‌ایر درخصوص خرید ۲۰ فروند هواپیما با ای تی آر قرارداد قطعی دارد و خرید ۲۰ فروند هواپیمای دیگر نیز اختیاری است و در صورت رضایت از محصولات، همکاری ما با آنها ادامه می‌یابد».
او اضافه کرده «پرداخت‌ها برای خرید هواپیما طبق برنامه‌ریزی خواهد بود و هیچ پیش‌پرداختی صورت نگرفته و بعد از تولید دهمین و یازدهمین هواپیماها، برای تأمین فاینانس آن نیز اقدام می‌کنیم. این هواپیما یکی از بهترین هواپیماها برای جغرافیای ایران است و میزان مصرف سوخت و آلایندگی آن حداقل است و از سوی دیگر دارای حداکثر ایمنی است».
سرپرست هما خاطر نشان کرده که «با ۵۰ فرودگاه موجود در کشور درصدد هستیم شبکه پروازی بین شهری برای آن در نظر بگیریم و در شهرهایی که مسافران کمتر از یکصد نفر دارد، این هواپیما مورد استفاده قرار گیرد چرا که این هواپیما می‌تواند ۶۰ تا ۷۰ مسافر را جابه‌جا کند».
هواپیماهای ای تی آر هم کوچک هستند و هم موتور آنها ملخ‌دار است. این عامل سبب می‌شود برخی عنوان کنند این هواپیماها کارایی ندارند اما بر خلاف تصوری که ظاهر این هواپیما ایجاد می‌کند، تکنولوژی این محصول بسیار پیچیده و بروز است. از طرفی امنیت این مدل بسیار بالاست و امکان نشستن بر روی زمین‌های خاکی یا روی آب برای این مدل در شرایط بحرانی وجود دارد.
سرعت این هواپیما نسبت به هواپیماهای بزرگ‌تر مجهز به موتور توربو فن، چند صد کیلومتر کمتر است اما این سرعت کم برای مسیرهای کوتاه یک مزیت است چرا که مصرف سوخت این هواپیما بسیار کمتر از هواپیماهای بزرگ‌تر است و به دلیل مصرف سوخت کم و هزینه عملیاتی بسیار کمتر، امکان پرواز این مدل به فرودگاهای کوچک و کم مسافر، صرفه اقتصادی پیدا می‌کند.
هواپیمای ای تی آر ۷۲ دارای دو موتور توربوپراپ است، و توسط شرکت هواپیماسازی فرانسوی-ایتالیایی تولید می‌شود. این هواپیماها معمولاً برای مسافت‌های زیر ۷۰۰ کیلومتر مناسب هستند. توربوپراپ نوعی موتور توربینی گازی است که در آن از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ و ایجاد پیش‌رانش استفاده می‌شود.
با ورود هواپیمای ای تی آر ۷۲ بسیاری از فرودگاهای کوچک ایران که قبلاً غیرفعال بودند، در حال فعال شدن هستند. قرار است مرکز این هواپیماها هم به شهر رشت منتقل شود.
