معاون تجارت امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت ایران اذغان کرده است که هشت کشوری که برای ادامه خرید نفت از ایران موفق به دریافت معافیت از آمریکا شده‌اند، حاضر نیستند حتی یک بشکه به میزان خرید خود از ایران اضافه کنند.
امیر حسین زمانی‌نیا در گفت‌وگویی با خبرگزاری رسمی وزرات نفت ایران، شانا، که روز شنبه ۱۵ دی منتشر شد، با اشاره به خریداران عمده نفت ایران که در حال حاضر مشمول معافیت‌های آمریکا برای ادامه خرید خود هستند، گفته است که چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و دیگر کشورها، به دلیل «فشار و نفوذ مالی آمریکا» حاضر نیستند حتی یک بشکه بیش از میزان معافیت خود، خریداری کنند.
ایالات متحده آمریکا پس از آنکه در اردیبهشت ماه امسال از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد، تحریم‌های یکجانبه پیش از برجام را علیه جمهوری اسلامی بازگرداند که از جمله خرید و فروش نفت و مبادلات بانکی را هدف گرفته است.
با این حال دولت دونالد ترامپ که مصمم است صادرات نفت ایران را به صفر برساند، معافیت‌هایی را برای هشت خریدار عمده نفت ایران در نظر گرفت، تا این کشورها بتوانند به تدریج میزان واردات خود از ایران را کاهش دهند.
اکنون امیرحسین زمانی‌نیا، معاون وزیر نفت ایران به موفقیت آمریکا در فشار به این خریداران عمده نفت ایران اذعان کرده اما گفته است که ایران همچنان با تمام توان به دنبال یافتن مشتریان جدید است و «به دلیل رقابتی بودن بازار» تعداد مشتریان بالقوه نفت ایران «به مراتب بیشتر شده است».
علاوه بر چین، هند، ژاپن، و کره جنوبی، چهار کشور دیگر موفق به کسب معافیتی شش ماهه برای خرید نفت از ایران شده‌اند که عبارتند از ایتالیا، یونان، تایوان و ترکیه.
هدف از برقراری این تحریم‌ها و کارزار آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران، فشار بر جمهوری اسلامی برای حاضر شدن در مذاکرات جدیدی است که علاوه بر برنامه هسته‌ای، دیگر جنبه‌های مورد انتقاد رفتارهای ایران، از جمله برنامه موشکی و مداخلات منطقه‌ای ایران را نیز در بر گیرد، اما تهران مذاکره دوباره بر سر برنامه هسته‌ای را رد کرده و برنامه موشکی‌اش را نیز در چارچوب دفاعی و خط قرمز خود توصیف می‌کند.
از زمان خروج آمریکا از برجام، دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای از جمله کشورهای اروپا، ایران را ترغیب کرده‌اند که به توافق هسته‌ای پایبند باشد و اتحادیه اروپا از تصمیم خود برای ایجاد یک سازوکار ویژه مالی برای تسهیل و تضمین تجارت با ایران خبر داده است.
با این حال برقراری این سازوکار ویژه که قرار بود همزمان با بازگردانی دور دوم تحریم‌های آمریکا در آبان‌ماه اجرایی شود، به دلیل فشارهای آمریکا، از جمله رایزنی برای عدم پذیرش میزبانی این سازوکار از سوی کشورهای اتحادیه اروپا، به تعویق افتاده است
در این باره معاون وزیر نفت ایران نیز گفته است که سازوکار ویژه پیشنهادی اروپا برای تجارت با ایران، «اجرایی خواهد شد و کمک‌کننده هم خواهد بود، اما مشکل‌گشا نیست» چرا که به گفته او «در واقع هر اقدامی که اروپایی‌ها می‌خواهند انجام دهند، متوجه نفوذ آمریکا می‌شود».
تأخیر در راه‌اندازی سازوکار ویژه اروپا برای تجارت با ایران، انتقادهایی را برانگیخته است و از جمله رهبر جمهوری اسلامی گفته است که نگاه به اروپا جز معطل ماندن فایده‌ای ندارد و دولت باید در مسائلی نظیر برجام از اروپایی‌ها قطع امید کند.
با این حال گروهی دیگر از مقام‌های ایرانی اقدام عملی درباره کندی اروپا در ایجاد سازوکار مالی برای ادامه تجارت با ایران به صلاح نیست.
