مایک پنس، معاون رئیسجمهوری آمریکا، از متحدان اروپایی آمریکا خواست تا از توافق هستهای با جمهوری اسلامی ایران خارج شوند و نسبت به افزایش تحریمها علیه ایران نیز هشدار داد.
آقای پنس روز پنجشنبه در نشست «امنیت و آینده صلح خاورمیانه» در ورشو لهستان، ایران را «بزرگترین تهدید علیه صلح و امنیت در خاورمیانه» دانست و حکومت مذهبی ایران را متهم کرد که با «جاهطلبیهای» منطقهای خود نقشه «هولوکاست جدیدی» را در سر دارد.
معاون رئیسجمهوری آمریکا همچنین ایجاد سازوکار معروف به «اینستکس» (ابزار حمایت از مبادلات تجاری) از سوی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا را تصمیمی نادرست دانست «که تنها به تقویت ایران، تضعیف اتحادیه اروپا و ایجاد فاصله بیشتر بین اروپا و ایالات متحده خواهد انجامید.»
ایران به خاطر کاستن از فشار تحریمهای قبلی علیه خود، تن به امضای برجام داد و طرفهای اروپایی برجام سعی دارند با راهاندازی سازوکار ویژه مالی، امتیازاتی که جمهوری اسلامی بهخاطر آن با برجام توافق کرد از بین نرود.
این سازوکار اخیراً در قالب نهادی به نام «اینستِکس» (ابزار حمایت از مبادلات تجاری) شکل گرفت. اینستکس یک کانال مالی است که قرار است علیرغم فشار آمریکا، امکان ادامه تبادلات ایران با شرکتهای اروپایی را فراهم کند.
با این وجود، معاون دونالد ترامپ تأکید کرد که «وقت آن شده که شرکای اروپایی ما از توافق هستهای با ایران کنار بکشند و همراه با ما فشارهای لازم اقتصادی و دیپلماتیک را وارد آورند تا صلح، امنیت و آزادی که مردم ایران، منطقه و جهان سزاوار آنند برقرار شود.»
مایک پنس در ادامه گفت: «همزمان با تنزل شدید اقتصاد ایران و همزمان با اعتراضات مردم ایران در خیابانها، کشورهای دوستدار آزادی باید دست در دست یکدیگر داده و رژیم ایران را برای شرارت و خشونتی که بر مردم خود، بر منطقه و بر جهان تحمیل کرده پاسخگو کنند.»
آقای پنس تأکید کرد که تحریمهای آمریکا علیه ایران «همچنان سختتر خواهند شد» مگر آنکه ایران «رفتار خطرناک و بیثباتکننده خود را تغییر دهد.»
از اتحادیه اروپا، ازجمله لهستان، میزبان نشست ورشو، تاکنون نشانهای مبنی بر قصد خروج از برجام دیده نشده است. مقامهای اروپایی میگویند که با نگرانیهای آمریکا در ارتباط با جمهوری اسلامی موافقند اما برجام را همچنان برای جلوگیری از بیثباتیها مفید میدانند.
پیش از این، کاخ سفید به اروپاییها در مورد ثبت و راهاندازی کانال مالی تذکر داده و گفته بود اگر بکوشند تحریمها علیه ایران را دور بزنند «با جریمه و تنبیههای سنگین مواجه خواهند شد».
از سویی دیگر، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، روز ۲۲ بهمن اتحادیه اروپا متهم کرد که «رویکرد دوگانه خود را در قبال ایران حفظ کرده است.»
او گفت اگر اتحادیه اروپا خواستار اجرای همکاری موثر با ایران است، باید سیاست خود را برای جلب رضایت آمریکا کنار بگذارد.